ايران و اخوان المسلمین محل نزاع قطر و عربستان/ اختلافات عمیق در شورای همکاری نمایان شد

سرويس سياسي «فردا»؛ تنش سياسي ميان عربستان و قطر در اجلاس شوراي همكاري به عنوان يكي از مهمترين تحولات منطقه در رسانه‌هاي مختلف مورد بررسي قرار گرفته است. پس لرزه هاي اين برخورد سبب شد تا با فشار عربستان كشورهاي بحرين و امارات به همراه اين كشور سفراي خود را از دوحه فراخوانند. در اقدام بعدي نيز قرار است اين سه كشور از پرواز هواپيما‌هاي قطري به اين كشورها جلوگيري كنند. اختلافات شديد دوحه و رياض از آنجا نشات گرفت كه قطر به حمايت از اخوان المسلمين در مصر و يمن پرداخت. اين درحالي است كه عربستان سعودي به شدت در مقابل قدرتمند شدن اين حزب سياسي ايستاده است و در اين زمينه گفته مي شود كه با پول و حمايت عربستان سعودي بوده است كه كودتاي سفيد ارتش مصر در اين كشور بر ضد مرسي انجام شد. قطر در اين زمينه اما با آل سعود اختلاف دارد و به حمايت از اخوان المسلمين مي پردازد. درواقع شروع تنش‌هاي جديد در روابط سياسي اين دو كشور نيز با جنگ لفظي ميان وزير خارجه عربستان و امير جوان قطر بر سر همين موضوع در شوراي همكاري بوجود آمد. البته اين تمام ماجرا نيست. اعتراض قطر به سركوب اخوان المسلمين توسط عربستان تنها يك روي سكه است بلكه به نظر مي‌رسد كه اين موضوع اعتراضي در زمينه سيطره و رياست عربستان بر كار اين شورا نيز بوده است. اين شورا كه با هدف جلوگيري از نفوذ انقلاب اسلامي در كشورهاي عربي حوزه خليج فارس تشكيل شد، اكنون به محلي براي هماهنگ كردن ديگر كشورهاي اين حوزه با سياست‌هاي عربستان تبديل شده است. عمان نيز در اين زمينه همواره نسبت به معادلات سياسي در اين شورا اعتراض داشته است و همين موضوع سبب شده است كه اين كشور همواره بر خلاف راي و نظر عربستان سعودي عمل كند تا به طور عملي اعتراض خود را نسبت به اين مساله ابراز دارد. از ديگر كشورهاي مخالف حاكميت عربستان در اين شورا مي توان به سوريه اشاره كرد كه قبل از شروع بحران و ايجاد جنگ داخلي در اين كشور توسط عربستان همواره شاهد تنش‌هايي در اين زمينه در شوراي همكاري بوديم. به نظر مي‌رسد در اين زمينه قطر مصمم است تا بر طبق سياست خود عمل كند. یک منبع نزدیک به حکومت قطر اعلام کرده است که دوحه هیچگاه تحت فشار سه کشور عربستان، امارات و بحرین سیاست‌های خارجی خود را تغییر نخواهد داد و افزوده است که این مسئله مربوط به مبانی اساسی سیاست خارجی قطر است و بهای آن هرچیزی که باشد قطر از سیاست خود دست برنمی‌دارد. این منبع افزوده است که قطر از میزبانی اعضای اخوان المسلیمن به ویژه یوسف القرضاوی دست برنخواهد داشت. اختلافات میان قطر با سه کشور عربستان، امارات و بحرین نه تنها کاهش نیافته، بلکه افشای تلاش کشورهای تحریم کننده قطر برای جلوگیری از پرواز هواپیماهای هواپیمایی قطر در آسمان این کشورها نشان می دهد اختلافات میان این کشورها جدی است. القبس کویت فاش کرده بود کشورهای عربستان، امارات و بحرین که سفیران خود را از قطر خوانده اند برای جلوگیری از پرواز هواپیماهای هواپیمایی قطر در آسمان خود تلاش می کنند. این در حالی است که برخی رسانه های عربی از تصمیم عربستان برای تعطیل کردن دفتر شبکه الجزیره قطر خبر داده اند. البته ايران نيز يك سر مساله نزاع عربستان و قطر محسوب مي شود. كارشناسان امور بين الملل اعتقاد دارند كه قطر درپی حفظ روابط خوب خود با جمهوری اسلامی ایران است ولی عربستان، ایران را خطر بزرگی برای امنیت کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس می داند و از اين رو سياست خارجي اين دو كشور با يكديگر دچار تنش شده است. با اين اوصاف بايد منتظر شكل‌گيري معادلات جديد در اين حوزه بود. حوزه اي كه خارج از بحث شورا مشتركاتي نيز با ديگر كشورهاي قدرتمند منطقه دارد و مي‌تواند قطب بندي جديدي را در اين زمينه در سطح منطقه ايجاد كند. به عنوان مثال حزب عدالت و توسعه به رهبري رجب طيب اردوغان نيز يكي از بازنده هاي ميدان معادلات بيداري اسلامي است كه پيش از اين با حمايت از حزب اخوان المسلمين سعي داشت سياست خود را به عنوان الگوي حكومتي در اين كشور پياده كند اما با كودتايي كه با حمايت مالي عربستان صورت گرفت اين كشور نيز در اين عرصه ناكام ماند. تركيه و قطر در اين زمينه ارتباط و همكاري مستمري داشته اند. تركيه اگر بتواند بحران داخلي خود را به خوبي مديريت كند شايد به صف مخالفان سياست‌هاي عربستان بر ضد اخوان المسلمين بپيوندد. شوراي همكاري خليج فارس نيز از سوي ديگر داراي پتانسيل قطب بندي اعتراضي بر ضد سيطره عربستان است كه ممكن است با اتحاد عمان و قطر و همچنين سياست‌هاي يكجانبه و شديد اعضاي ديگر شورا بر ضد قطر شدت بگيرد. به هر جهت به نظر مي‌رسد موضوع نزاع قطر و عربستان زخم كهنه و شكاف عميقي را دراين زمينه نمايان ساخت كه اين موضوع در آينده مي‌تواند مركز تحولات آينده اين شورا باشد.