تحقق آرزوها در حوزه نشر

سرویس فرهنگی «فردا» : پیش از هر چیز باید بگویم که اتحادیه ناشران، از وضعیت به وجود آمده در حوزه نشر راضی است. حداقل با نگاهی به وضعیت ناشران و چاپ کتاب در چند ماه گذشته، می‌توان شاهد بود که بخشی از آرزوها و آمال ما رفته رفته جامه عمل پوشیده و تحقق می‌گیرد. نکاتی که طی سال‌های گذشته به خصوص سال‌های گذشته مدام روی آن تاکید کردیم و شامل مشکلات کلیدی حوزه نشر می‌شد حالا شاهدیم که به عنوان دستورالعمل دست‌اندرکاران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مورد توجه قرار گرفته‌ است. در این یادداشت کوتاه، سعی می‌کنم به صورت اجمالی برخی از این تغییرات را مرور کنم: ۱- تشکیل هیات‌های نظارت بر ضوابط نشر، قانون مغفول مانده‌ای بود که از تحققش ناامید شده بودیم. طی سال‌های گذشته بنا، بر این نبود که این هیات‌ها تشکیل شوند ولی طی چند ماه گذشته دیدیم که بالاخره تکلیف این هیات‌ها مشخص شد. دو نهادی که بر روشن شدن و اجرای اصولی ضوابط نشر تاثیر بسیاری خواهند داشت. اگرچه در این میان ممکن است انتقاداتی بر ضوابط نشر وارد شود، ولی تشکیل این هیات‌ها می‌تواند زمینه‌های بسیار مناسب‌تری به ویژه در وحدت رویه در بررسی کتاب‌ها ایجاد کند. ۲- وقتی مصاحبه‌های آقای صالحی معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یا اظهارات آقای شجاعی صائین را می‌خوانیم به آینده نشر و فضای فرهنگی کشور امیدوار می‌شویم. چرا که می‌بینیم خود این افراد هم انتقاداتی به وضعیت گذشته دارند و از طرف دیگر، انتقادات را با روی باز می‌پذیرند و شنوا هستند. ۳- برای اولین بار هیات رسیدگی به تخلفات ناشران در تهران تشکیل شده است. آیین‌نامه این هیات در دولت هشتم به امضای وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی وقت، جناب آقای احمد مسجدجامعی رسید ولی از همان زمان تشکیل آن مغفول ماند و طی این مدت مشکلات و تخلفات ناشران توسط هیات تجدیدنظر رسیدگی می‌شد. آن هم در وضعیتی که ناشران هیچ نماینده‌ای در پروسه بررسی مشکلات و تخلفات خود نداشتند. چرا که فقط در قالب همین هیات رسیدگی به تخلفات ناشران است که حضور نماینده‌ای از اتحادیه ناشران پیش‌بینی شده است و طی سال‌های گذشته، با عدم تشکیل و شکل‌گیری این هیات، ناشران تهرانی بدون حضور نماینده خود باید شاهد رسیدگی به تخلفات خود می‌بودند. آن هم شهری که ۷۵ درصد فعالین نشر را در خود جای داده است. ۴- تسهیل دسترسی شهروندان به کتاب و نقش کتابخانه‌های عمومی از دیگر تغییرات و خدماتی است که طی ماه‌های گذشته شاهد شکل‌گیری آن بوده‌ایم. همه ما می‌دانیم که نمی‌شود از سرانه بالا رفتن مطالعه صحبت کرد ولی نقش کتابخانه‌های عمومی را نادیده گرفت. اما در ۵ - ۶ سال گذشته، کتابخانه‌های عمومی اگرچه به صورت کمی افزایش یافتند ولی به هیچ‌وجه از نظر کیفی پیشرفتی نداشتند و تاثیری بر سرانه مطالعه نگذاشتند. امیدوارم روزی را شاهد باشیم که کتابخانه‌های عمومی جزو اولین مولفه‌ها در بالا رفتن سرانه مطالعه باشند. 5-دعوت از تشکل‌های خصوصی نشر، و به کار گرفتن و مشاوره خواستن از بخش خصوصی نیز آخرین ویژگی و تغییری است که در رفتار مسئولان فرهنگی دولت جدید می‌توان دید. این‌ها همه علامت‌های مثبت و مفیدی است که ما را به آینده امیدوار می‌کند. به این که آینده بهتری در انتظار فضای نشر و کتاب است و ما بالاخره از روزهای سرد و ساکت گذشته فاصله گرفته‌ایم. این امیدواری البته و در عین حال مسئولیتی را به ما یادآور می‌شود که لااقل تا جایی که ممکن است به میزان تعامل و همفکری و همکاری با مسئولان فرهنگی دولت جدید، بیفزاییم.