راه تجارت با ايران باز است
در حاليكه باراك اوباما رئيسجمهوري آمريكا پس از توافق ژنو بارها تلاش كرده بود مجلس نمايندگان آمريكا را از تصويب تحريمهاي جديد عليه ايران منصرف كند،اكنون و پس از گذشت سه ماه از زمان توافق ژنو، 104 عضو كنگره آمريكا در نامهاي به باراك اوباما حمايت خود را از يك راهحل ديپلماتيك براي موضوع هستهاي ايران اعلام كردهاند.اين نمايندگان كه چهار نفر آنها از جمهوريخواهان و بقيه از دموكراتها هستند،در نامه خود گفتهاند كه به عقيده آنها كنگره بايد به ديپلماسي فرصتي بدهد.اين گروه از نمايندگان عليه تصويب تحريمهاي جديد يا طرحهاي ديگري كه روند فعلي مذاكرات بين ايران و گروه 5+1 را مختل كند، هشدار دادهاند. اين نمايندگان در نامه خود نوشته اند: «ما معتقديم كه كنگره بايد فرصتي به ايران بدهد. هرگونه طرح يا قطعنامهاي كه خطر خدشهدار كردن ائتلاف بينالمللي ما را به همراه داشته باشد يا بدتر از آن اعتبار ما را در مذاكرات آينده تضعيف كند و پيشرفت به سمت يك توافق نهايي و قابل راستيآزمايي را كه به سختي به دست آمده است مختل كند، بايد كنار گذاشته شود.» در بخش ديگري از اين نامه آمده است: «اجراي برنامه اقدام مشترك كه در ماه نوامبر سال گذشته مورد توافق ايران و گروه 5+1 قرار گرفت احتمال رسيدن به يك توافقنامه بينالمللي جامع و قابل راستيآزمايي را افزايش ميدهد.» مخالفت رئيس سازمان اطلاعات ملي آمريكا جيمز كلپر، مدير سازمان اطلاعات ملي آمريكا، نيز در در نشست كميته نيروهاي مسلح سناي ايالات متحده با وضع تحريمهاي بيشتر عليه ايران مخالفت كرده و گفته است كه اين موضوع ميتواند بر مذاكرات جاري تاثير منفي بگذارد.اين در حالي است كه گروهي از قانونگذاران آمريكا تلاش كردهاند يك قطعنامه غيرالزام آور را عليه ايران تصويب كنند. برخي از اعضاي مجلس سناي آمريكا تلاش ميكنند با تصويب چنين قطعنامهاي نگرانيهاي خود را درباره برنامه هستهاي ايران مطرح كنند.اين گروه ميخواهند به تيم مذاكره كننده آمريكا يادآوري كنند كه در مذاكرات سختگيرانه عمل كنند. اوباما در فشار، با ايران تجارت نكنيد با وجودي كه برخي از نمايندگان كنگره چنين نامهاي به اوباما نوشتهاند،تندروهاي كنگره نيز همواره تلاش كردهاند دولت اوباما را از راه درخواست براي توقف كامل غنيسازي ايران تحت فشار قرار دهند.اين گروه توقف كامل غنيسازي در ايران، و برچيده شدن تاسيسات فردو و اراك را خواستار شدهاند. موضوعي كه باعث شد دولت اوباما اين درخواستها را از ايران به بهانه اعتمادسازي بيشتر رسانهاي كند.اما ايران همواره به اين درخواستها واكنش منفي نشان داده است.بر اساس توافق شش ماهه ژنو ، ايران همچنان به غنيسازي ادامه ميدهد.فشار تندروهاي كنگره و جمهوريخواهان باعث شده است اوباما علاوه بر تلاش براي تصويب نشدن تحريم عليه ايران،از سوي ديگر تلاش كند شركتهاي اروپايي را از تجارت با ايران منصرف كند.هدف اوباما از اجراي چنين برنامه دوسويهاي پيشبرد مذاكرات هستهاي است در عين اينكه ميخواهد مانع از شكستن سد تحريمها عليه ايران و بالا رفتن صداي مخالفانش شود.فشارها بر اوباما تا جايي بود كه وي در يك نشست خبري به همراه رئيسجمهور فرانسه بگويد تحريمهاي كنوني ضد ايران ادامه مييابد.اوباما در اين نشست تلاش كرد،شركتهاي اروپايي را از تجارت با ايران منصرف كند. پيام همكاري به دولت ايران به نظر ميرسد تلاشهاي اوباما براي ايجاد حسن نيت مورد نياز جهت توافق ژنو به تلاش براي جلوگيري از تصويب تحريمهاي جديد عليه ايران،محدود نشود،روز گذشته روزنامه واشنگتن تايمز گزارش داد كه«ناو هواپيمابر آمريكا در خليجفارس بيشتر اوقات خود را در خارج از اين منطقه صرف ميكند، نه در داخل آن و به نظر ميرسد دليل اين امر تمايل دولت باراك اوباما به سر فرو بردن در برابر اراده ايران است تا بتواند يك توافق هستهاي موفقيتآميز را تضمين كند.» اين در حالي است كه بر اساس گزارش روزنامه هيل «مقامات نيروي دريايي آمريكا هرگونه كاهش قدرت نظامي در منطقه را انكار ميكنند و ميگويند كه در واقع با استفاده از كشتيهاي كوچكتر و سريعتر كه تواناييهاي گشتزني بهتري دارند، توان خود را افزايش دادهاند.» يك تحليلگر نيروي دريايي نيز معتقد است «كاهش حضور ناو هواپيمابر آمريكا تصادفي نيست، بلكه اقدامي تاملي است كه هدف آن رساندن پيام همكاري به دولت ايران است.» راه باز تجارت با ايران با وجودي كه دولت اوباما تلاش كرده است شركتهاي اروپايي را از تجارت با ايران باز دارد اما تاثيرات توافق ژنو و برداشته شدن برخي تحريمها اثرات خود را در مبادلات اقتصادي ايران نشان داده است.بر اين اساس آژانس بينالمللي انرژي در تازهترين گزارش خود اعلام كرده است ميزان صادرات نفت ايران به ۳ مشتري بزرگ خود يعني چين، ژاپن و هند در ماه ژانويه ۲۰۱۴ با افزايش ۱۰۰هزار بشكهاي روبهرو شده است. آژانس بينالمللي انرژي اعلام كرده است، ميزان توليد نفت ايران در ماه گذشته با 300هزار بشكه افزايش به بيش از 2/78ميليون بشكه در روز رسيده است. شركتهاي بزرگ نفتي جهان تمايل زيادي براي بازگشت به پروژههاي انرژي ايران دارند. تاكنون شركتهاي رويال داچ شل، بريتيش پتروليوم، پتروناس مالزي، رپسول اسپانيا، لوك اويل روسيه، توتال فرانسه و اني ايتاليا آمادگي خود را براي بازگشت به ايران اعلام كردهاند.در همين راستا يك مقام آگاه به خبرگزاري رويترز گفته است: «ايران در پي اجراي توافق هستهاي با غرب خواستار ۱/۵ ميليارد دلار از پولهاي مسدود شده خود از هند شده است.» درصورت دريافت اين مبلغ، هند پس از ژاپن و كره جنوبي سومين كشوري است كه بخشي از داراييهاي بلوكه شده ايران را بر ميگرداند. سفر اقتصادي روسها به ايران در راستاي افزايش مبادلات اقتصادي ايران، الكسي اوليوكايف وزير اقتصاد روسيه اعلام كرده است در ماه آوريل به ايران سفر ميكند تا درباره دامنه گستردهاي از مسائل تجاري با تهران گفتوگو كند. خبرگزاري رويترز گزارش داده است مسكو و تهران در حال گفتوگو درباره يك قرارداد تبادل نفت در ازاي كالا به ارزش 1.5 ميليارد دلار در ماه هستند كه به ايران اجازه ميدهد، صادرات نفتي خود را به نحو قابل توجهي افزايش دهد. بنا برگزارش رويترز، جزئيات اين قرارداد چندان در دسترس نبوده است. آمريكا بارها هشدار داده است يك توافق تجاري تلاشها براي پيشبرد توافقنامه موقتي را كه در ماه نوامبر سال 2013 بين ايران و گروه 5+1 امضا شد، تضعيف ميكند.در حالي وزير اقتصاد روسيه به تهران سفر ميكند كه باراك اوباما، اخيرا به شركتهايي كه قصد نقض تحريمها را با معاملات تجاري با ايران داشته باشند هشدار داده است واشنگتن مانند يك تن آجر روي سر آنها خراب خواهد شد. تركيه بهدنبال افزايش تعامل علاوه بر روسها كشور تركيه نيز از تمايل براي افزايش تعامل اقتصادي با ايران خبر داده است. يك مقام ترك گفته است: «تعداد روزافزوني از شركتهاي تركيه با وجود هشدارهاي آمريكا بهدنبال سرمايهگذاري در ايران هستند.» بيلگين آيگون، معاون رئيس شوراي تجاري تركيه - ايران در اتحاديه روابط اقتصادي خارجي تركيه گفته است: «از وقتي قدرتهاي غربي به يك توافق موقتي با تهران دست يافتند، فرصتهاي جديد كاري در ايران به وجود آمده است. اولين كشورهايي كه به اين فرصتهاي تجاري در ايران دست يابند، از بقيه جلو ميافتند.» آيگون گفته است شركتهاي ترك حتي پيش از آنكه مذاكرات هستهاي بين تهران و قدرتهاي جهاني آغاز شود در حال تجارت با ايران و توسعه روابط اقتصادي محكم با تهران بودهاند. نتيجه گيري تلاشهاي اوباما براي عدم تصويب تحريمهاي جديد عليه ايران گرچه صرفا به منظور پيشبرد مذاكرات بوده،اما در نهايت منجر به ايجاد شكاف در سد تحريمها عليه ايران شده تا جاييكه شركتهاي تجاري از سراسر جهان خواستار بهبود روابط تجاري با ايران هستند،گرچه اوباما در نشست خبري خود تلاش كرد مانع شكستن اين سد و افزايش مخالفتهاي جمهوريخواهان و مخالفان توافق ژنو شود اما به نظر ميرسد اين دست اقدامات جوابگو نخواهد بود. منبع: تهران امروز