انتشار اسکناس درشت منتفی شد

مهر: ورود ایران چک‌های 100 هزار تومانی به بازار در سال 93 با مصوبه اخبر مجلس قطعی شد. در عین حال، انتشار اسکناس درشت به عنوان یکی از نیازهای اساسی در مبادلات پولی با توجه به نرخ تورم و نقدینگی منتفی شد.

ورود ایران چک‌های 100 هزار تومانی به بازار در سال 93 با مصوبه اخبر مجلس از وضعیت احتمالی قطعی شد، این در حالی است که با مصوبه مذکور، فعلا انتشار اسکناس درشت به عنوان یکی از نیازهای اساسی در مبادلات پولی با توجه به نرخ تورم و نقدینگی منتفی شد. محمود احمدی دبیرکل بانک مرکزی اعلام کرده بود که با دریافت مجوز انتشار چک پول های درشت، انتشار اسکناس های درشت فعلا منتفی خواهد شد.

ورود چک پول های 100 هزار تومانی بانک مرکزی از سال آینده به بازار با مصوبه مجلس در حالی کلید خورد که نمایندگان مجلس شروطی را برای بانک مرکزی به منظور چاپ چک پول های جدید مصوب کردند؛ بر این اساس بانک مرکزی می تواند در سقف مصوب شورای پول و اعتبار و با مسدود نمودن معادل ریالی آن ایران چک منتشر کند.

ورود چک پول‌های 100 هزار تومانی به بازار قطعی شد

در سال های اخیر به دلیل نرخ بالای تورم ارزش مبادلاتی اسکناس های موجود کاهش یافته است؛ بنابراین برای رفع نیاز های مبادلاتی به چاپ اسکناس یا شبه پول مانند ایران چک یکصد هزار تومانی در جامعه نیاز است. اما نکته ای که در این رابطه نباید فراموش کرد این است که ایران چک، شبه پول محسوب می شود.

انتشار چک پول علیرغم اینکه حجم پول در گردش را بالا می برد اما در مجموع نقد شوندگی شبه پول از اسکناس کمتر است؛ بنابراین بانک مرکزی برای تعدیل آثار روانی به جای اسکناس شبه پول چاپ می کند و این مسئله باعث خواهد شد که در حساب های بانک مرکزی نیز حجم پول در گردش بالا نرود.

با مصوبه مجلسیان و ادامه انتشار ایران چک 50 هزار تومانی و انتشار چک پول های 100 هزار تومانی به بازار، انتشار اسکناس های درشت، 20 و 50 هزار تومانی در سال آتی عملا منتفی شد و دیگر اسکناس درشتی چاپ نخواهد شد.

این در حالی است که بر اساس بررسی های صورت گرفته انشار اسکناس های 200 هزار تومانی و درشت یک نیاز برای جامعه است. برخی ها نیز معتقدند که اسکناس در مقایسه با شبه پول از درجه نقد شوندگی بالاتری برخوردار است؛ بنابراین چاپ اسکناس درشت در شرایط فعلی می تواند تورم موجود را تشدید کند.

شروط مجلس برای انتشار چک پول

وکلای ملت در مجلس با تصویب بندی از این لایحه بودجه 93 در روز دوشنبه هفته جاری به بانک مرکزی اجازه دادند نسبت به چاپ و انتشار ایران چک در سقف مصوب شورای پول و اعتبار با مسدود نمودن معادل ریالی آن تحت نظارت هیات اندوخته اسکناس اقدام نماید.

مسئولان بانک مرکزی اعلام کرده اند که با انتشار مجدد ایران‌ چک 100 هزار تومانی با توجه به اینکه بانک مرکزی به هر میزان که ایران‌چک یک میلیون ریالی منتشر می کند، به همان میزان اسکناس یا ایران‌چک فرسوده از جریان خارج خواهد کرد، بازنشر آن تاثیری بر حجم نقدینگی ‌درجریان نخواهد داشت.

در حال حاضر بخش بزرگی از مبادلات نقدی در کشور از طریق ایران چک های 50 هزار تومانی انجام می شود که با ورود چم پول های جدید 100 هزار تومانی به بازار، بخشی از مبادلات نقدی به آنها منتقل خواهد شد. این در حالی است که ارزش ایران چک های 50 هزار تومانی در چند سال اخیر به دلیل تورم بالا کاهش یافته است.

هم اکنون حدود 60 تا 70 درصد مبادلات پولی کشور با ایران چک 50 هزار تومانی صورت می گیرد، در حالیکه سهم آن در ترکیب پولی (فیزیکی) 4 تا 5 درصد از 8 میلیارد اسکناس است. برای مبادلات نقد در کشور، بیش از 371 هزار میلیارد ریال اسکناس و مسکوک در جریان وجود دارد که 190 هزار میلیاردریال- حدود 51 درصد- ایران چک بانک مرکزی است و از نظر تعداد 5 و چهار دهم درصد اسکناس‌های کشور را شامل می شود.

ناگفته نماند که ایران چک های 100 هزار تومانی یکبار در سال 89 وارد بازار شد که پس از مدتی با توجه به ایرادات حقوقی مراجع نظارتی جمع آوری شد. در عین حال بانک مرکزی اعلام کرده است که قصد ندارد با انتشار ایران‌چک 100 هزار تومانی اسکناس‌های ریز را از چرخه خارج کند اما خود به خود تقاضای اسکناس‌های ریزتر و سرانه به تدریج کاهش خواهد یافت.

محمود احمدی دبیرکل بانک مرکزی در این زمینه گفت: انتشار اسکناس درشت‌تر، باعث کاهش هزینه‌های تولید و انتشار اسکناس و مسکوک برای بانک مرکزی خواهد شد و از طرف دیگر، مبادلات نقد برای مردم نیز آسان‌تر می‌شود.

سرانجام چک پول‌های 200 هزار تومانی

محمود بهمنی رئیس کل سابق بانک مرکزی نیز به مهر اعلام کرده بود که انتشار ایران چک‌های 100 هزار تومانی مشکلی را برای تورم ایجاد نمی کند، با توجه به اینکه معادل ایران چک‌هایی که توزیع می شود، اسکناس بلوکه می شود و در اصل حجم پول را تغییر نمی دهد، این امر تاثیری بر روی تورم ندارد.

بهمنی افزایش سرعت مبادلات و کاهش هزینه چاپ اسکناس را از مزیت‌های انتشار چک پول‌ها ذکر و خاطرنشان کرد: تا زمانی که بانک مرکزی اجازه انتشار درشت را نداشته باشد، انتشار ایران چک‌ها ایرادی ندارد.

همچنین چند سال پیش بانک مرکزی برنامه ای برای انتشار چک پول های درشت 200 هزار تومانی نیز داشت و تعدادی از این چک ها را هم چاپ کرده بود که البته منتفی اعلام شد، در اصل این بانک برنامه ای را در این زمینه پیش بینی کرده بود و حتی برای این منظور چک پولهای جدید را نیز طراحی و تعدادی هم چاپ کرده بود.