چرخش استرات‍ژیک سیاست‌های ترکیه/ایران دست بر‌تر معادلات منطقه‌

سرويس سياسي «فردا»- امیر حمزه نژاد؛ تركيه بعد از بحران داخلي به سمت تعديل سياست‌هاي خود در منطقه و جهان پيش مي‌رود. اين موضوعي است كه از لابه‌لاي سخنان و همچنين عملكرد مقامات بلند پايه اين كشور مي‌توان دريافت. تركيه در دو حوزه در سياست خارجي خود دچار شكست شده است. بعد از وقوع بيداري اسلامي در منطقه، اين كشور با توجه به مواضع اعتراضي كه نسبت به سياست‌هاي اسرائيل اتحاذ كرده بود به عنوان الگوي حكومتي برخي از كشورها مطرح شد. با روي كار آمدن دولت مرسي در مصر كه با پشتوانه سياسي اخوان المسلمين صورت گرفت، تركيه بيش از پيش به مصر نزديك شد اما اين موضوع با كارشكني عربستان سعودي و كمك مالي اين كشور به ارتش مصر براي انجام كودتا عليه دولت مصر با شكست روبرو شد. از سوي ديگر تركيه يكي از طرف‌هاي درگير در جريان جنگ عليه حكومت بشار اسد در سوريه بود كه به نوعي در اين زمينه آغاز كننده آتش جنگ داخلي در اين كشور نيز به شمار مي آيد. درواقع تنش‌هاي سياسي كه اردوغان عليه بشار اسد در منطقه بوجود آورد سبب شد تا آتش جنگ داخلي در اين كشور شعله ورتر شود. اما اين موضوع نيز با توجه به پيروزي ارتش سوريه بر ارتش معارضين و همچنين تروريست‌هاي چند مليتي در اين كشور با شكست مواجه شده است. البته ترك ها به اين نتيجه رسيده اند كه در معادلات سوريه چيزي عايدشان نمي‌شود و از اين نظر به تغيير سياستهاي خود روي آورده اند. مقامات اين كشور بعد از روي كار آمدن دولت يازدهم روابط حسنه اي با ايران برقرار كرده‌اند و به نظر مي رسد با توجه به سفر آتي اردوغان به كشورمان كه در 8 بهمن ماه صورت مي پذيرد، اين روابط حسنه مستحكم تر شود. اما اين روزها سياست تركيه در قبال سوريه با چرخش معناداري روبرو شده است و در اين روند صداهايي از تركيه نسبت به تغيير سياست كلي اين كشور در قبال سوريه شنيده مي شود. عبدالله گل ، رئيس جمهور تركيه يكي از طرفداران تعديل سياست‌هاي تركيه در قبال سوريه است. عبدالله گل خواستار تغییر سیاست ترکیه در قبال سوریه شد در همين راستا شبكه المنار گزارش داد، رئیس جمهور ترکیه خواستار تغییر سیاست کشورش در قبال تحولات سوریه و دولت بشار اسد شد. عبدالله گل، رئیس جمهور ترکیه از دولت خواست تا سیاست خود در قبال سوریه پس از سال های مخالفت با نظام بشار اسد را تغییر دهد. عبدالله گل در دیدار با سفرای ترک در آنکارا گفت: به نظر من باید در دیپلماسی و سیاست امنیتی ترکیه با توجه به حوادث جنوب کشورمان، در قبال سوریه تجدید نظر کنیم. رئیس جمهور ترکیه گفت: به دنبال بررسی راهی که ممکن است منجر به خروج از وضعیتی که به نفع همه در منطقه باشد، هستیم و این موضوع مستلزم صبر و آرامش است و در صورت لزوم باید دیپلماسی سكوت به کار گرفته شود. وی در ادامه افزود: اوضاع کنونی سناریوی بازنده برای هر کشور، دولت و ملت در منطقه را به دنبال دارد. پيروزي تاريخي ايران در جريان بحران سوريه اختيار كردن ديپلماسي سكوت، سناريوي بازنده، تجديد نظر در قبال سوريه و همچنين ترس از حوادث داخلي و خطرات امنيتي در تركيه كه در سخنان عبدالله گل مشهود است، همه و همه به نوعي اعترافات مقامات اين كشور به شكست سياست‌هايشان در قبال سوريه است. تركيه در حوزه داخلي بسيار تضعيف شده است و با توجه به كشتار علويان در سوريه به دست مزودران تروريست عربستان سعودي، بخشي از بدنه مردمي تركيه كه علوي هستند نسبت به اين موضوع اعتراض دارند. این اظهارات عبدالله گل در حالی مطرح می شود که تا چند روز دیگر قرار است کنفرانس "ژنو2" درباره سوریه با هدف پایان دادن به جنگ و درگیری در سوریه برگزار شود. کنفرانس ژنو2 درباره سوریه قرار است در تاریخ 22 ژانویه(2 بهمن) در شهر مونترو سوئیس برگزار شود و در اين ميان روند معادلات در سوريه نشان مي‌دهد كه همه چيز به نفع سوريه و به ضرر تروريست‌هاي اين كشور است اما با وجود حضور يكجانبه آمريكا در اين مذاكرات بسياري از كارشناسان بيان داشته اند كه اين كنفرانس نتيجه خاصي در بر نخواهد داشت و با توجه به عدم دعوت از ايران در اين كنفراس، بيشتر بايد منتظر وقايع داخلي سوريه براي حل وفصل اين مساله باشيم. نگاه تاريخي به وقايع سوريه ما را به موضوع ديگري در اين زمينه رهنمون مي‌سازد و آن مساله پيروزي‌ سياست خارجي ايران در سطح منطقه وجهان است. جمهوري اسلامي ايران با توجه به اينكه زير فشار سنگين تحريم ها قرار دارد اما توانست در سياست خارجي خود موفق عمل كند. در جريان سوريه دو كشور قدرتمند منطقه‌اي عربستان و تركيه براي سرنگوني حكومت بشار اسد متحد شدند و به هر راهي براي اين امر متوسل شدند اما با توجه به مخالفت ايران در اين زمينه نتوانستند به موفقيت دست يابند. اين موضوع بيش از هر چيز نشان دهنده عمق تاثير ايران در سياست منطقه‌اي است. ايران همواره براي حل بحران سوريه راه حل سياسي و نه نظامي را پيشنهاد كرده است اما كشورهاي تركيه و آل سعود خواهان ادامه خشونت و جنگ نظامي در اين كشور براي پايان دادن به حكومت بشار اسد بودند. در اين روند سياست‌هاي تندروانه، اين دو كشور را به مرز انزوا كشيد اما با وجود اينكه ايران در زير فشار تحريم‌ها قرار داشت توانست اقتدار خود را در منطقه افزايش دهد و به عنوان دست برتر معادلات منطقه خاورميانه شناخته شود. از سوي ديگر دولت عدالت و توسعه كه سعي داشت خود را به عنوان الگوي بيداري اسلامي در منطقه معرفي كند نه تنها موفق به اين كار نشد بلكه امروز شاهد آن هستيم كه اين كشور با بحران داخلي و سياست خارجي روبرو است و اين موضوع به شدت تركيه را تحت تاثير خود قرار داده است تا جايي كه امروز شاهد سخنان رئيس جمهور اين كشور براي تغيير و اصلاح سياست هاي تركيه هستيم. به هر جهت به نظر مي رسد بيشتر بايد به عمق سخنان معنادار عبدالله گل توجه داشت كه بيش از هر چيز به شكست سياست‌هاي اين كشور و كشورهاي حامي تروريست در سوريه و همچنين پيروزي تاريخي سياست خارجي ايران در قبال اين موضوع حكايت دارد.