اشتغالزایی ۳ میلیونی دولت در بودجه
رئیس امور بنگاه‌های معاونت برنامه‌ریزی معتقد است بودجه شرکت‌های دولتی برای سال ۹۳ افزایش ندارد و تنها واقعی شده است. وی همچنین طرح‌های عمرانی را مأمن ۳ میلیون اشتغال مورد نظر دولت عنوان کرده و از حرکت نرخ سود بانکی به سمت ۲۵ درصد خبر می‌دهد.
صالح در بخش دوم این گفت و گو به ابهامات و الزامات اجرای فاز دوم هدفمندی پاسخ می‌دهد، مامن اشتغالزایی دولت را طرح‌های عمرانی دولت می‌داند، از حرکت نرخ بود اوراق مشارکت به سمت ۲۵ درصد سخن می گوید و معتقد است بودجه شرکت‌های دولتی واقعی شده نه افزایشی.
بخش دوم گفت و گوی فارس با معاون امور بنگاه‌های معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور بدین این قرار است:
ابزار دولت برای کاهش نقدینگی چیست؟
صالح: برای دلارهایی که می‌خواهیم از صندوق توسعه ملی به ریال تبدیل کنیم دو راه داریم. یا بانک مرکزی بخرد یا اینکه در مرکز مبادلات بفروشیم. اینها را در لایحه بودجه 93 آورده‌ایم.در مرکز مبادله که بفروشیم 3 میلیارد دلار کمتر وارد پایه پولی می‌شود و یک جابه‌جایی نقدینگی صورت می‌گیرد. بخشی از بدهی‌های دولت به بانک مرکزی را پس دهیم این بخشی از پایه پولی ماست.
یکی دیگر از انتقاداتی که به دولت و به خصوص لایحه تقدیمی به مجلس می‌شود این است که اصلا سیاست اشتغالزایی ندارد.
صالح: چرا داریم الان به شما می‌گویم که سیاست‌های اشتغالی ما کجاست.
10 هزار میلیارد تومان از طرح‌عمرانی طلب پیمانکار است؟
صالح: می‌گویند مرد همیشه باید بدهکار باشد، زیرا همه طلبکارها دعایش می‌کنند که انشاء الله زنده باشد و طلب ما را بدهد، دولت قطعا همچنان بدهی دارد.اگر ما 10 هزار میلیارد تومان بدهی پیمانکار را بدهیم آن پیمانکار می‌رود و 10 هزار میلیارد تومان دیگر کار می‌کند و باز هم از ما طلبکار می‌شود. پیمانکار بیشتر از اینکه دنبال طلبش باشد دنبال کار است چون اگر کار نداشته باشد سرمایه و دستگاه‌هایش می‌خوابد.
این 35 میلیارد دلار فاینانس را در کنار 37 هزار میلیارد طرح‌های عمرانی بگذاریم.
صالح: بله 35 میلیارد دلار فاینانس به 37 هزار میلیارد تومان طرح‌های عمرانی اضافه می‌شود. وزارت جهاد کشاورزی موسسه نصر، 10 میلیارد یوان بوده که برای اینکه عملیاتی شود باید دو تا 7.5 درصد سهم ریالی بدهیم و ریالی آن را هم تأمین کردهایم. یعنی 10 میلیارد یوان برای شبکه‌های آبیاری 3 و 4 که این اشتغال ایجاد می‌کند.
ما سد را زده‌ایم شبکه 1 و 2 را هم زده‌ایم، ولی شبکه 3 و 4 را نزده‌ایم و به این دلیل آب سر زمین نمی‌رود خوب با این 10 میلیارد یوان که حدود 3 میلیارد دلار می‌شود چقدر می‌توانیم اشتغال ایجاد کنیم.
هم اشتغال است و هم درآمد است.
صالحی: هم اشتغال است هم درآمد و هم کشاورزی‌مان را درست می‌کند و آب سر زمین می‌رود.
آقای دکتر این طور استنباط می‌کنم که برخلاف دولت قبل که اسامی خیلی جالبی برای طرح‌های اشتغال‌زایی‌اش می‌گذاشت مثل طرح مشاغل خانگی شما آمده‌اید این را در قالب عملیات بودجه‌ای در آورده‌اید و این اشتغال در آن نهفته است.
صالح: آب رسانی به شهر تبریز معضلی است که سالیان سال مانده است و حدود 9 تا 10 میلیون یورو نیاز داشته، ریالش را هم تأمین کردیم همچنین میزانی که از فاینانس می‌خواهد استفاده کند، اینها را وقتی کنار هم می‌گذاریم 16 میلیارد دلار می‌شود یعنی 16 میلیارد دلارش را تا شب عید عملیاتی می‌کنیم و سال آینده دارد پولش را می‌گیرم.
اینها برای سال 92 است.
صالح: نه برای سال 93 است ولی در سال 92 کارهایش را کردهایم و مصوبه شورای اقتصادش را هم داده‌ایم.
سال گذشته اعتبار اینها چقدر بوده است؟
صالح: سال گذشته نتوانستند به تعهدات عمل کنند.
الان برای فاینانس مشکلی ندارند.
صالح: نه مشکلی ندارند، مصوبه شورای اقتصادش را صادر کردیم، کنسرسیومش را هم بانک پیدا کرده و قرارداد تجاری با بانک خارجی نوشته است،اما ریال پیش پرداختش را نداشته است.
قبلا تا همین جا پیش می‌رفتیم، وقتی بحث انتقال پول می‌رسید یک مقدار وقفه ایجاد می‌شد.
صالح: ما همه راه‌ها را می‌رویم و فاینانس‌ها را هم امتحان می‌کنیم،اما یک دفعه در سازمان ملل مطرح می‌شود که فلان بانک که مثلا در ترکیه است با ایران همکاری می‌کند.
خوب ما مشکلاتمان همین‌ها است.
صالح: بله، حتی ممکن است آن بانک هم تحریم شود ولی به هر حال ما راهی نداریم و باید همه این راه‌ها را برویم. چیزی که مسلم است این است که می‌توان با چینی‌ها کار کرد. چینی‌ها 3-4 تا از پروژه‌هایمان را گشایش اعتبار کرده‌اند و دارند کار می‌کنند.
پس در واقع برای کار، راه باز شده است.
صالح: بله راه باز شده و این 16 میلیارد دلار را ما سال آینده عملیاتی می‌کنیم.
ردیف‌هایش را از کجا دیده‌اید، از محل طرح‌های عمرانی تأمین می‌کنید.
صالح: در طرح‌های عمرانی امسال دیده‌ایم که اندازه ریالیش چقدر است مثلا 27 میلیارد تومان برای آن دیده‌ایم که با این 27 میلیارد تومان 3 میلیارد دلار را زنده می‌کنیم.
ما باید از محل فاینانس 15 درصد بگذاریم یک 7.5 درصد اول و یک 7.5 درصد هم در وسط دوره.
صالح: بخشی از آن را سال 93 و بخشی را سال 94 می‌گیریم. یعنی عملا پول را جذب می‌کنیم. ببینیم چقدر آن توی راه‌آهن‌هاست، مثلا راه‌آهن قزوین - رشت - انزلی آستار 639 میلیون یورو است و هر چقدر طرح بودجه ریالی نیاز داشته آن را هم تأمین کردهایم.
این در پیوست‌های بودجه هست؟
صالح: در جداول بودجه یک بند آورده‌ایم.
اشتغال 3 میلیونی در صورت فعال شدن طرح‌های عمرانی بودجه 93
از محل اجرای فاینانس‌ها و طرح‌های عمرانی چقدر اشتغال پیش‌بینی کرده‌اید؟
صالح: اشتغال در دل خود طرح‌هایمان است،اگر بتوانیم این37 هزار میلیارد تومان را کنار فاینانس بگذاریم چیزی حدود 3 میلیون نفر که الان سرگردان شده‌اند دوباره فعال می شوند.
ما یک برآورد کردهایم که نزدیک به 3 میلیون نفر درگیر این طرح‌ها هستند و اینها را نمی‌گذاریم بیکار بمانند.
صالح: روی اوراق مشارکت هم باز همین را دیده‌ایم، یعنی ما کنار بحث 37 هزار میلیارد تومان اعتبارات تملک دارایی سرمایه‌ای تا هر کجا توانسته‌ایم آن را بزرگش کردهایم تا بتوانیم کار و شغل ایجاد کنیم، طرح عمرانی هم سراسر شغل است.
مثلا اتوبان صدر را که شهرداری تهران ساخت تعداد زیادی نیروی انسانی در آن کار می‌کرد. خوب بنابراین وقتی یک طرح عمرانی به اتمام می‌رسد اگر طرح عمرانی دیگری آغاز شود نیروی انسانی بیکار نمی‌ماند و از یک پروژه به پروژه دیگر منتقل می‌شود.
* فروش ۵۸ میلیون اوراق مشارکت هم شاهکار بود
فارس: در مورد اوراق مشارکت هم گفتید که رقم قابل توجهی پیش‌بینی شده است، اما با توجه به تجربه سال جاری که در کل رقمی حدود 58 میلیون تومان فروخته شده است، چه ساز و کاری برای فروش دارید؟
صالح: وقتی نرخ تورم بالای 30 درصد باشد، به نظرم این 58 میلیون تومان را هم افراد خیر خریداری کرده‌اند، باید شورای اعتبار حتما ساز و کارهایی را ایجاد کند که نرخ‌ها یک مقدار واقعی شود.
خیلی طبیعی است که اگر یک مقدار نرخ اوراق مشارکت را درست کنیم مردم می‌خرند، چون پول سرگردان در دست مردم زیاد است و مردم برای خرید طلا و مسکن انگیزه ندارند.
فقط نرخ مطرح نیست و باید ساز و کارهای دیگری هم باشد؟
صالح: بله فقط نرخ نیست و شورای پول و اعتبار دنبال این است که بتواند کارش را دنبال کند، شورای پول و اعتبار می‌خواهد که یک نرخی باشد که مردم راغب به خرید آن باشند.
آنچه که از لحاظ اقتصادی و جمیع شرایط می‌شود توجیه کرد،این است که بیشتر از 25 درصد سود پیش‌بینی کنند.
صالح: این را باید بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار بگوید. بحثی که الان برای بودجه سال آینده دنبال می‌شود این است که نرخ تورم را حدود 25 درصد برسانیم، یعنی نرخی که الان داریم یک کم به سمت 25 درصد حرکت کند، حتی نزدیک به نرخ تورم بشود مردم می‌خرند.
ما دو سیاست باید داشته باشیم یکی اینکه نرخ تورم را پایین بیاوریم یکی اینکه نرخ را حرکت دهیم و نزدیک به نرخ تورم برسانیم.
شورای پول و اعتبار قطعا دنبال راهکارهایش است و این بسته است و یک سیاست نیست.
به هرحال نقدینگی از نقاط مختلف خارج شده و تنها جایی که رفته بورس است.بورس بی‌مهابا در حال جمع‌آوری نقدینگی است.
صالح: بله بورس همینطو بی‌مهابا در حال حرکت است و یک مقداری ریسک را بالا برده است.
بله این موضوع را باید کنترل کرد ،یک مقداری نقدینگی را در جاهای دیگر جذب کرد و برای آن انگیزه ایجاد کرد.
صالح: باید یک سری انگیزه ایجاد کرد، الان ملک و طلا و جواهر خوابیده است.
صالح: ما آمده‌ایم در سال آینده پول‌های کم را طوری متمرکز کنیم که یک سری طرح به بهره‌برداری برسد و چراغ یک سری هم خاموش نشود، بنابراین آمدیم تصویری از وضعیت موجود فراهم کردیم و پروژه‌ها را به سه گروه تقسیم کردهایم.
*اولویت بندی پروژه های عمرانی از ۲۰ تا ۵۰ درصد
یک سری پروژه‌ها با 0 تا 20 درصد پیشرفت چراغ‌شان را خاموش نکنیم، پروژه‌های 20 تا 80 درصد را مقداری فعال نگه داریم و به پروژه‌های 80 تا 100 درصد سال آینده پول بدهیم و به اتمام برسانیم.
اعتباری هم برای اتمام یک سری پروژه‌هایی که در سفرهای مقام معظم رهبری بود، اختصاص دادیم.
این سه دسته‌بندی از کجا آمده و چه منطقی داشته است، خوب شما که 80 -20 درصد اختصاص داده‌اید این را می‌گذاشتید روی چند پروژه دیگر که به اتمام برسد.
صالح: بودجه پروژه‌های بین 80 - 20 را هم مثل هم ندادیم. مثلا پروژه‌های خیلی فعال را 70 درصد و پروژه‌هایی که 25 درصد پارسال پیشرفت داشته را20 درصد اعتبار داده‌ایم.
پارسال بدترین سال عملکرد پروژه‌های عمرانی بوده است، اگر بنا را آن قرار داده‌اید آن هم مشکل دارد.
صالح: نه آمده‌ایم در دل آن نگاه کردیم، مثلا در دل همان 0 تا 20 درصد پروژه‌هایی بوده که هنوز شروع نشده‌اند، یا پروژه‌ای هنوز 2 درصد پیشرفت فیزیکی دارد و هنوز کارگاهش را هم تجهیز نکرده است،بنابراین ما به آن پول نداده‌ایم و در دل همان 0 تا 20 درصد پول را به پروژه‌ای دادیم که حداقل 5 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است تا بتواند سال آینده یک تکانی بخورد و به 10 درصد برسد.
اینجا یک نکته برایمان مهم بوده و گفته‌ایم آنهایی که 80 درصد و یا 80 درصد به بالا پیشرفت فیزیکی داشته‌اند حتما باید سال 93 آن‌ها را تمام کنیم. اینها را کنار پروژه‌های سفر مقام معظم رهبری دیده‌ایم و 2 تا 3 تا پروژه هم برایمان مهم بود. برای مجتمع‌های آب رسانی روستایی یک ردیف 200 میلیارد تومانی برای آن باز کردهایم.
آیا در این پروژه‌های عمرانی خیلی مهم آزاد راه تهران شمال قرار دارد؟
صالح: پروژه آزاد راه تهران شمال مشارکتی است و فاینانس است.
*500 میلیارد تومان اعتبار جدید برای از حوادث جاده‌ای
در کشور تصادفات زیادی داریم و برای اینکه نقاط حادثه‌خیز جاده‌ای و حوادث جاده‌ای را کم کنیم،امسال 500 میلیارد تومان علاوه بر بودجه سال گذشته اعتبار تخصیص داده‌ایم.
الان در کشورمان ریل و راه‌آهن خیلی جایگاهی ندارد،بنابراین سال آینده 1500 میلیارد تومان علاوه بر اعتبارات عادی برای ریل هم در نظر گرفته‌ایم.
نهایتا باید زیر ساخت‌هایمان را بسازیم با تمام تنگناها 246 طرح در سال 93 قابلیت اتمام دارد.
بودجه شرکت‌ها برای سال 93 افزایش داشته است؟
صالح: خیر، مسئولیت مستقیم بودجه شرکت‌ها با خود من است، ما اعداد شرکت‌ها را واقعی کردهایم.
*را حل واقعی‌تری برای پرداخت یارانه باید پیدا کرد
عدد هدفمندی را در لایحه بودجه 93 نیاورده‌اید؟
صالح: برای فاز یک 50 هزار میلیارد تومان را در نظر گرفته‌ایم.
این رقم 38 هزار میلیارد تومان بود؟
صالح: علاوه بر 38 هزار میلیارد تومان11 هزار میلیارد تومان هم از دولت می‌گیرد. یک نکته‌ای را به عنوان کارشناس می‌گویم که ادامه روند فعلی هدفمندی یارانه‌ها هیچکس را تأمین نمی‌کند و با این اوضاع شرکت‌های ارائه دهنده خدماتمان را نابود می‌کنیم. مجلس و دولت باید با هم به یک نتیجه واحدی برسند که فاز دوم را چگونه اجرا کنند.
انشاءالله تا قبل از بررسی لایحه بودجه در صحن علنی،لایحه هدفمندی را به مجلس می‌رسانیم ولی نمی‌خواهیم این کار را با عجله انجام دهیم.
اما لایحه هدفمندی به جلسات تلفیق نمی‌رسد.
صالح: سعی می‌کنیم آن را به اواسط تلفیق برسانیم، اگر به صحن برسانیم به تلفیق برمی‌گردانند و روی آن بحث می‌کنند.
ما می‌دانیم که گام یک را خوب انجام نداده‌ایم و در گام یک اجرای هدفمندی یارانه‌ها یک سری اشتباهات داشته ایم، در حالیکه می‌توانستیم به جای پرداخت نقدی 45500 تومان به روش دیگر و بصورت غیر نقدی این یارانه‌ها را پرداخت کنیم.
مثلا به جای اینکه به یک جوان بیکار ماهیانه و به طور مستمر 45500 تومان یارانه نقدی پرداخت کنیم سهم بیمه‌اش را به کارفرما پرداخت کنیم تا یک نفر وی را سر کار بگذارد. فکر می‌کنم این روش بهتر باشد و بهتر است دولت و مجلس برای پرداخت یارانه‌ها راه‌حل بهتری پیدا کند. در لایحه بودجه 93 بالا بردن سطح پایه بیمه‌ها لحاظ شده است.
به واسطه افزایش نرخ دلار قیمت بنزین در کشور از فوب خلیج فارس خیلی عقب‌تر است با توجه به قیمت بنزین در کشورهای دیگر مثل ترکیه قاچاق بنزین به شدت رو به افزایش است، برای جلوگیری از این مسائل دولت چه برنامه‌ای دارد؟
صالح: این همان بسته‌ای است که در فاز دوم مدنظر است ما در فاز دوم همه اینها را کنار هم می‌گذاریم. الان دولت مشغول انجام کار است با این وضع فعلی برق را نابود کردهایم. شرکت‌ها و بنگاه‌هایمان بدهکاری دارند اگر این روند ادامه داشته باشد برای پالایشگاه‌هایمان هم این اتفاق می‌افتد.
هدفمندی را اجرا کردیم که مصرف کم شود اگر قرار باشد مردم دوباره هر طور که خواستند بنزین را مصرف کنند خوب عملا هیچ کار مفیدی نکرده‌ایم.
* ناهماهنگی تیم اقتصادی را رد می کنم
اینکه راجع به بحث هدفمندی و بودجه می‌گویند تیم اقتصادی دولت و مجلس با هم هماهنگ نیستند نظرتان چیست؟
صالح: به این شکل نیست، اینها باید نمود عینی داشته باشد. همه دست‌اندرکاران اقتصادی مملکت می‌گویند ادامه شیوه مرحله اول هدفمندی اشتباه است و نباید این شیوه را ادامه داد.
در شیوه‌ای که ارائه می‌کنند الان خود دولت هم اختلاف نظر دارد.
صالح: نظرات در کار تحقیقی قطعا با هم یکی نیست.
ممکن است قیمت بنزین اگر 3 هزار تومان بشود باز قاچاق ارزش داشته باشد، زیرا وقتی قیمت بنزین در ترکیه 8 هزار تومان است بنابراین قاچاق ارزش دارد.
صالح: باید سعی کنیم هزینه قاچاق را زیاد کنیم زیرا هر چقدر هزینه را زیاد کنیم قاچاق کمتر می‌شود. نمی‌توان بدون توجه به آثار افزایش قیمت‌ها، قیمت‌ها را بالا ببریم.الان قیمت هر لیتر گازوئیل 350 تومان است اگر قرار باشد قیمت هر لیتر آن را به 3 هزار تومان برسانیم هر راننده‌ای که قرار است از تهران به سمت بندرعباس حرکت کند باید 4 میلیون تومان پول خرید گازوئیل در جیبش باشد.
حتی اگر قیمت گازوئیل را به هزار تومان برسانیم و بخواهیم برای بالا کشیدن آب آن را در چاه کشاورزی بریزیم دیگر کاشتن گندم صرفه اقتصادی ندارد، حتی کاشتن طلا هم با آن به صرفه نخواهد بود.
خوب چه کار باید کرد؟
صالح: باید اثرات افزایش قیمت‌ها را بررسی کرد.
فارس: در مورد بحث هدفمندی یک سری از کارشناسان می‌گویند در مرحله اول هدفمندی که توسط احمدی‌نژاد انجام شد به حالت دستوری و تکلیفی قیمت‌ها پایین نگه داشته شد و بعد قیمت‌ها به صورت یک دفعه آزاد شد، نظرتان در این خصوص چیست؟
صالح: من این را نمی‌توانم پاسخ دهم بلکه خود احمدی‌نژاد باید پاسخ دهد. این نکته درست است همزمان که هزینه‌ها بالا می‌رود درآمدها هم باید بالا رود. خیلی راحت می‌توان یک عددی را در بودجه برای بنزین تعیین کنیم و مثلا بگوییم قیمت بنزین X تومان ولی باید اثرات آن بر روی زندگی مردم را بررسی کرد.
در تهران حدود 300 هزار نفر با موتور سیکلت مشغول کسب درآمد هستند که اگر قیمت بنزین را بالا ببریم معیشت عده زیادی از مردم با مشکل مواجه می‌شود.
آقای روحانی یک شعارهایی می‌دادند.
صالح: بله، یکی از شعارهای آقای روحانی این بود که فشارها را بر روی مردم کم کنیم.
الان مدل‌هایی که تیم اقتصادی دولت مطرح می‌کند با آن چیزی که آقای روحانی مطرح کرده است متفاوت است.
صالح: آقای دکتر روحانی معتقد است دولت و مجلس با هم به یک راهکار واحدی برای کاهش فشار به مردم برسند.