عربستان تنها مانده است /آل سعود خشمگین به صورت همه چنگ می‌زند /جدایی عربستان و آمریکا در مساله سوریه

سرويس سياسي «فردا»؛ شرايط خاص بين‌المللي و حضور فعال ايران در ديپماسي منطقه‌اي، عربستان سعودي را با چالش جدي در سياست خارجي خود روبرو ساخته است. درواقع عربستان كه سياست خارجي خود را در برابر ايران به عنوان يك رقيب سر سخت منطقه‌اي تعريف كرده است، اينك خود را چنان در مقابل ايران قرار داده است كه با دشمن ديرينه خود يعني اسرائيل در برابر كشورمان پيمان دوستي منعقد كرده است. عربستان سعودي در زمينه تروريسيم هم پرونده باز بسيار عريض و طويلي دارد كه اين كشور را بيش از پيش به انزوا مي‌كشاند. چندي پيش ولاديمير پوتين در واكنش به انفجارهاي تروريستي در ولگا گراد انگشت اتهام خود را به سمت عربستان نشانه گرفت و به طور جدي حكومت آل سعود را تهديد كرد. « نيكولا ناصر» گزارشگر، پايگاه گلوبال ريسرچ طي گزارشي تحليلي به وسواس و حساسيتي كه در سياست خارجي عربستان نسبت به ايران وجود دارد اشاره كرده و نكات مهمي را در اين زمينه مطرح كرده است كه در ادامه مي‌توانيد خواننده اين مطلب باشيد. وسواس ایران هراسی باعث شد تا عربستان، آتش جنگ در سوریه را شعله‌ور کند. اوضاع سیاسی کشورهای عربی متشنج و شکننده است. جورج جوف استاد مطالعات بین‌الملل دانشگاه کمبریج، اوضاع فعلی را دومین جنگ سرد اعراب نامیده است. نخستین جنگ سرد اعراب در دهه 1690 به رهبری جمال عبدالناصر صورت گرفت. عربستان سخت منزوي شده است عربستان اکنون از لحاظ سیاسی سخت منزوی شده است. تصمیم عربستان برای اینکه به تنهایی و بدون متحدانش جنگ در سوریه را ادامه دهد، دیپلماسی خارجی این کشور را به شدت تحت‌الشعاع قرار داده و عربستان را وارد مسیر بن بست کرده است. سیاست‌های عربستان در منطقه اکنون با سیاست‌های چین، روسیه و آمریکا در تضاد قرار گرفته است. علاوه بر این کشورهای قدرتمند منطقه مانند ایران، عراق، مصر و الجزایر، همه خواهان پایان مناقشات و حل و فصل سیاسی منازعات هستند. شش کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس (GCC) روزگار سختی را پشت سر می‌گذارند. عربستان و قطر درباره چگونگی مواجهه با بحران مصر با یکدیگر اختلاف نظر دارند. قطر هم چنان از اخوان المسلمین و محمد مرسی دفاع می‌کند در حالی که عربستان جانب ارتش را گرفته است. مخالفت عربستان با اخوان المسلمین و حمایت همه جانبه آن‌ها از کودتای ارتش در مصر، روابط این کشور را با ترکیه نیز دست‌خوش چالش‌های جدی کرده است. از سوی دیگر جایگاه گروه های نظامی و شبه نظامی در سوریه تا حدودی عوض شده است. اشخاص، سازمان‌ها و گروه های نظامی مورد حمایت قطر و ترکیه، اکنون توسط گروه‌های مورد حمایت عربستان کنار گذاشته شده‌اند. ارتش آزاد سوریه (مورد حمایت قطر و ترکیه) توسط تروريسم‌هاي تكفيري (مورد حمایت عربستان) از بین رفته است. عربستان تنها در ماه گذشته میلادی حدود 400 میلیون دلار به گروه های نظامي در سوریه کمک کرد. در آخرین نشست شورای همکاری خلیج فارس که در کویت برگزار شد، همه کشورهای عضو-مخصوصاً عمان-با پیشنهاد عربستان برای ارتقای شورای همکاری به کنفدراسیون سیاسی مخالفت کردند. علی رغم حمایت چند میلیارد دلاری عربستان از دولت کودتا در مصر، این کشور راه خود را از عربستان در مسئله سوریه جدا کرده است. دولت جدید مصر خواهان گفتگو و مذاکره برای حل بحران سوریه است. سیاست جدید مصر همگام با استراتژی جدید آمریکا در منطقه است. سردرگمي آمريكا در قبال سياست‌هاي متحد عربش به گزارش وال‌استریت ژورنال، کاخ سفید اکنون دچار سردرگمی دیپلماتیک شده است. متحدان منطقه ای آمریکا اکنون در حال پیوستن به اردوگاه رقیب هستند. این واقعیت که کاخ سفید اکنون تصمیم گرفته به جای مداخله نظامی، مشکلات خود با تهران و دمشق را از راه دیپلماسی و گفتگو حل و فصل کند، عربستان را در سیاست‌هایش منزوی کرده است. عربستان بر روی مداخله نظامی آمریکا در منطقه حساب ویژه ای باز کرده بود. اکنون متحد استراتژیک آمریکا در منطقه احساس می‌کند که مورد خیانت آمریکا قرار گرفته است. عربستان به اشتباه تصور می‌کرد که تا زمانی که بتواند هزینه دخالت نظامی آمریکا در منطقه را بپردازد، تفنگداران آمریکایی را در اختیار خواهد داشت. پس از تحولات اخیر، عربستان تصمیم گرفت به جای تغییر راهبرد خود در منطقه، به تنهایی عمل کند. شاهزاده نواف بن عبدالعزیز، سفیر عربستان در بریتانیا در نیویورک تایمز نوشت که عربستان به تنهایی جنگ خود با سوریه و ایران را ادامه می‌دهد. ئوئل گوزانسکی-تحلیل گر اسرائیلی-در مقاله ای در روزنامه هاآرتص در باره سیاست جدید عربستان در منطقه نوشت: عربستان کشوری ثروتمند است اما به تنهایی نمی‌تواند نقشی تعیین کننده در ژئوپولوتیک منطقه داشته باشد. هیچ کشوری نمی‌تواند جای خالی آمریکا را برای عربستان پر کند. مذاکرات ژنو 2 می‌تواند مهر پایانی بر شکست سیاست‌های عربستان در منطقه باشد. به جای اینکه عربستان در ژنو 2 حضور داشته باشد، منطقی است که ایران به این مذاکرات دعوت شود. جان کری و سرگی لاوروف اخیراً درباره حضور ایران در ژنو 2 با یکدیگر بحث و گفتگو داشته‌اند. سیاست عربستان در سوریه اکنون با قطر، ترکیه، آمریکا، فرانسه و بریتانیا متفاوت است و طبیعی است که این کشور به تنهایی راه به جایی نخواهد برد. شاهزاده ترکی بن فیصل، رییس سابق دستگاه اطلاعاتی عربستان در مصاحبه با CNBC به اختلاف استراتژی‌های آمریکا و عربستان در مسئله سوریه اذعان کرد. بحران سوریه فراگیر می‌شود عربستان مصمم است به هر قیمتی که شده رژیم سوریه را عوض کند. همین مسئله باعث شده که بحران سوریه به دیگر کشورهای منطقه هم سرایت کند. در شرق سوریه، عراق بار دیگر به عرصه جنگ داخلی سوق داده شده است. شورشیان القاعده با حمایت‌های مالی و نظامی عربستان، بار دیگر نا آرامی‌ها را آغاز کرده‌اند. لبنان از سوی دیگر وارد بحرانی سیاسی شده است. عربستان خواهان حذف حزب الله از صحنه سیاسی لبنان است. لبنان اکنون به دو گروه طرفداران عربستان و طرفداران سوریه تقسیم شده است. عربستان ماه گذشته سه میلیارد دلار به ارتش لبنان کمک مالی کرد. هدف از این بذل و بخشش، حذف حزب الله توسط ارتش است. شمال و شرق لبنان از کنترل دولت مرکزی خارج شده و تبدیل به پایگاهی برای گروه‌های جهادی و سلفی منطقه شده است. بمب‌گذاری‌های اخیر می‌تواند آغاز جنگی داخلی در لبنان باشد. جدایی عربستان و آمریکا در مسئله سوریه، کم کم پای اردن را هم به بحران باز کرده است. عربستان خواهان ایفای نقشی فعال توسط اردن در جنگ داخلی سوریه است. حال دیگر سوریه به اردن به عنوان کشوری بی طرف نگاه نمی‌کند. بلکه این کشور کم کم به محل تجمع مخالفان سعودی-اسرائیلی دولت دمشق تبدیل می‌شود. این امر می‌تواند دامنه نزاع را به اردن نیز بکشاند. حملات تروریستی اخیر در ولگا بخشی از شبکه ترور در خاور میانه است. رسانه های روسیه، عربستان سعودی را متهم اصلی این بمب گذاری‌ها می‌دانند. پای روسیه هم به درگیری‌های خاورمیانه باز شده است. از زمان آغاز بهار عربی در تونس، عربستان و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس توانسته‌اند خود را از امواج این حرکت انقلابی مصون نگاه دارند. عربستان با کمک‌های مالی (به عمان) و یا دخالت نظامی (بحرین) جلوی تغییر رژیم این کشورها را گرفته است. اما بحران سوریه شکستی تمام عیار برای عربستان سعودی بود. اکنون همه کشورهای منطقه، نتیجه استراتژی عربستان را به عینه مشاهده می‌کنند. ترور، خشونت، بی ثباتی و جنگ داخلی. عربستان اکنون چاره ای ندارد. یا باید شکست را بپذیرد و یا باید خود را در منطقه و جهان منزوی‌تر کند. منطق «دشمنِ دشمن من، دوست من است» باعث اتحاد عربستان و اسرائیل علیه ایران و سوریه در منطقه شده است. عربستان خواهان صلح با اسرائیل و جنگ با سوریه است. قرار گرفتن آشکار عربستان در کنار اسرائیل می‌تواند به شدت جایگاه این کشور را نزد افکار عمومی جهان عرب و اسلام خدشه دار کند و در عوض به ارتقای ایران و سوریه منجر شود.