قانون تنبیه مجاز دانش‌آموزان در مدارس

فارس: تنبیه بدنی دانش‌آموزان همواره از خطوط قرمز آموزش و پرورش کنونی محسوب شده و می‌شود؛ البته این موضوع در گذشته و پیش از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی کشورمان به گونه دیگری دنبال می‌شد؛ تنبیه‌بدنی و به اصطلاح فلک کردن دانش‌آموزان یک امر بدیهی در مدارس بود که اتفاقاً دولت آن زمان هم به این موضوع اصرار می‌کرد. اما با گذشت سالهای بسیار از آن روزهای وحشت‌آور در مدارس و پیشرفت تکنولوژی و وسایل ارتباطی دیگر تنبیه‌بدنی موضوع پذیرفته شده‌ای درون مدارس نیست و در سالهای اخیر هم تمامی مدیران و مسئولان آموزش و پرورش به آن تأکید داشته‌اند. *بررسی تخلف تنبیه‌بدنی در سیما ناگفته نماند در برخی موارد و به صورت معدود هنوز هم اندک تنبیه‌های بدنی در مدارس با توجه به اینکه از نظر قانونی هم تخلف محسوب می‌شود، انجام و بیشتر آنها با مهارت و مخفیانه جهت دور زدن قانون استفاده می‌شود؛ این روزها صداهایی از گوشه و کنار مدارس تهران و کشور به گوش می‌رسد که در معدود مدارسی تنبیه‌بدنی دانش‌آموزان انجام می‌شود. این موضوع در جایی به اوج خود رسید که شبکه دوم سیمای جمهوری اسلامی ایران در اخبار 20.30 گزارشی از تنبیه‌بدنی در یکی از مدارس تهران پخش کرد که بسیار قابل تأمل بود؛ البته پس از پخش این گزارش ناظم مدرسه مذکور که مسئول تنبیه دانش‌آموزان را به عهده داشت، حتی ابراز ندامت هم نکرد و در نهایت از کار برکنار شد. *آیا آموزش و پرورش از درون مدارس بی اطلاع است؟ در گزارش پخش شده از سوی صدا و سیما اعلام شد که درخواست‌های مکرر اولیای دانش‌آموزان از رسانه باعث شد تا به این موضوع پرداخته شود. از طرفی هم جای علامت سوال بزرگی وجود دارد که آیا وزارت آموزش و پرورش از اتفاقات درون مدارس بی‌اطلاع است و در نهایت باید رسانه‌ها وارد میدان شوند و اینگونه مشکلات تأسف‌آور را نمایان کنند تا آموزش و پرورش وارد عمل شود. *فانی: تنبیه‌بدنی مربوط به زمان قاجار است مهدی نوید ادهم، دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش در اوایل آذرماه سال تحصیلی جاری در خصوص تنبیه بدنی اظهارداشت: «درآیین نامه اجرایی مدارس این بحث به صراحت مطرح شده و اعلام شده است که تنبیه‌بدنی به هر شکلی در آموزش و پرورش ممنوع است؛ اگر کسی تخلف کند، جریمه می‌شود و بر اساس قوانین، به هیئت تخلفات اداری ارجاع می‌شود». علی‌اصغر فانی، وزیر آموزش و پرورش هم در دوره سرپرستی این وزارتخانه به خبرنگار فارس در خصوص موضوع تنبیه‌بدنی در مدارس گفت: « تنبیه‌بدنی مال زمان قاجاریه است». وی در پاسخ به این پرسش که «یعنی الان در مدارس ما تنبیه نیست؟»، افزود: «ان‌شاءالله که نیست». *عباس‌زاده: کنترل معدود مدارسی بدون تنبیه امکان پذیر نیست عباس‌زاده از کارشناسان حوزه تعلیم و تربیت در گفت‌وگو با فارس اعتقاد دیگری دارد؛ وی اظهار داشت: موضوع تنبیه‌بدنی در برخی مدارس اتفاقاً باید انجام شود، زیرا کنترل تعداد معدودی از مدارس بدون تنبیه امکان پذیر نیست. وی معتقد است که در مدارسی که در قسمت‌های جنوبی شهرها و در برخی نقاط وجود دارند به علت مشکلات مختلف اقتصادی و فرهنگی دانش‌آموزان با چهره‌های متفاوتی از آنچه که تاکنون تصور می‌کنید در مدارس حاضر می‌شوند و باعث مشکلات بسیاری برای مدرسه می‌شوند. عباس‌زاده گفت: در برخی از مدارس اینچنینی که در نقاط پر خطر و دور افتاده وجود دارند، دانش‌آموزان، معلمان و مسئولان مدرسه را مجروح کرده‌اند و در همین تهران و شهرستانهای تهران بسیاری از معلمان و مسئولان مدرسه از سوی دانش‌آموز و اولیا و حتی دوستان این دانش‌آموزان تهدید می‌شوند؛ در این شرایط به نظر تنبیه و کنترل مدرسه به هر شکلی امری ضروری به نظر می‌رسد. قانون در مورد موضوع تنبیه در مدارس موارد خاصی را عنوان می‌کند و برخی از قوانین مربوط به شورای عالی آموزش و پرورش و آیین‌نامه اجرایی و مقررات انضباطی مدارس است. *اعلام موارد تنبیه مجاز در مدارس آیین‌نامه اجرایی مدارس و مصوبه 652 در سال 1379 مربوط به موضوعات اجرایی و بحث تنبیه در مدرسه است؛ در فصل ششم این آیین‌نامه موضوع مقررات انضباطی عنوان و مربوط به دانش‌آموزان و مسئولان مدرسه است. در این فصل و از ماده 73 تا 81 موضوع تنبیه عنوان شده است که در آن منظور تنبیه جسمی نیست و به معنای آگاه ساختن قصور و سهل‌انگاری دانش‌آموز نسبت به انجام وظایف خودش است؛ مدیر مدرسه هم باید قبل از اعمال هرگونه تنبیه از وضعیت و موقعیت دانش‌آموز آگاهی داشته باشد و در جستجوی انگیزه و علت تخلف باشد و نسبت به رفع آن اقدام کند. قانون تنبیه دانش‌آموزان شرایطی هم برای مدیران مدرسه جهت تنبیه فراهم کرده است که شامل تذکر، اخطارشفاهی در حضور دانش‌آموزان، تغییر کلاس، اخطارکتبی، اخراج موقت و انتقال به مدرسه دیگر است. همچنین ماده 77 آیین‌نامه انضباطی مدارس هرگونه تنبیه دیگر از قبیل بدنی و تعیین تکلیف درسی را ممنوع اعلام کرده و نباید در اعمال تنبیه‌ها هم بین دانش‌آموزان تبعیض و استثنایی قائل شد و انجام تمامی تنبیه‌ها به تفکیک در آیین‌نامه فوق تشریح شده است. به عنوان نمونه در مورد اخراج و انتقال دانش‌آموز به مدرسه دیگر که در بند 6 عنوان شده است، اخراج و انتقال دانش‌آموز به مدرسه دیگر علاوه بر اینکه باید در شورای مدرسه تأیید شود، موافقت آموزش و پرورش منطقه را نیاز دارد؛ این مورد برای افرادی انجام می‌شود که تمامی راه‌های تربیتی در موردش اجرا شده و کارساز نباشد. *هرگونه تنبیه‌بدنی در مدارس طبق قانون ممنوع است همانگونه که در آیین‌نامه اجرایی مدارس عنوان شده است، هیچ فردی از مسئولان حاضر در مدارس نباید تنبیه‌بدنی بر دانش‌آموزان اعمال کند و این موضوع از نظر قانون به هر شکلی و هر عنوانی ممنوع است. در قانون با صراحت گفته شده است که این تنبیه باید روشن‌گرایانه و آگاهانه باشد و شرایط روحی و جسمی، سن و اجتماعی دانش‌آموز مورد توجه قرار گیرد و تنبیه متناسب با تخلفی باشد که دانش‌آموز انجام داده است و از روی غرض نباشد. در آیین‌نامه اجرایی مدرسه همچنین آمده است که باید شیوه جبران تخلف به دانش‌آموز ارائه شود و از او خواسته شود که خطا و تخلفش را جبران کند و این کار در حضور جمع انجام نشود که این موضوعات هم در آیین‌نامه فوق عنوان شده است. *استفاده از کمربند و خودکار لای انگشت دانش‌آموز ممنوع است به گزارش فارس، برای تنبیه دانش‌آموزان استفاده از هرگونه ابزار خاصی که آسیب‌زا باشد و به آن فرد آسیب برساند که به عنوان نمونه استفاده از کمربند و گذاشتن خودکار لای انگشتان دانش‌آموز و هر چیز که جسم فرد را تحت تأثیر قرار دهد جزء تنبیه‌بدنی محسوب می‌شود و تخلف است. در مورد حکم افرادی که تنبیه‌بدنی بر دانش‌آموزان انجام می‌دهند هم اعم از مدیر مدرسه، ناظم، معلم و مسئولان مدرسه با توجه به اینکه قانون این موضوع را ممنوع اعلام و تخلف می‌داند، کسی که آن را نقض کند باید هیئت بررسی و تخلفات اداری برای آنها تصمیم‌گیری کند و حکم صادر شود؛ این حکم شامل تذکر، اخطار، توبیخ و یا هر چیزی که قانون برای آن تصمیم گیرد، می‌شود. این موضوعات در قانون تخلفات اداری و نه در شورای عالی آموزش و پرورش عنوان شده است؛ در نهایت هم قانون تنبیه‌بدنی را ممنوع می‌داند و هر کسی که از حکم قانون سرپیچی کند، تخلف است و هیأت بررسی و رسیدگی به تخلفات اداری آموزش و پرورش آن را بررسی می‌کند. *آیین‌نامه انضباطی مدارس مربوط به 13 سال پیش است یکی از موارد قابل تأمل این است که تمامی این قوانین که در مورد آیین‌نامه اجرایی و انضباطی مدارس نوشته شده، مربوط به سال 79 بوده است و از آن تاریخ تاکنون هیچ‌گونه بازنگری دراین باره انجام نشده است و هنوز در برخی موارد ریزتر شبهاتی وجود دارد که نیاز به بازنگری بر این قانون پس از 13 سال دارد. امروزه که تمامی برنامه‌های آموزش و پرورش مطابق با سند تحول بنیادین و تمامی اسناد بالادستی مطابقت پیدا کرده، نیاز است تا آموزش و پرورش در موضوع مقررات اجرایی و انضباطی مدارس بازنگری جدید کند.