میراث «اوشین» بر تن مردم ایران!

روزنامه شهروند: این چند خط تمامی اتفاقاتی بود که در دهه‌ ۶۰ در قالب یک سریال ۲۵۷ قسمتی از کشور ژاپن، تمامی شب و روز ایرانیان را به خود گره زد. «اوشین» در این سریال روش مبارزه با زندگی و استقامت در برابر مشکلات روزمره را به نمایش گذاشت. او جدا از این میراث گرانبها، یک بیزنس جدید را با نام خودش در مشاغل ایرانی گنجاند و از آن روز بود که «تاناکورا»‌ها در ایران فعالیت خود را آهسته‌آهسته آغاز کردند. اما امروز با گذشت نزدیک به ۳ دهه از آن روزها، فروشندگان لباس‌های دست‌دوم، مشتریان پر و پا قرصی را در اطراف خود می‌بینند که روز به روز هم به جمعیتشان افزوده می‌شود. تاناکورا‌ها کمتر از ۲۰‌ سال است که در کشورمان فراگیر شده‌اند و در این موقعیت و با وجود افزایش قیمت البسه و فراگیری برندفروشی‌های متعدد در سطح شهر، خرید لباس از تاناکورا‌ها امری اقتصادی و مثبت تلقی می‌شود که در جایگاه خود نیز با موانعی قابل‌توجه روبه‌رو است. «لباس‌های تاناکورایی بو می‌دهد، اینها لباس‌های مرده‌های خارجی است، به دلم نمی‌چسبه، لباس باید نو باشه چون لباس دست‌ دوم کثیف و آلوده به انواع میکروبه»؛ اینها بخشی از اظهارنظرهای مخالفان سرسخت‌ خرید لباس‌های تاناکوراهاست که بخشی از آن در خصوص آلوده بودن این البسه و انتقال بیماری‌های پوستی و انگلی توسط مسئولان وزارت بهداشت کشورمان تایید شده است. اما در واقع تمامی ماجرا به اینجا ختم نمی‌شود. طرفداران لباس‌های دست‌ دوم ادله فراوان و گاه منطقی دارند که در جای خود قابل تامل است. آنها معتقدند در تاناکوراها به هر چیزی که از یک لباس می‌خواهند می‌رسند و مشکلاتی نظیر آلودگی لباس‌های دست‌ دوم را از طریق شست‌وشو و جوشاندن آنها از بین می‌برند. این افراد معتقدند با چرخی در یک فروشگاه لباس‌های دست‌ دوم می‌توان تمامی لباس‌ها و پوشاک مورد نیاز را دید و انتخاب کرد. از کیف و کفش‌های مرغوب خارجی گرفته تا لباس اسکی و عروسک‌های کمیاب اروپایی در تاناکوراها یافت می‌شود. خانم جوانی که همراه دوستش در یک فروشگاه لباس‌های دست‌ دوم در نزدیکی سیدخندان مشغول ورانداز کردن اجناس است، می‌گوید: «به نظرم خرید از تاناکوراها خیلی به‌صرفه ا‌ست. الان اکثر لباس‌ها و پوشاک ساخت‌ چین و کشورهای آسیاییه، در حالی‌که تاناکوراها بیشتر اجناسشون ‌رو از اروپا و آمریکا میارن. البته که اخیرا به خاطر افزایش قیمت پوشاک، قیمت‌ها در این فروشگاه‌ها هم قدری بالا رفته، مثلا بوت‌ها و کفش‌های مناسب فصل زمستان زیر ۸۰‌ هزار تومن پیدا نمی‌شه.» دوست همراه این خانم که از ظاهرش به نظر می‌رسد دانشجو باشد، معتقد است: «لباس‌های تاناکورا برای فصل زمستان خیلی مناسب هستند. به نظرم بهترین انتخاب برای پالتو، بوت و کیف‌های چرمی همین فروشگاه‌های لباس دست‌ دوم است. اسم من تو لیست پیامکی چندتا از این فروشگاه‌هاست و زمانی‌که فروش ویژه یا اجناس جدیدشون از راه می‌رسند، من هم مطلع می‌شم و برای خرید خودم رو می‌رسونم». فروشگاه‌های لباس دست‌ دوم بیش از آنکه در مناطق فقیرنشین و بی‌بضاعت مشغول کار باشند، در مناطق بالای شهر هستند و طرفداران بیشتری هم دارند؛ حال آنکه برخی معتقدند طرفداران لباس‌های تاناکورایی به‌دلیل شرایط نامناسب مالی به‌سمت این لباس‌ها گرایش پیدا می‌کنند. قیمت‌ها در تاناکورا منصفانه است به فروشگاه بزرگی در محدوده خیابان پاسداران رفتیم. فروشنده اطلاعیه‌ای بزرگ را بر سردر مغازه خود نصب کرده بود: «هر هفته شنبه‌ها ساعت ۹ صبح با محصولات جدید منتظر شما هستیم»؛ جمله‌ای وسوسه‌انگیز که هر هفته مخاطبان بسیاری را به این مغازه هدایت می‌کند. خانم مسنی که مشغول پرو یک پالتوی پوست است، می‌گوید: «شنبه‌ها این مغازه خیلی شلوغ است و پیش از باز شدن آن، افراد جلوی مغازه صف می‌کشند تا مبادا دیر برسند و جنسی که قیمت مناسبی هم دارد از دستشان برود. من تمام لباس‌هایم را از تاناکورا می‌خرم و این پالتوی پوست را هم امروز انتخاب کردم. ۱۵۰‌ هزار تومان قیمتش است اما فروشنده می‌گوید آمریکایی است و خیلی پوشیده نشده. فکر کنم انتخاب مناسبی باشد.» اینجا همه‌ چیز در هم است. در یک جعبه بزرگ حدود ۱۰۰ جفت کفش ریخته شده که اگر بی‌انصاف نباشیم باید بگوییم اغلب آنها باکیفیت و مرغوب هستند. فروشنده به کمکم می‌آید و در پاسخ به سوالم درمورد قیمت‌ها می‌گوید: «کفش‌هایمان از ۴۰‌ هزار تومان شروع می‌شود و تا حدود ۳۰۰‌ هزار تومان هم کفش داریم.» یک کفش کوهنوردی مرغوب که از چهره‌اش مشخص است خیلی کار نکرده را بر‌می‌دارم. فروشنده می‌گوید: «مارکش کت است. نو آن را در ایران نمی‌توانی پیدا کنی. حداقل ۵‌ سال برایت کار می‌کند.» او این کفش را به قیمت ۹۰‌ هزار تومان برای فروش گذاشته است. بوی مواد ضدعفونی‌کننده داخل فروشگاه آزاردهنده است و تنوع محصولات داخل قفسه‌ها بالاست. به سمت رگال کاپشن‌ها و کت‌های تک می‌روم. فروشنده می‌گوید: «کاپشن‌هایمان از ۳۵‌ هزار تومان شروع می‌شود به بالا؛ البته کت‌های تک مرغوب و مارکدار اروپایی هم داریم که قدری گران‌تر است یعنی از ۵۰ هزار تومان داریم به بالا.» جالب‌تر از همه لباس‌ها و لوازم اسکی و کوهنوردی است که بی‌شک در میان گران‌ترین ابزار ورزشی جای دارند. فروشنده می‌گوید: «با حدود ۴۰۰‌ هزار تومان می‌توانی یک‌ ست کامل اسکی را بخری؛ از کفش مخصوص و شلوار گرفته تا فیکسر، عینک و کلاه.» در مورد آلودگی و بوی بد برخی لباس‌ها از او می‌پرسم. مرد جوان فروشنده معتقد است: «ما تمامی این لباس‌ها را پیش از آوردن در مغازه با مواد ضدعفونی‌کننده قوی شست‌و‌شو می‌دهیم و در دیگ‌های بزرگ می‌جوشانیم. اصلا به تمیزی‌شان شک نکنید.» تاجران لباس‌های دست‌دوم چه کسانی‌ هستند؟ نظریه‌های مختلفی درمورد ورود این لباس‌ها به ایران وجود دارد. یکی از فروشندگان لباس‌های دست‌ دوم در خیابان شریعتی در خصوص راه‌های ورود این لباس‌ها به کشور می‌گوید: «ما از طریق یک واسطه در بازار و به صورت در هم این لباس‌ها را می‌خریم و فقط می‌دانیم این لباس‌ها، پوشاک استوک (نو در انبار مانده) اروپایی و آمریکایی یا لباس‌های دست دومی است که بعد از چند بار استفاده دور انداخته می‌شود اما همچنان قابلیت استفاده را دارد.» وی اضافه می‌کند: «حرف و حدیث‌های واردات این لباس‌ها از کشورهای آسیایی واقعیت ندارد. تمامی این لباس‌ها، مارک‌های معتبر خارجی دارند و مشخص است که ساخت چه کشوری ‌هستند.» یکی از خریداران در همان فروشگاه اما نظر جالب‌تری دارد. او می‌گوید: «شنیده‌ام این لباس‌ها از اروپا و آمریکا برای کمک به مردم آواره در کشورهای آسیایی مثل عراق و افغانستان فرستاده می‌شود اما قاچاقچیان ایرانی بخشی از آنها را به ایران می‌آورند و می‌فروشند.» اگر از حق نگذریم لباس‌های تاناکورا یک مشخصه بارز دارند و آن هم بی‌هویتی آنهاست؛ موضوعی که احتمال آلوده و بی‌کیفیت بودن و نامناسب بودنشان را در حالت کلی به ذهن متبادر می‌کند. اما طرفداران تاناکورا همچنان بی‌اهمیت به این موضوعات به خرید ادامه می‌دهند. فروشنده‌ای دیگر در یک تاناکورا واقع در نزدیکی میدان ولیعصر در خصوص نحوه ورود این البسه می‌گوید: «تمامی این لباس‌ها به صورت فله‌ای و کیلویی خریداری می‌شود. برای مثال یک نفر یک کانتینر لباس دست‌ دوم از چین می‌آورد و به صورت کیلویی به مغازه‌دارها می‌فروشد.» مسئولان چه می‌گویند؟ اما در بعد قانونی، برخوردها از جانب مسئولان با این پدیده و لباس‌های دست‌ دوم، فقط محدود به توصیه‌هایی دوستانه بوده است. آنها معتقدند که این البسه به‌ دلیل اینکه مشخص نیست چگونه مبادی ورودی را طی می‌کنند و از کدام کشورها می‌آیند مورد تایید آنها نیستند. فروشگاه‌های عرضه این محصولات هم به‌ دلیل نداشتن مجوز‌های لازم، با اخطارهای مراکز مختلفی از جمله ستاد مبارزه با قاچاق کالا و سازمان صنعت، معدن و تجارت در استان‌ها روبه‌رو شده‌اند اما با توجه به استقبال شدید برخی از مردم و گرمی بیش از حد بازارشان دست از کار نکشیده‌اند و میراث اوشین همچنان در ایران پرفروش و پررونق به کار خود ادامه می‌دهد!