چرا ایران به ژنو ۲ دعوت نشد؟

فارس: قریب به هزار روز از جنگ داخلی سوریه می‌گذرد و مذاکره برای حل تعارضات و بحران سوریه در حالی پیگیری می‌باشد. در نشست ژنو یک که 25 نوامبر برگزار شد، حکومت سوریه دعوت نشد و از این رو یک طرف میز خالی بود و شرکت‌کنندگان هرآنچه خواستند برای سوریه تصمیم گرفتند؛ ولی پس از مدتی پی به اشتباه خود بردند. در این نشست آمریکا و نمایندگان دیگر کشورهای عضو دائم شورای امنیت و کشورهای همسایه سوریه (لبنان، ترکیه، اردن و عراق) و همچنین نمایندگان اتحادیه عرب و اتحادیه اروپا حضور داشتند و بیانیه‌ای با این عنوان که باید سال دیگر در سوریه انتخابات برگزار شود و بشار اسد حق حضور در این انتخابات را ندارد، صادر کردند. هر چند که در ماه‌های اخیر، اقتدار بشار اسد و تسلط وی بر بحران سوریه، هرگونه پیش‌شرط طرف غربی برای حضور سوریه در نشست ژنو دو را ابطال نمود. با ادامه درگیری‌ها در سوریه و عقب‌نشینی برخی از کشورهای مداخله‌گر، رایزنی‌ طرفین برای دستیابی به صلح در دستور کار قرار گرفته است. بر همین اساس، اخضر ابراهیمی نماینده ویژه سازمان ملل در امور سوریه، پس از سفر به چند کشور، در ژنو حضور یافت و در نشستی، اسامی کشورهای دعوت شده به اجلاس ژنو 2، که قرار است در دی‌ماه برگزار شود را اعلام کرد، که در این بین نامی از ایران برده نشد. دو علت عمده زیر را برای عدم دعوت از ایران می‌توان برشمرد. 1- مخالفت آمریکا و قدرت های غربی آنچه که محور غربی در مخالفت با حضور ایران در ژنو دو مطرح می‌کند، این است که در مورد حضور ایران در نشست ژنو 2 هنوز به توافق نرسیده‌ایم؛ چرا که آمریکا با این مسئله مخالف است. گویی اخضر ابراهیمی با سفری که به تهران داشت حامل پیام آمریکا بود، که مخالف حضور ایران در اجلاس ژنو 2 بودند و پیش‌شرط‌هایی را نیز در این خصوص اعلام کرده‌اند. هرچند که تقابل غرب با ایران و تعارضات مبنایی که با الگوی شیعه و حکومت مردم سالار دینی ایران دارند، مانع از حضور و تأثیر فزاینده ایران در عرصه‌های بین‌المللی نمی‌شود و ایران برای حضور در هر اجلاس بین‌المللی، هیچ‌گونه پیش‌شرطی را نخواهد پذیرفت. 2- فشار لابی سلفی- صهیونیستی و ترس از قدرت فزاینده ایران بی‌تردید در چند ماه گذشته در منطقه، دو شوک بزرگ به محور عبری- عربی وارد شده است. اولین مورد امضای توافقنامه هسته‌ای ایران با غرب است که فشار و تهدید به اقدام نظامی به حالت تعلیق رفت. دومین شوک نیز ناشی از توافق غرب بر سر مسئله شیمیایی در سوریه بود که منجر به نارضایتی برخی از کشورهای منطقه همچون عربستان و اسرائیل شد. چرا که سیاست‌های سلفی- صهیونیستی، در راستای مداخله فعالانه و با هدف براندازی حکومت دمشق است. این محور با ورود همه جامبه نظامی، مالی و سیاسی به بحران سوریه می‌کوشد که به هر شکل، مانع گسترش نفوذ ایران در منطقه شود. لذا بیشترین فشار برای عدم حضور ایران در نشست ژنو2، از سوی عربستان و اسرائیل می‌باشد. اینکه آیا این ماجراجویی‌ها و مداخله آشکار در بحران سوریه در نهایت به نفع این کشورها خواهد بود یا نه، سؤالی است که در آینده پاسخ آن مشخص خواهد شد. البته نباید فراموش کرد ایران به عنوان یک بازیگر قدرتمند، سهم بالایی در مهار بحران منطقه دارد که نمی‌شود آن را نادیده گرفت. به‌ویژه که با قدرت بازدارندگی بالایی که دارد، قادر است به راحتی رقبا را در تنگنا قرار دهد. واقعیت این است که ایران در بحران‌های منطقه‌ای نقشی فعال و تأثیرگذار داشته است، لذا فشار برخی کشورها منطقه برای عدم حضور ایران در این نشست ناشی از قدرت فزاینده این کشور می‌باشد. ضمن این‌که ایران حتی بدون حضور رسمی در این کنفرانس می‌تواند نقش مؤثری را ایفا نماید. به هر صورت، مواضع جمهوری اسلامی ایران بر این استوار بوده که مردم سوریه باید برای سرنوشت سیاسی و آینده خود تصمیم بگیرند و مذاکرات سوری - سوری، بدون دخالت غربی‌ها انجام شود. به هر صورت منافع ملت سوریه در مبارزه با تروریسم، گشودن باب گفت وگوهای فراگیر میان سوری‌ها، استقلال و تمامیت ارضی، توقف کشتار و خشونت باید از اولویت‌های نشست ژنو 2 باشد. جمهوری اسلامی این آمادگی را دارد که در صورت دعوت بدون هیچ پیش‌شرطی، در اجلاس ژنو 2 شرکت کند و بعید به نظر می‌رسد که نشست ژنو2 بدون حضور ایران به نتیجه مطلوبی دست یابد.