تهران را در باتلاق فرو خواهیم برد / زمان تنبلی نیست،کندی نخواهیم کرد!

سرویس بین الملل «فردا»: دیوید کوهن معاون مبارزه با تروریسم و اطلاعات مالی در وزارت خزانه داری آمریکا در مقاله ای که دهم دسامبر 2013 به رجز خوانی هایی پرداخته است که جدا از آنکه «مصرف داخلی» دارد و به دنبال خاموش کردن جمهوریخواهان است، به وضوح کدهای ریزی از توطئه عظیم آمریکا علیه اقتصاد ایران را ارائه می دهد. آنچه که کوهن در مقاله اش ذکر کرده،جدا از وجه تبلیغاتی اش به وضوح از یک برنامه گسترده و راهبردی خبر می دهد که پردازش و تدوین ساختار ان یقینا خلق الساعه نبوده و نشانه ای از یک برنامه ریزی گشترده و چند ساله دارد. این مقاله مشخص می کند که چگونه غرب با کش یافتن مذاکرات در گذشته پازل های «توطئه» خود را با «وقت کافی» چیده است و برخی در ایران به جای تدبیر برای مقابله صرفا به «اعلام مواضع» پرداخته اند. در عین حال این مقاله گویای این نیز هست که برای نیل به توافق جامع جه راه سختی در پیش خواهد بود و صرفا روشهای دیپلماتیک مرسوم برای پیش برد روند نیل به توافق جامع کارساز نخواهد بودو سخن گفتن از مقولاتی مانند «خزانه خالی» تا چه حد به تقویت راهبرد آمریکا کمک خواهد کرد.

************************

فشار شدید تحریمهای بین المللی با رهبری ایالات متحده آمریکا ایران را پای میز مذاکرات در ژنو کشاند. در این مذاکرات که در 24 نوامبر گذشته برگزار شد شش قدرت اصلی دنیا و ایران بر سر یک طرح اقدام مشترک در مورد برنامه هسته ای ایران توافق کردند. از آنجا که مقامات رسمی آمریکا متهم به حیله گری و پیشبری تحریمهای برنامه هسته ای هستند، من مطمئن هستم که فشار تحریمها علیه ایران افزایش خواهد یافت. ایران پس از شش ماه آینده بیشتر از شرایطی که امروز در آن قرار دارد، در باتلاق فرو خواهد رفت.

در آغاز بسته آزاد سازی اموال بلوکه شده این تفاهمنامه موقت از نظر اقتصادی برای ایران کم اهمیت است. بخش اصلی این بسته آزاد سازی دسترسی ایران به 4.2 میلیارد دلار از داراییهای این کشور است که در خارج از مرزهای آن بلوکه شده است. بعلاوه اینکه تحریمهای بخش صادرات نفت ایران و صنعت اتومبیل آن موقتا تعلیق خواهد شد.

ما پیش بینی میکنیم که بند الحاقی تجاری باعث شود که ایران در شش ماه آتی -اگر بتواند مشتریانی برای محصولات نفتی و ماشینهایی که تولید میکند بیابد- چیزی حدود یک و نیم میلیارد دلار درآمد کسب کند. این مهم به راحتی حاصل نخواهد شد زیرا بخش اتومبیل ایران از مشکلات دراز مدتی رنج میبرد و از طرفی وارد کنندگان محصولات پتروشیمی قراردادهای بلند مدت را ترجیح میدهند که ممکن نیست با توجه به مدت زمان شش ماهه صورت بگیرند.

براساس این طرح مشترک تحریم ایران در خرید و فروش طلا نیز تعلیق می شود. اما بخاطر اینکه باقی ماندن ممنوعیتها ایران را از استفاده از منابع ذخیره شده در خارج از کشور و نیز پول خود برای خرید طلا محروم می­سازد، این ماده از برنامه این قرارداد نیز ارزش محدودی دارد. هر طلایی که ایران خریداری کند معادل است با ارزی که برای خرید آن هزینه خواهد کرد.

تحت دستورالعملهای سختگیرانه و دقیق این معامله همچنین به ایران اجازه میدهد که 400 میلیون دلار از سرمایه های ذخیره خود را برای تسویه کمک هزینه های آموزشی دانشجویان ایرانی که در خارج تحصیل میکنند را پرداخت کند.

اگر ایرانی های در خلال شش ماه آینده به تعهدات خود در طرح مشترک عمل کنند شش تا هفت میلیارد دلار به دست خواهند آورد که عمدتا با دسترسی آنها به پول و ذخیره خودشان حاصل میشود و حتی یک دلار هم از جیب مالیات دهندگان آمریکایی خارج نخواهد شد.

با نگاهی صحیح به اقتصاد ایران که در مشکلات دست و پا میزند میتوان گفت که این مقدار پول ناچیز بوده و دردی را از آن دوا نمیکند. ایران در رکود ژرفی فرو رفته است. اقتصاد این کشور سال گذشته پنج درصد افت و امسال هم دوباره به همان منوال افت خواهد داشت. تورم سالانه ایران چهل درصد و پول رایج این کشور از سال 2011 تا کنون حدود 60% از ارزش خود در برابر دلار را از دست داده است. اما تمام پولی که از حالت بلوکه آزاد خواهد شد فقط جزء ناچیزی از 80 میلیارد دلاری است که ایران از نخستین ماههای سال 2012 تاکنون به دلایل زیر از دست داده : تحریمهای نفتی ایالات متحده و اتحادیه اروپا ، ممنوعیت ایران از 100 میلیارد دلار منابع ارزی که بیشترش یا بلوکه شده و یا بخاطر تحریمهای مالی - بانکی آمریکا غیر قابل دسترس است.

اوضاع اقتصاد ایران بخاطر عدم تغییر بنیاد قوی و سلولی تحریمهای آمریکا - مخصوصا تحریمهای نفتی و مالی و بانکی - از این بدتر هم خواهد شد. تنها تحریمهای نفتی، باعث شده که ایران ماهانه 5 میلیارد دلار بخاطر از دست دادن بخش عظیمی از فروش خود، زیان ببیند. این بدان معناست که ایران در شش ماه آینده حدود 30 میلیارد دلار از درآمد حاصل از فروش نفت را از دست خواهد داد. بعلاوه، درآمد ایران از فروش نفت هر آنچه که باشد امکان انتقال و یا بازگشت به وطن نخواهد داشت.

همچنین همه تحریم­هایی که ما علیه موسسات اصلی مالی ایرانی وضع کرده بودیم در جای خود باقی می­ماند و این بدین معناست که ایران همچنان جدا و محروم از سیستم بانکی بین المللی باقی خواهد ماند که این امر فعالیت مالی این موسسات (اعم از نقل و صرف اموال) را برای آنها محدود میکند. همچنین تحریم­هایی که سرمایه گذاری در بخش انرژی را ممنوع ساخته - شامل آنچه که به پیشرفت و توسعه گاز و نفت کمک میکند- و همچنین تحریمهای بلند مدت جامع که بر تجارت ایران وضع شده نیز سر جای خود باقی می­ماند.

همانطور که پرزیدنت اوباما در هنگام اعلام طرح مشترک ( Joint Plan ) گفت، ما کاملا به اجرای دقیق و قوی این تحریمها پایبند هستیم. ما میدانیم که تحریمها خود به خود اجرا نمی­شوند. او بیان کرد که ما برای مختل و ناتوان ساختن آنچه که روند پیشرفت برنامه هسته ای و موشکی ایران را تسهیل میکند شرکتهای مهم و اصلی ونیز اشخاص و شرکتهایی که سعی در دور زدن تحریم ها دارند را شناسایی و تحریم میکنیم. او گفت :" تیم من در وزارت خزانه داری همگام با فعالیت وزراء در دولت بیش از 600 بار در سال گذشته این کار را انجام داده اند و این روند بدون هیچ کم و کاستی ادامه خواهد یافت. فشار شدید تحریمهای بین المللی با رهبری ایالات متحده آمریکا ایران را به پای میز مذاکرات در ژنو کشاند. در این مذاکرات که در 24 نوامبر گذشته برگزار شد شش قدرت اصلی دنیا و ایران بر سر یک طرح اقدام مشترک در مورد برنامه هسته ای ایران توافق کردند. از آنجا که مقامات رسمی آمریکا متهم به حیله گری و پیشبری تحریمهای برنامه هسته ای ما هستند، من مطمئن هستم که فشار تحریمها علیه ایران افزایش خواهد یافت. ایران پس از شش ماه آینده بیشتر از شرایطی که امروز در آن قرار دارد، در باتلاق فرو خواهد رفت".

برای اینکه بار فشار را بر روی اقتصاد ایران نگه داریم، ما همچنان گزینه ای سختگیرانه جلو پای بانکهای خارجی قرار خواهیم داد که بر اساس آن یا باید با بانکی ایرانی خاصی که ما مشخص میکنیم فعالیت و معامله کنند و یا اینکه صرفا با ایالات متحده کار کنند نه با هر دو. و برای اینکه درآمد نفتی ایران را کم تاثیر و ناچیز نگه داریم باید اطمینان حاصل کنیم که ایران نخواهد توانست حتی یک بشکه نفت بیش از آنچه که در قانون آمده، به خارج از مرزهای خود صادر کند. و برای مانع ایجاد کردن در منافع نهفته در تجارت با ایران ، با پیامی صریح و بی پرده به همه بازرگانان و بانکدارانی که فکر میکنند الان بهترین وقت استفاده از موقعیت است میگوییم ما داریم همه چیز را رصد میکنیم و آماده ایم که علیه هر کسی وارد هر جا که تحریمهای ما نادیده گرفته شود و نقض گردد، عمل شویم.

این تحریمها انگیزه نیرومندی به ایرانی ها داد که اولین گام این معامله را بپذیرند و این تحریمها کلید باز شدن در مذاکره برای رسیدن به نتیجه جامعی است که اطمینان دهد ایران هرگز به سلاح هسته ای دست نخواهد یافت. الان زمان تنبلی نیست و ما هم کندی نخواهیم کرد.