زمزمه‌های خداحافظی سامانه «سمان»

فارس: سامانه‌ «سمان» یک پایگاه اینترنتی است که خبرنگاران از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی موظف شده‌اند اطلاعات خود را آنجا ثبت کنند که اعطای وام مسکن و هدیه خبرنگاران این پایگاه اینترنتی را برای خبرنگاران جدی کرد. این سامانه از ابتدای سال 90 (حدود سه سال) فعالیت خود را به صورت رسمی آغاز کرده است و از خبرنگاران خواسته تا اطلاعات اعم از سابقه فعالیت، آثار و برخی دیگر از اطلاعات شخصی خود را در این سامانه ثبت کنند. در ابتدای امر، هر روز خبرنگاران به دلایل مختلف از جمله اخذ برگه عدم سوء پیشینه و مواردی از این دست مجبور بودند ساعات طولانی را صرف تکمیل پرونده خود کنند. احسان قاضی زاده مدیر کل مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی وقت در این باره گفته بود که خبرنگاران تمام پایگاه‌های خبری ثبت شده در پایگاه الکترونیک samandehi.ir می‌توانند اطلاعات خود را برای تشکیل پرونده مربوط با استفاده از تسهیلات خبرنگاران، در سیستم جامع مستند‌سازی سوابق و آثار خبرنگاران کشور «سمان» ثبت کنند. وی همچنین یادآور شده بود که خبرنگاران فعال، کارت خبرنگاری وزارت ارشاد دریافت می‌کنند، به‌طوری‌که هر خبرنگاری که در این سامانه پذیرفته شود و عنوان «فعال» دریافت کند، می‌تواند کارت خبرنگاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در داخل کشور را مطالبه کند. قاضی‌زاده علاوه بر این از اعطای کارت خبرنگاری بین المللی برای خبرنگاران فعال در این سامانه نیز خبر داد بود. هدف از راه‌اندازی سامانه اینطور عنوان شده است که اداره کل مطبوعات داخلی با استفاده از تجربیات گذشته و بررسی نقاط ضعف و قوت، سامانه بر خط «سمان» را راه اندازی کرد تا اینکه جامعه خبرنگاران و روزنامه نگاران کشور بتوانند بدون هیچ دغدغه‌ای در سریع ترین زمان ممکن اطلاعات شخصی و حرفه‌ای خود را در پرونده مجازی خویش بروز کنند. اما آیا واقعاً سمان توانست در تحقق این مهم موفق ظهور کند، آیا خبرنگاران از عملکرد این سامانه راضی هستند و آیا سیاست معاونت مطبوعاتی ارشاد در دولت یازدهم بر آن است که این پایگاه اینترنتی فعالیت خود را ادامه دهد. البته شنیده‌ها حاکی از آن است که معاونت مطبوعاتی ارشاد در دولت جدید درصدد است مأموریت این پایگاه را دیگر تمدید نکند؛ این امر بیانگر این است که مسئولان جدید همواره باید مدتی را به اصلاح و یا انحلال کارهای اسلاف خود بگذرانند و سپس طرحی نو در اندازند؛ با این وجود به گفته متولیان جدید این حوزه سمان نتوانسته مأموریت خود را به درستی انجام دهد و اهداف پیش بینی شده را به منصه ظهور رساند. چنانچه این خبر صحت داشته باشد، تکلیف تلاش‌های صورت گرفته برای تکمیل پرونده و اطلاعات شخصی خبرنگاران چه خواهد شد؟ چه کسی پاسخگو خواهد بود؟ این سامانه به چه کاری می‌آید و اهمیت عضویت در آن چیست؟ آیا به‌جز پرداخت هدیه‌ رئیس‌جمهور، منفعت دیگری برای خبرنگاران داشته است؟ اینها سؤالات متداول و رایج میان خبرنگاران است. البته این سامانه حتی در اعطای هدیه ریاست جمهوری به خبرنگاران در سالی که گذشت نتوانست موفق باشد به طوری‌که بسیاری از خبرنگاران از دریافت هدیه ریاست جمهوری جا ماندند. در این میان مسئله‌ای که بسیار جالب به نظر می‌رسد این است که مشاهده شد اشخاصی در مجموعه‌‌های خبرگزاری‌ها و مطبوعات موفق به دریافت این هدایا شدند که هیچگونه سابقه کار خبری نداشتند و صرفاً با ثبت نام و ارائه آثار دیگران در سامانه سمان موفق به دریافت این هدایا شدند. از دیگر اشکالات این سامانه می‌توان به عدم لحاظ شدن جایگاهی میان خبرنگار، دبیر، سردبیر و... اشاره کرد که اگر کسی پستش را عوض کند در کجا باید آورده شود؟ در این میان نیز برخی از خبرنگاران هیچگونه ثبت نامی در این سامانه نداشته‌اند و علت آن را اینطور عنوان می‌کنند که این سامانه آن‌قدر مانع بر سر راه خبرنگاران می‌گذارد که بسیاری از آن‌ها از ادامه‌ثبت اطلاعات خود منصرف می‌شوند. در مجموع ثبت‌ نام کسانی که خبرنگار نیستند، عدم شفافیت در هدف از راه‌اندازی این سامانه، عدم پاسخگویی مدیران این سامانه در ارتباطی آنلاین و موثر با خبرنگاران و مواردی از این دست را می‌توان از جمله مشکلات سامانه سمان مطرح کرد. در شرایطی که پرونده اعطای وام مسکن خبرنگاران بسته شده است و علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اظهار داشته است که«فعلاً نمی‌توانیم درباره وام مسکن خبرنگاران قولی بدهیم، چرا که صندوق حمایت از نویسندگان، روزنامه‌نگاران و هنرمندان تعهدات بسیار زیادی از گذشته بر عهده دارد و حتی این دولت برای پرداخت دیون گذشته این صندوق دچار مشکل است. این صندوق حدود 60 هزار خانوار از هنرمندان و نویسندگان را زیر پوشش دارد؛ بنابراین با توجه به اینکه وام مسکن تعهد سنگینی است، قطعا نمی‌توان در شرایط فعلی آن را عملی کرد.» خبرنگاران که خود افرادی هستند که مدام در اهتمام تحقق حقوق اقشار مختلف جامعه هستند، از چه دریچه‌ای باید مطالبه‌گر حقوق خود باشند.