بابک زنجانی واقعا کیست؟
این روزها نام بابک زنجانی بیشتر از قبل شنیده می شود، چه در موضع بدهکاری میلیاردی اش به وزارت نفت و چه در گزارش تحقیق و تفحص مجلس از سازمان تامین اجتماعی.
تنها 43 سال سن دارد و این روزها نامش بر سر زبان ها است؛ از تحریم های اتحادیه اروپا گرفته تا کمیسیون اصل نود مجلس و گزارش تحقیق و تفحص از تامین اجتماعی.
این روزها در لابه لای خبرها نام بابک زنجانی زیاد به گوش می رسد؛ مردی که حاشیه هایش هم بوی نفت می دهد هم بوی ورزش و هواپیمایی ولی با همه این حاشیه ها هنوز به راحتی فعالیت های اقتصادی اش را ادامه می دهد.
اما این سوال اساسی در ذهن هر روز بزرگتر و بزرگتر می شود، که واقعا بابک زنجانی کیست؟
میلیاردری با بدهی های میلیاردی!
زنجانی متولد 21 اسفند 1349 در تهران است و صاحب شرکت هلدینگ توسعه سورینت قشم است.
گفته می شود زنجانی حدود 64 شرکت داخلی و خارجی دارد که البته در این میان بسیاری از بنگاه ها تجاری که به وی منتسب می شوند نیز تکذیب می شود.
زنجانی دوره جوانی اش را اینطور شرح می دهد: «صادقانه می گویم زمانی که به سربازی رفتم در سپاه تقسیم شدم من را به اردکان یزد فرستادند. سه ماه اول آموزشی ام آنجا بود. از آنجا به پادگان ولیعصر تهران منتقل شدم. در بین سربازها، مرتب تر بودم و تمیزتر می نوشتم بنابراین من را به قرارگاه فرماندهی سپاه فرستادند. حدود 14-13 ماه آنجا بودم. زمانی که در آن مجموعه بودم یادم هست آقای هاشمی رفسنجانی برای بازدید به آنجا آمدند، گفتند تعدادی سرباز برای ریاست جمهوری، بانک مرکزی و جاهای مختلف انتخاب کنید.
چون تک پسر بودم مرا به تهران منتقل کردند وقتی به عنوان سرباز به بانک مرکزی رفتم، گفتند شما باید به عنوان راننده آقای نوربخش را جابجا کنید.
ابتدا سرباز بانک مرکزی بودم و آقای دکتر نوربخش راننده دیگری داشتند. بعد از او من راننده آقای نوربخش شدم. آخر خدمت سربازی ام بود حدود 5 ماه مانده بود.»
ولی ظاهرا گره خوردن سرنوشت زنجانی با مرحوم نوربخش، برای وی خوش یمن بود است.
شرکت هواپیمایی قشم، هلدینگ سورینت، باشگاه فوتبال راه‌آهن، First Islamic Bank مالزی، بانک «ارزش» تاجیکستان، موسسه‌ای مالی اعتباری در امارات، سهامدار شرکت هواپیمایی «انور» ترکیه از جمله شرکت هایی منتسب به زنجانی است.
زنجانی رابطه‌هایی با وزارت نفت دارد که هیچگاه به طور شفاف برای جامعه مشخص نشده است.
تنها خبرهایی مبنی بر بدهکاری وی به وزارت نفت آن هم بدلیل فروش نفت ایران منتشر شده که در ادامه به جزئیات آن می پردازیم.
سوال مهم اما درباره دارایی این مرد مرموز اقتصادی است که خود زنجانی دارایی هایش را 25 هزار میلیارد تومان معرفی می کند.
البته وی رقم بدهکاری هایش را نیز در یکی از معدود مصاحبه هایش با رسانه های داخلی اعلام کرد.
زنجانی با اشاره به موضوع بدهکاری اش به وزارت نفت می گوید: وزیر نفت گفته است من بیش از 2 میلیارد دلار بدهی دارم اما بدهی من به این وزارتخانه یک میلیارد و 200 میلیون یورو بیشتر نیست.
همین رقم های میلیونی و میلیاردی نشان می دهد که زنجانی خیلی بیشتر از چند معامله معمولی با وزارت نفت و سازمان های عظیم مالی نظیر تامین اجتماعی داشته است.
سال گذشته بود که نام زنجانی و 15 شرکت تحت سرپرستی وی در لیست تحریم های اتحادیه اروپا قرار گرفت.
البته پیش از این نام افرادی نظیر خاوری (مدیرعامل سابق و فراری بانک ملی ایران) نیز در لیست تحریم های اتحادیه اروپا قرار گرفت که با توجه به نقش وی در فساد 3 هزار میلیاردی مایه تعجب همگان شد.
بابک زنجانی اولین کسی بود که به قرار گرفتن نام شرکت هایش در لیست تحریم های اتحادیه اروپا واکنش نشان داد.
وی در مصاحبه با رویترز که در دفتر کارش در دبی انجام شده بود، حرف های شنیدنی درباره شرکت هایش و رابطه نفتی با وزرات نفت می زند.
وی در این مصاحبه تصمیم اتحادیه اروپا را یک اشتباه می خواند و معتقد است برخلاف آنچه در بیانیه اتحادیه آمده نه بانکی که به نام First Islamic Bank در مالزی دارد، و نه بیش از 60 شرکت دیگر او، هیچگونه خلافی مرتکب نشده اند.
زنجانی ادامه می دهد: من گذرنامه ایرانی دارم و مبالغ کلانی پول برای شرکت هایم در نقاط مختلف جهان می فرستم. ممکن است آنها خیال کرده باشند که ما درگیر توطئه، و یا کاری سری هستیم.
مدیرعامل شرکت سورینت قشم می گوید 64 یا 65 شرکت در گروه عملیاتی او هستند که بخش هایی نظیر لوازم آرایشی، مواد غذائی، نفت و هواپیمائی را در بر می گیرند.
وی در ادامه مصاحبه اش با رویترز تکذیب می کند که شرکت نفتی اش به نام International Safe Oil ، که در فهرست شرکت های مشمول تحریم قرار گرفت، معامله ای با صنعت نفت ایران داشته است.
بنابر این گزارش، آمریکا نیز چند ماه بعد از اتحادیه اروپا زنجانی را در لیست تحریم ها خود گنجاند.
ولی زنجانی ظاهرا هر روز گرفتار حاشیه های بیشتری می شد که قرار گرفتن در لیست تحریم های اتحادیه اروپا انتهای آن نبود.
بدهکاری‌هایی که بوی «نفت» می دهد
شهریور امسال بیژن نامدار زنگنه در نخستین جلسه شورای گفت و گو در پاسخ سوالی درباره بدهی زنجانی به وزارت نفت گفت: بابک زنجانی 2 میلیارد دلار از پول نفت به فروش رفته کشور را هنوز برنگردانده.
وزیر نفت تصریح کرد: وی (زنجانی) گفته پول به حسابم واریز شده اما از جانب آمریکایی ها این حساب بلوکه شده است.
همین موضوع کافی بود تا پای کمیسیون اصل نود مجلس به ماجرای این آقای میلیارد باز شود.
این کمیسیون که مسئولیت پیگیری پرونده نفتی زنجانی را بر عهده گرفته بود تصمیم گرفت جلسه مستقیمی با وی داشته باشد.
پورمختار رئیس کمیسیون اصل نود هفته گذشته ضمن گزارشی از روند پرونده زنجانی در این کمیسیون گفت: یک سری اطلاعات از سازمان ها و نهادهای مختلف در خصوص پرونده وی درخواست کرده ایم و خود زنجانی نیز مستنداتی را ارایه کرده است که در حال بررسی آنها هستیم.
وی افزود: حتماً در آینده نیز جلسه ای با خود بابک زنجانی خواهیم داشت و امیدواریم بتوانیم تا پایان آذر ماه این پرونده را به نتیجه برسانیم.
بالاخره پس از چند هفته بررسی محمدعلی پورمختار رئیس کمیسیون اصل نود با اشاره به روند بررسی پرونده بابک زنجانی در کمیسیون اصل 90 گفت: بابک زنجانی مبلغی به میزان یک ملیارد و 600 میلیون دلار به وزارت نفت بدهکار است و چنان‌چه این مبلغ را به وزارت نفت پرداخت کند پرونده وی در کمیسیون اصل 90 مختومه خواهد شد.
وی بدون اعلام دقیق پرداخت وجه مذکور به حساب وزارت نفت از سوی بابک زنجانی افزود: زنجانی در تلاش است و ما نیز از وی خواسته‌ایم تا این وجوه را هر چه زودتر به حساب وزارت نفت واریز کند و ممکن است خیلی زودتر از یک ماه به حساب وزارت نفت واریز شود.
رئیس کمیسیون اصل 90 مجلس اظهار داشت: زنجانی در جلسات با این کمیسیون متعهد شده تا موضوع انتقال وجوه حاصل از فروش نفت را از بانکهای خارجی را مورد پیگیری قرار دهد و نسبت به تسویه حساب اقدام و نتیجه آن را به کمیسیون اصل 90 اعلام کند و این کمیسیون نیز پس از استعلام از مراجع ذی‌ربط پرونده را مختومه اعلام خواهد کرد.
وقتی زنجانی با حاشیه های مرتضوی گره می خورد
بهمن ماه سال 91 محمود احمدی نژاد رئیس جمهور وقت برای دفاع از وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی که مورد استیضاح نمایندگان قرار گرفته بود به مجلس رفت ولی به جای دفاع از وی فیلمی را پخش کرد که هم جلسه را متشنج کرد و هم نام زنجانی را مطرح کرد.
فیلم جلسه خصوصی فاضل لاریجانی برادر رئیس مجلس را نشان می داد که در حال رایزنی با مرتضوی درباره مسائل اقتصادی و ... بود.
برخی اخبار تائید نشده حکایت از آن داشت که فاضل سعی داشت برای بابک زنجانی امتیاز هایی را از سازمان تامین اجتماعی دریافت کند؛ خبرهایی که هیچگاه تائید نشد ولی توانست نام میلیارد جوان را بر سر زبان ها بیندازد.
اما ماه ها بعد و پس از کامل شدن پرونده تحقیق و تفحص از سازمان تامین اجتماعی دوباره حاشیه های پیوند خوردن نام مرتضوی با بابک زنجانی خودنمایی کرد.
در بخشی از گزارش تحقیق تفحص مجلس از سازمان تامین اجتماعی که هفته گذشته در مجلس ارائه شد، از معاملات میلیاردی این سازمان و بابک زنجانی نام برده شده است.
در این گزارش آمده: «هیات در روز های اولیه بررسی به موضوعی دست یافت که تا روزهای پایانی کار خود بسیاری از اوقات اعضا هیات را درگیر خود نموده بود. تفاهم نامه ای به شماره 1000/91/9135 در تاریخ 27/9/1391 فی مابین سازمان و شرکت هلدینگ سورینت قشم به مدیرعاملی بابک زنجانی منعقد گردید. مطابق این تفاهم نامه مقرر شد بود تا سقف 4 میلیارد یورو (معادل ین ژاپن) 138 شرکت متعلق به سازمان تامین اجتماعی که عمدتا موضوع اصلی تحقیق و تفحص بوده اند به شرکت مذکور واگذار گردد.»
ظاهرا بر اساس این تفاهم نامه قرار بوده سهام سازمان تامین اجتماعی به صورت انحصاری در اختیار شرکت بابک زنجانی قرار گیرد که نام شرکت هایی نظیر هواپیمائی جمهوری اسلامی، فولاد خوزستان، فولاد مبارکه اصفهان، بانک صادرات، هتل های هما، پتروشیمی غدیر، پتروشیمی تبریز، شرکت ملی نفتکش، کشتی رانی جمهوری اسلامی ایران و بانک های پاسارگاد، تات، پارسیان، دی و ... در گزارش تحقیق و تفحص مجلس ذکر شده است.
سعید مرتضوی البته در واکنش به این گزارش تحقیق تفحص جوابیه را صادر کرد.
وی در جوابیه خود با اشاره به مساله مطرح شده درباره واگذاری سهام های تامین اجتماعی به بابک زنجانی آورده است: در خصوص اولین بخش گزارش که با تیتر "قرار داد واگذاری انحصاری 138 شرکت به هلدینگ سورینت قشم" (بابک زنجانی) آمده به استحضار می‌رساند همانگونه که در ادامه این گزارش و تیتر دوم با عنوان "اشکالات و نواقص وارده بر تفاهم‌نامه منعقده" به آن پرداخته شده اساساً سازمان تأمین اجتماعی هیچگونه قرارداد واگذاری با هلدینگ سورینت قشم امضاء ننموده و صراحتاً اعلام می‌نمایم که آقای بابک زنجانی و هلدینگ سورینت قشم حتی یک چوب کبریت هم از سازمان تأمین اجتماعی تحویل نگرفته و در همین حد نیز واگذاری صورت نگرفته است.
این جواب مرتضوی بر حاشیه های ماجرای زنجانی و سازمان تامین اجتماعی افزود و باید دید کدام طرف می تواند با ارائه سند حرف خود ثابت کند ولی نکته این است که بابک زنجانی به عنوان یک سرمایه دار دامنه وسیعی از فعالیت های اقتصادی را ایجاد کرده که گستره آن وزارتخانه و سازمان های مختلف را تحت تاثیر قرار می دهد.
بابک زنجانی واقعا کیست؟/ آیا مسئولان ماجرا را شفاف می کنند؟
این روزها شاید مردم زنجانی را به عنوان میلیاردر صاحب باشگاه راه آهن و کسی که با وزرشکاران معروف و اسلحه های آنچنانی عکس دارد بشناسند ولی سوال جدی این است که بابک زنجانی کیست؟
آیا تنها مساله مالی زنجانی بدهی وی به شرکت نفت از درآمد حاصل از فروش نفت است که کمیسیون اصل نود مجلس به آن پرداخته است.
در این میان مسئولان قضایی و دستگاه های نظارتی که وظیفه اصلی برای روشن گری درباره موضوعات مالی شبهه دار را بر عهده دارند هیچگاه اظهارنظر شفافی درباره ماهیت اصلی فعالیت های اقتصادی زنجانی نداشته اند.
این سوال شاید برای بسیاری از کسانی که اخبار مربوط به حاشیه های مالی زنجانی را دنبال می کنند مطرح باشد که زنجانی چگونه میلیاردر شده و تا این حد در برخی وزراتخانه ها نفوذ پیدا کرده است.