اذعان تلويحی اوباما به حق غني‌سازی ايران/ سودی كه دولت آمريكا از توافقنامه هسته‌ای ژنو می‌برد

سرويس سياسي «فردا»؛ مساله به رسميت شناختن حق غني سازي ايران در توافقنامه ‍ژنو 3 به عنوان يكي از مباحث اصلي اين توافقنامه در رسانه‌هاي مختلف مطرح شده است. آمريكايي‌ها در اين زمينه بيان مي كنند كه چيزي به عنوان حق غني‌سازي براي هيچ كشوري وجود ندارد و از سوي ديگر مقامات ايران با توجه به اينكه بارها اعلام كرده بودند كه حق غني‌سازي ايران به عنوان خط قرمز تيم مذاكره كننده در جريان مذاكرات ژنو مطرح بوده، در توافقنامه نيز بر روي ادامه فعاليت صلح آميز ايران تاكيد شده است و اين توافقنامه سندي در خصوص به رسميت شناخته شدن حق غني سازي هسته‌اي ايران است. از سوي ديگر مخالفين اين توافقنامه در ايران بيان مي‌كردند كه چون در اين توافقنامه حق غني‌سازي ايران ذكر نشده است، پس نمي‌توان گفت كه اين توافقنامه مثبت بوده است و ما نتوانستيم به خواسته خود در اين مذاكرات دست يابيم. برخي مخالفان در اين زمينه به صحبت هاي جان كري، وزير خارجه آمريكا اشاره مي كنند كه بيان داشته اصلا چيزي به نام حق غني‌سازي اتمي درتوافقنامه ذكر نشده است. البته پس از اين اظهار نظر عباس عراقچی، معاون امور حقوقی و بین المللی وزارت امور خارجه ایران در واکنش به اظهارات جان كري اظهار داشت : اینجا یک مغلطه صورت گرفته و باعث سوء تفاهماتی شده است. حق غنی سازی ایران چیزی نیست که کشوری بخواهد به ایران بدهد یا ندهد، یا به رسمیت بشناسد یا نشناسد . ما از کسی نمی خواهیم حق مارا به رسمیت بشناسد و یا به ما این حق را بدهد. ما خودمان این حق را داریم. ولی انتظار داریم که کشورهای دیگر به این حق ما احترام بگذارند و اجرای ان را بپذیرند که در سند ژنو همین کار صورت گرفته است و همه کشورهای 5+1 از جمله امریکا قبول کرده اند که برنامه غنی سازی ایران ادامه پیدا می کند. موافقين اين توافقنامه نيز با اشاره به اين موضوع كه اگرچه به طور مستقيم از حق غني‌سازي ايران صحبت نشده است اما با توجه به اجازه اي كه براي غني‌سازي صادر شده، ما به خواسته خود كه حق غني‌سازي هسته اي است، رسيده ايم. موافقان از چرخه غني‌سازي سوخت هسته اي در اين بحث سخن به ميان مي‌آورند و بيان مي كنند كه ما به چرخه غني سازي هسته اي دست يافته ايم كه در اين مورد تنها 8 كشور جهان در زمينه فناوري هسته اي به اين مهم دست يافته اند و فناوري چرخه سوخت هسته اي به عنوان يك دانش در اختيار ايران است و راهي كه ايران در اين زمينه طي كرده برگشت ناپذير است. همين مساله تا به امروز موضوع مورد مناقشه مخالفين و موافقين توافقنامه ژنو بوده است. اما صحبت‌هاي ديروز اوباما در نشست «انديشكده بروكينگز» كه حاميان ر‍ژيم صهيونيستي در آن قرار داشتند در مورد حق غني‌سازي ايران مباحثي را مطرح كرد كه در باز كردن گره اين اختلاف بر سر توافقنامه هسته‌اي ژنو مي تواند راهگشا باشد. شبکه «سی بی سی» در اين زمينه گزارش داد رئیس‌جمهور آمریکا روز شنبه در یک جلسه پرسش و پاسخ با مخاطبان حامی اسرائیل تصریح کرد که معتقد است شانس توافق نهایی هسته‌ای با ایران 50 به 50 یا حتی بدتر است. رئيس كاخ سفيد با تأکید بر عدم تأیید حق ایران برای غنی‌سازی اورانیوم اعلام کرد که توافق نهایی هسته‌ای می‌تواند شامل اجازه غنی‌سازی محدود اورانیوم در ایران باشد. البته اوباما تاكيد كرده است كه توقف برنامه هسته اي ايران به عنوان يك ايده آل براي آمريكا و رژيم صهيونيستي مطرح است اما تصور توقف كامل برنامه هسته اي ايران نادرست است. وی در ادامه اظهار کرد که موضع اسرائیل مبنی بر اینکه ایران تحت تحریم‌ها در نهایت به صورت بی‌قید و شرط تسلیم شده و برنامه هسته‌ای خود را متوقف خواهد کرد غیرواقع‌بینانه است. اوباما در سخناني جالب توجه بيان كرده است كه "این ایده که ایران، با توجه به آنچه درباره تاریخ این کشور می‌دانیم، از تحریم‌ها و تهدیدهای نظامی عصبی‌تر خواهد شد و در نهایت خواهد گفت: ما تسلیم می‌شوی، به نظر من، فهم درستی از مردم و رژیم ایران ارائه نمی‌کند." حضور اوباما در نشست اندیشکده بروکینگز به طور مستقیم از تلویزیون اسرائیل پخش می‌شد و تحلیگران می‌گویند بیشتر سخنان اوباما با هدف حل و فصل اختلافات آشکار وی با «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر اسرائیل بود. واقعيت اين است كه آمريكايي‌ها بر اساس منافع خود و برخورد با گروه‌هاي مختلف توافقنامه ايران و 1+5 را تفسير مي كنند. اين سخنان نيز اگرچه در ميان حاميان صهيونيست و براي كسب رضايت اين طيف كه نفوذ بسياري در امريكا دارند، انجام شد اما حاوي نكات قابل توجهي است كه اصلي ترين اين موارد اشاره تلويحي به حق غني‌سازي ايران است. آنچه مسلم است اوباما و دولتش سود سرشاري از امضاي اين توافقنامه برده اند زيرا اوباما مي‌تواند اين ادعا را بكند كه در دولت او بوده كه مناقشه هسته اي ايران و غرب پايان يافته است. ضمن اينكه رئيس كاخ سفيد پيش از اين در سخنراني بيان كرده است كه به مناقشه هسته اي ‌ايران و غرب كه به عنوان يكي از وعده‌هاي انتخاباتي اش بوده، سرو سامان داده است و اينك مشخص شده است كه مساله هسته اي ايران از راه ديپلماسي قابل حل است. از اين رو به نظر مي‌رسد كه نمي‌توان صحبت هاي سران كاخ سفيد را دستمايه تحليل هاي خود درباره مساله هسته‌اي ايران قرار داد و بيش از همه بايد به واقعيت هاي موجود توجه كرد. آمريكايي ها در اين زمينه اذعان كرده اند كه غني سازي در سطح 5 درصد كه نشان مي دهد برنامه هسته‌اي ايران صلح آميز است مانعي ندارد و همين موضوع به مثابه قائل شدن حقي براي استفاده ايران از فناوري صلح آميز هسته اي است. اوباما در روز گذشته بر اين موضوع تاكيد كرد و نتانياهو نيز با توجه به همين موضوع توافقنامه هسته‌اي ايران را « بد» ‌توصيف مي كند؛ چراكه اسرائيل خواهان توقف كامل غني‌سازي اتمي در ايران است. به هر حال واقعيت اين است كه رآكتورهاي اتمي ايران هنوز در حال فعاليت هستند و مادامي كه نيروگاه‌هاي اتمي ايران فعال هستند و آمريكايي‌ها نسبت به تعهدات خود در قبال ايران پايبندند مي‌توان گفت كه توافقنامه ‍ژنو 3 موفقيت آميز بوده است.