احتمال بالای توافق هسته‌ای در مذاکرات آینده ژنو/ اختلاف آمریکا و اسرائیل بر سر چیست؟

پایگاه مطالعاتی «ایران هسته ای» در این خصوص نوشته است: کارشناسان عقیده دارند به احتمال بسیار زیاد در مذاکرات ژنو 6 که انتهای هفته جاری برگزار می شود، توافقی میان ایران و 1+5 صورت خواهد گرفت.یکی از این کارشناسان که از نزدیک روند مذاکرات را پیگیری می کند گفت: «احتمالا اگر توافقی که روی میز گذاشته می شود خطوط قرمز ایران را نقض نکند، ایران آن را خواهد پذیرفت».

وی اضافه کرد: «هنوز معلوم نیست که ایران به پیش نویس نهایی که در شب پایانی مذاکرات ژنو 5 از امریکایی ها دریافت کرد دقیقا چه پاسخی خواهد داد ولی امریکایی ها اگر به دنبال توافق هستند باید خطوط قرمز ایران را جدی بگیرند».

اعضای تیم مذاکره کننده ایران در طول مذاکرات دوماه گذشته به صراحت چند اصل را به عنوان خط قرمز ترسیم کرده اند:

1- به رسمیت شناخته شدن حق غنی سازی ایران

2- حفظ مواد هسته ای در ایران

3- اقدام جدی غرب برای کاهش تحریم ها و لغو همه تحریم ها در انتهای مسیر

کارشناس دیگری عقیده دارد که توافق به زودی حاصل خواهد شد چرا که در واقع امریکایی ها هم گزینه دیگری جز توافق ندارند.

وی گفت: «من حس می کنم امریکا قصد دارد هر طور شده گام اول را بردارد در حالی که فردی مانند نتانیاهو همه تلاشش این است که همین گام اول برداشته نشود».

وی اضافه کرد: «توافق انجام خواهد شد چون هم در تهران و در واشینگتن اراده سیاسی لازم برای آن وجود دارد. وقتی اراده سیاسی وجود داشته باشد بالاخره دو طرف یک طوری مواضعشان را بر هم منطبق می کنند. منتها این انطباق مواضع از دید ایران در حوزه خطوط قرمز نمی تواند رخ بدهد. ایران خط قرمزهایش را حداقلی ترسیم کرده تا توافق رخ بدهد».

این کارشناس ارشد نتیجه گرفت: «من فکر می کنم منازعه اصلی در 6 ماه آینده یعنی زمانی رخ خواهد داد که دو طرف به سمت توافق جامع حرکت می کنند. هر دو طرف در گام اول خطوط قرمز خود را حداقلی ترسیم کرده اند چون می خواهند فرآیند بالاخره به یک شکلی شروع شود. ولی در گام آخر طبیعی است که خط قرمز ها حداکثری تعریف خواهد شد چون آن توافق بناست دائمی باشد».

دور جدید مذاکرات ایران و گروه 1+5 از چهارشنبه این هفته آغاز خواهد شد.

اختلاف آمریکا و اسرائیل بر سر چیست؟

پس از مذاکرات ژنو5 براساس چارچوب پیشنهادی آمریکا برای این مذاکرات که تاکنون مشخص شده بر راهبرد "توقف پیشرفت، محدود سازی و تعلیق " در مواجه با برخی حوزه های فنی استراتژیک پرونده هسته ایران استوار است، دستگاه امنیتی این کشور برآوردهای اطلاعاتی هم در این باره در اختیار تصمیم گیران، تیم مذاکره کننده و کنگره آمریکا قرار داده است.

بر اساس این ارزیابی اطلاعاتی آمریکایی ها معتقدند چارچوب توافقی مد نظر آنها درگفتگوهای مذاکراتی ژنو 5 نقطه گریز هسته ای ایران را چندین ماه افزایش می دهد. در حالیکه آنها معتقدند این چارچوب مذاکراتی منافع آمریکا و متحدانش را حفظ می کند ارزیابی اطلاعاتی اسرائیلی ها این مدت زمان را بسیار کمتر نشان می دهد.

ارزیابی اطلاعاتی اسرائیل معتقد است این چارچوب مذاکراتی نقطه گریز هسته ای ایران را به نحوی که فرصت مواجه با ایران را بدهد، ضمانت نمی کند.

آمریکایی ها همچنین معتقدند چارچوب مذاکرات مقدماتی آنها هم اینک حوزه پیشرفت های هسته ای ایران را به بیش از دو سال قبل برگردانده و همچنین در صورت توافقات در آینده این مدت زمان بسیار بیشتر نیز خواهد شد. این در حالی است که اسرائیلی ها برآورد می کنند که چارچوب فعلی پیشرفت هسته ای ایران را کمتر از یک ماه قبل برگردانده و برآورد نهایی آمریکا در بازگشت ایران به نقاط پیشرفت سال های قبل دقیق نیست.

برخی تحلیلگران در تهران معتقدند این اختلاف نظر تنها محدود به نقطه گریز هسته ای و نحوه بازگرداندن پیشرفت های هسته ای ایران به نقاط گذشته محدود نمی شود و در حال حاضر درباره نحوه حفظ ساختار تحریم ها نیز آمریکا و رژیم صهیونیستی با هم اختلاف برآورد دارند.

این تحلیلگران تاکید دارند که اسرائیلی ها معتقدند برخی کشورها مانند هند و چین که تاکنون مجبور به پذیرفتن برخی محدودیت ها درباره ایران شده اند، مترصد فرصتی برای ایجاد بهانه ای برای بازگشت به وضعیت ماقبل تحریم ها درباره توسعه روابط اقتصادی مخصوصا در حوزه نفتی با ایران هستند.

همچنین برآورد اسرائیلی ها نشان می دهد صحبت از کاهش تحریم ها فضای روانی درباره بازار ایران ایجاد می کند که ادامه کنترل و نظارت بر شرکت های بزرگ اقتصادی عدم گسیل آنها به سمت بازار ایران را خواهد کرد.

با این وجود آمریکایی ها معتقدند با توجه به اینکه ساختار حوزه اصلی تحریم ها - نفت و بانک مرکزی - قرار نیست به هم بخورد بنابراین همچنان ابزار اصلی برای تحت تاثیر قرار دادن دلخواه ایران وجود دارد.

ارزیابی راهبردی دیگری که نیز این روزها جامعه اطلاعاتی اسرائیل و آمریکا درباره آن اختلاف دارند میزان فایده ای است که ایران از کاهش تحریم ها خواهد کرد.

برخی گزارش های رسیده اسرائیل چندین برابر برآورد آمریکایی ها از میزان فایده ای که از تحریم ها نصیب ایران می شود قائل است در حالی که امریکا این موضوع را بسیار محدود ارزیابی می کند.