حامي‌ فجايع سوريه روز عاشورا در عراق چه كار مي‌كند؟/برنامه جديد ورشكسته بزرگ سياسي

سرويس سياسي «فردا»؛ اردوغان در 13 نوامبر مصادف با روز عاشورا به بغداد مي‌رود. اين خبري است كه "روزنامه اكونوميست" منتشر كرده و حاوي بسياري از نكاتي است كه امروز تركيه در زمينه روابط بين‌الملل درگير آن است. درواقع سفر اردوغان آنهم در روز عاشورا به عراق يك سفر معمولي نيست و به نوعي نشان از سياستگذاري جديد ترك‌ها در آينده است. با نگاهي به عملكرد سياسي ترك‌ها در دو سال گذشته متوجه مي شويم كه تركيه تحركات انفعالي زيادي از خود در سطح بين‌الملل نشان داد. اردوغان در شكل گيري بحران سوريه نقش محوري داشت و در اين راه دست در دست آمريكا و عربستان گذاشت اما چيزي كه عايد تركيه شد جز تنش‌هاي داخلي و افول قدرت بين‌المللي اين كشور نبود. تركيه از دو جهت بازنده صحنه سوريه بود. يك اينكه وجهه گذشته خود را كه در مقابله با صهيونيست‌ها بدست آورده بود از دست داد و از سوي ديگر با شكست تروريست ها و ارتش آزاد در سوريه نتوانست به اهداف خود در مقابله با حكومت بشار اسد دست يابد. تركيه با توجه به سياست براندازي حكومت سوريه به آمريكا و عربستان نزديك شد اما در اين معامله وجهه گذشته خود را از دست داد و سود چنداني عايد اين كشور نشد. در اين زمينه غربي‌ها و بخصوص اتحاديه اروپا هنوز به حكومت اردوغان به ديده شك و ترديد مي‌نگرند تا جايي كه بعد از مدت‌هاست (از ۱۲ دسامبر ۱۹۹۹ تا به امروز) كه تركيه براي پيوستن به اتحاديه اروپا درخواست داده است اما اين اتحاديه همواره شروط جديدي را پيش روي تركيه قرار داده است. تركيه در داخل نيز با مشكلات قابل تاملي روبروست كه ريشه در دخالت‌هاي اين كشور در بحران سوريه دارد. بخش اعظمي از جمعيت تركيه را علوي‌ها تشكيل‌ مي‌دهند كه رابطه و ارتباط معنوي با علويون سوريه دارند. تيغ تيز كشتار و جناياتي كه تروريست‌هاي سوري در اين كشور انجام داده‌اند بيش از هر قشر ديگر گلوي علويون سوريه را نشانه گرفته است و علوي هاي تركيه نيز حكومت اردوغان را در زمينه كشتارهم كيشانشان متهم مي‌دانند. هنوز ماجراي خلبان سوري كه هواپيمايش توسط نيروي‌نظامي تركيه سرنگون شد و سپس به طور وحشيانه توسط تروريست‌هاي حاضر در سوريه سلاخي شد، از ذهن افكار عمومي پاك نشده است. از اين روست كه ديده مي‌شود به بهانه‌هاي مختلف علوي‌ها در تركيه به حمايت از مردم سوريه تجمعات اعتراضي برپا مي‌كنند. به همين سبب است كه تركيه در راه جديدي گام برداشته است تا گذشته تيره خود را پاكسازي كند.روزنامه "اکونومیست" در مطلبی با اشاره به تلاش های ترکیه برای بهبود روابط خود با همسایگانش و برگشت به سیاست خارجی "مشکلات سفر با همسایگان" از تلاش "رجب طیب اردوغان برای دیدار از بغداد در 13 نوامبر مصادف با روز عاشورا خبر داد. این رسانه با اشاره به شکست های سیاست های منطقه ای ترکیه در سوریه و تلاش دولتمردان این کشور برای بهبود روابط تخریب شده خود با همسایگان نوشت بعد از دیدار سرزده وزرای خارجه ایران و عراق از آنکارا این کشور اعلام کرده است که بدون موافقت دولت مرکزی عراق نفت منطقه کردستان را وارد نخواهد کرد و درباره کردستان عراق نگرانی های دولت مرکزی عراق را رفع کرده است و در حال حاضر به دنبال این است که در 13 نوامبر مصادف با روز عاشورا که برای شیعیان عراق اهمیت خاصی دارد دیداری از بغداد داشته باشد. در ادامه این مطلب آمده است که گرایش های دولت ترکیه به گروه های افراطی سلفی در منطقه و حمایت های این کشور از این گروه ها موجب نگرانی هایی در ایران و عراق شده بود و حتی حمایت های او از این گروه ها در مصر موجب تیرگی روابط این کشور با عربستان شد. البته گفته مي‌شود كه شكاف هايي نيز ميان اردوغان و اوباما بروز كرده است كه به تمايل همكاري تركيه با چين در زمينه ساخت موشك‌ هاي ضدهوايي مربوط مي شود، موضوعی که در آن اردوغان اصرار بر ادامه همکاری با شرکت چینی دارد و آمریکا و ناتو با آن مخالف هستند. البته كارشناسان در اين زمينه معتقدند اصرار اردوغان براي همكاري با چين بيشتر براي بالابردن قدرت چانه‌زني اين كشور در مقابل آمريكا و امتياز گيري از كاخ سفيد است. موضوع تغيير سياست‌هاي تركيه امروز به عنوان يك گمانه زني در ساختار سياسي اين كشور مورد بحث است و حتي مطرح مي‌شود كه اردوغان براي احياي سياست خارجي خود ممكن است به گرفتن موضع مخالف عليه اسرائيل متوسل شود اما به هر جهت مساله‌اي كه سياست خارجي تركيه را با چالش جدي مواجه مي سازد دوگانگي و تناقض آشكاري است كه در اين سياستگذاري اين كشور مشاهده مي‌شود. ترك‌ها پس از ماجراي مقابله با اسرائيل وجهه بين‌المللي قابل توجهي يافتند اما اين كشور در جريان سوريه تمام سرمايه خود را روي ميز گذاشت كه البته در اين قمار باخت بزرگي نيز نصيب اين كشور شد. حضور اردوغان در روز عاشورا در عراق نيز با تناقض آشكاري روبروست؛ چراكه اين كشور حامي فجايعي است كه تروريست‌هاي سوري در اين كشور به بار آورده‌اند و حال اردوغان در روز عزاي سيد و سالار شهيدان به عراق مي رود. اردوغان البته پيش از اين در سالهاي گذشته در مراسم عزاداري عاشورا در استانبول به همراه علي اكبر ولايتي شركت كرده بود و از اين نظر انتظار مي رود كه يكي از برنامه هاي اردوغان شركت نمادين در اين مراسم بزرگ شيعيان باشد. اما به هر جهت اين موضوع نمي‌تواند گذشته تركيه را پاك كند. به واقع تركيه امروز به عنوان يك ورشكسته بزرگ سياسي در منطقه خاورميانه به حساب مي‌آيد كه عدم ثبات سياسي و موضع‌گيري‌ بر اساس منافع كوتاه مدت مسبب وضعيت كنوني اين كشور در محيط بين الملل بوده است و تركيه در اين زمينه بايد حركت يكپارچه و يك رنگي را از خودنشان دهد و تكليف سياست خارجي خود را در محيط بين الملل مشخص كند.