ایرانی ها چطوری بیشتر می شوند ؟

مجله مهر: بعد از جهش رشد جمعیت در دهه 60 که رقم 3/9 درصد در مقابل آن ثبت شده است، سیاست های کاهش جمعیت اتخاذ شد تا از انفجار جمعیت در مقابل کاهش امکانات کشور در زمان جنگ و پس از آن، جلوگیری شود. شعار فرزند کمتر، زندگی بهتر، شعار آشنایی برای همه کسانی است که دهه 60 و اوایل دهه 70 را به یاد دارند. درکنار این شعار، سیاست هایی همچون لغو خدمات اجتماعی برای فرزند چهارم خانواده ها هم در کاهش جمعیت موثر بود تا جایی که نرخ رشد جمعیت در سال 75 به 1/5 درصد رسید و اکنون مدتی است که آمار ثبت احوال و مرکز آمار کشور، نرخ فعلی را نشان می دهد. اما حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای در این باره هشدارهای زیاده داده اند. در آخرین بیانیات ایشان آمده است:«مسئله‌ جمعيّت كه بجد هم مورد بحث و اختلاف نظر در جامعه است، مسئله بسيار مهمّى است. بلاشك از نظر سياست كلّى كشور، كشور بايد برود به سمت افزايش جمعيّت؛ البتّه به‌نحو معقول و معتدل.» آنچه در بیانیات اخیر ایشان مورد توجه قرار گرفت، رقم جمعیت کشور بود که از سوی ایشان به عنوان جمعیت مورد نیاز کشور مطرح شد. رهبر معظم انقلاب فرمودند:« بنده همچنان معتقدم كشور ما كشور هفتاد و پنج ميليونى نيست؛ كشور ما كشور صد و پنجاه ميليونى [است‌]؛ حالا ما دستِ‌كم را گرفتيم گفتيم صد و پنجاه ميليون؛ بيشتر هم می‌شود گفت. قطعاً اين كشور با اين سطح وسيع، با اين تنوّع آب ‌ وهوايى، با اين امكانات فراوان زيرزمينى، با اين استعداد بالقوّه علمى كه در اين كشور وجود دارد، می‌تواند يك كشور پرجمعيّتى باشد و ان‌شاءالله خودش هم اين جمعيّت را اداره كند؛ يعنى همچنان كه ما فكر می‌كنيم كه اگر چهار پنج بچّه افتاد روى دوش يك خانواده وضع زندگيشان چگونه خواهد شد، فكر اين را هم بكنيد كه اين چهار پنج بچّه وقتى بزرگ شدند و كارى پيدا كردند و شغلى پيدا كردند چه كمكى می‌توانند به پيشرفت كشور بكنند؛ يعنى اين را هم بايد فكر كرد.» ایشان از صاحبنظران و مسئولان خواستند تا با فرهنگ سازی و رفع موانعی که موجب بالا رفتن سن ازدواج و کاهش میل جوانان به فرزند آوری شده، از پیر شدن جمعیت کشور جلوگیری کنند. افزایش مرخصی زایمان جمعیت را بیشتر می کند؟ معاونت امور زنان و خانواده، یکی از بخش هایی است در این حوزه وظایف خاص خود را دارد. به گفته صاحبنظران، زنان به عنوان بخشی از جمعیت کشور که باروری و فرزند آوری برعهده آنهاست، نیاز به حمایت و سیاست های تشویقی دارند. شهیندخت مولاوردی که در دولت یازدهم به عنوان معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده معرفی شد و این مسئولیت را برعهده گرفت، در اوایل آغاز به کارش با چند اظهار نظر در این زمینه خبرساز شد. هرچند که خودش معتقد است، صحبت هایش به خوبی منعکس نشده است. مولاوردی چند هفته پیش درباره قانون افزایش مرخصی زایمان که به عنوان یکی از ابزار تشویق زنان به فرزند آوری تصویب شده بود، گفته بود که اجرای این قانون برای دولت هزینه بسیاری دارد و ممکن است حمایت های اجتماعی خاص، جایگزین آن شود. پخش این سخنان در صدا و سیما با این تفسیر مجری و گزارشگر سیما همراه بود که گویا معاون امور زنان مخالف فرزند دار شدن زنان است! اما مولاوردی در مقابل و درباره آخرین بیانات مقام معظم رهبری در مورد افزایش جمعیت گفته است:« قبل از تصدی مسئولیت فعلی کار کارشناسی مفصلی در این خصوص انجام داده ام و خیلی خوب جوانب کار را می شناسم لذا با تدابیری می بایست این دغدغه را برطرف کرد به نحوی که کمترین هزینه را ایجاد کند.» او در پاسخ به ادعای برخی که وی را مخالف با افزایش مرخصی زایمان مادران شاغل دانسته اند، گفت: «در دنیا دولتها در راستای حمایت از زنان شاغل برای اینکه زنان مذکور بتوانند فشارهای مضاعف ناشی از انجام همزمان وظایف اجتماعی و مسئولیتهای خانوادگی را تحمل کنند و در هر دو حوزه موثر و کارآمد باشند تسهیلات و امتیازاتی را در اختیار شان قرار می دهند که می توان به افزایش مرخصی زایمان، ساعات کار منعطف و شناور و یا مرخصی تشویقی والدین اشاره کرد اما این مزایا ممکن است نگرانی هایی را برای زنان شاغل به دنبال داشته باشد و چون زنان به مدت 9 ماه از محیط کار دور هستند این نگرانی بوجود می آید که حضور و به کارگیری زنان در پستهای مدیریتی و حساس کمرنگ شود و اینکه ممکن است کارفرما یا ادارات ترجیح دهند از زنان شاغل به دلیل احتمال فرزندآوری و استفاده از مرخصی های طولانی مدت کمتر استفاده کنند و این در طولانی مدت شاید منجر به حذف زنان از فعالیتهای اجتماعی شود که در نهایت به نفع زنان نخواهد بود هر چند ممکن است در کوتاه مدت مشکلات آنان را مرتفع کند لذا آنچه به نقل از بنده در رسانه ها منعکس شد نگاه و دیدگاههایی است که در کشورهایی که افزایش مرخصی زنان در آنها اجرا شده است می باشد که آنهم می بایستی مورد کار کارشناسی و بررسی قرار گیرد.» به گفته او دولت به ویژه معاونت رئیس جمهور در امور زنان و خانواده همیشه خود را مقید به اجرای قانون می داند و هر آنچه برای دولت تکلیف شده است را انجام می دهد و تلاش می کند با تامین منابع مالی، هم قانون مرخصی 9 ماهه زایمان را اجرا کند و هم تسهیلات و امتیازات دیگری در اختیار مادران شاغل و زنانی که به تازگی دارای فرزند می شوند، قرار دهد. باید دید اجرای این قوانین و اتخاذ سیاست های تشویقی می تواند نگرانی های مردم ایران را درباره تامین اقتصادی حال و آینده فرزندانشان برطرف کرده و آنها را به فرزند بیشتر داشتن تشویق می کند یا اینکه همچنان شاهد کاهش رشد جمعیت و علاقه به فرزند آوری در کشور و به خصوص شهرهای بزرگ خواهیم بود.