توافق ایران و ۱+۵ دور از انتظار نیست

فارس: اخیرا هیئتی از پارلمان اروپا به سرپرستی «هانس سوبودا»، رئیس سوسیال دموکراتهای پارلمان اروپا و همچنین عضو هیئت رئیسه این پارلمان به ایران سفر کرده است. این هیئت دیدارهایی را با مقامات ایرانی از جمله رئیس مجلس شورای اسلامی، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس و مقاماتی از وزارت امور خارجه داشته است. خبرنگار بین‌الملل خبرگزاری فارس برای اطلاع از چند و چون سفر این هیئت اروپایی به ایران با سرپرست هیئت مزبور به‌ گفت‌وگو نشسته است که بخش اول آن از نظر می‌گذرد. 1- آیا این اولین سفر شما به ایران است؟ حدود دوازده سال پیش در زمان ریاست جمهوری آقای خاتمی برای اولین بار به ایران آمدم. 2- به نظر شما چه تغییراتی در ایران به وقوع پیوسته است؟ به نظرم تغییر کرده است ایرانیان انعطاف پذیرتر، روشنفکرتر شده و گفت‌وگو و دیالوگ بیشتری جریان دارد. 3- قبل از اولین سفرتان به ایران تصورتان راجع به کشور ما چه بود؟ مخصوصا ذهنیتی که رسانه‌ها برای شما ساخته بودند؟ با توجه به سنی که دارم اولین بار با ایران در زمان شاه آشنا شدم که تظاهرات‌هایی علیه ساواک برگزار می شد. این تصور وجود داشت که ایران از طرفی یک کشور غنی است که شاه هم دارد اما از طرفی اعتراضات علیه ساواک که مردم را شکنجه می‌کرد جریان داشت. من از انقلاب ایران خوشحال شدم و هر چند که انقلاب آن آزادی‌هایی که من انتظار داشتم را به دنبال نداشت. اولین باری که به ایران آمدم دیدم که نیروهای متفاوتی حاکم هستند و توسعه دموکراتیک مثبت در این کشور شکل گرفته است و محدودیت آزادی بیان در این کشور تغییر کرده است. از این جهت نیز شاهد تغییر هستیم که تکثر را در رسانه‌ها می‌بینیم و مردم روشنفکرتر شده‌اند و جسارت بیشتری پیدا کرده‌اند. اما مهم این است که ایران، ظرفیت‌ها و قابلیت‌های زیادی دارد که باید از آنها استفاده کرد. ظرفیت‌ فکری ایرانیان بسیار بالاست و من ایرانی‌های زیادی را در اتریش دیده‌ام که در زمینه‌های فنی و پزشکی، تحصیل کرده‌اند. باید از این ظرفیت‌ها استفاده شود. 4- بپردازیم به موضوع سفر شما به ایران؛ هدف اولین سفر شما به ایران چه بود؟ ایجاد ارتباط با مقامات ایران بود، زیرا ارتباط زیادی بین ایران و اتحادیه اروپا وجود نداشت. همچنین از جهتی گروهی از سوسیالیست‌ها بود که من هم عضو آن هیئت بودم. به نظرم گفت‌وگو و دیالوگ بهتر از عدم گفت‌وگوست. بایستی در گفتگوها حرف خود را ثابت کرد یا اینکه نظر خود را تغییر داد. 6- در رابطه با سفر جاری، هدف شما چیست؟ آیا از نتایج آن راضی هستید؟ من فکر می‌کنم هدف از این سفر شکستن یخ موجود در رابطه با پارلمان اروپاست. من از این سفر و نتایج آن راضی هستم. در طرف ایران تمایل برای ادامه و تقویت گفت‌وگوها را مشاهده کردم اما پیش از این، ما این تصور را داشتیم که ایران مایل به گفت‌وگو با اروپائیان نیست. در این سفر من سه موضوع را برای گفت‌وگو به مقامات ایرانی پیشنهاد کردم که شامل برنامه هسته‌ای، نقش منطقه‌ای این کشور به ویژه در رابطه با سوریه و موضوع حقوق بشر می‌شد. ما دست کم یکسری گفت‌وگوهایی داشتیم هر چند که همیشه گفت‌وگوها به توافق منجر نمی‌شود چون اگر توافقی بود نیاز به گفت‌وگو نبود. من فکر می‌کنم که در کل گفت‌وگوها خیلی مثبت بود. 7- شما دیداری با آقای لاریجانی یا بروجردی داشتید؛ این گفت‌وگوها چگونه بودند؟ دیدارها خیلی خوب بودند و گفت‌وگوهای مثبتی داشتیم. همچنین رئیس فراکسیون اکثریت مجلس هم در این گفت‌وگوها حضور داشتند. گفت‌وگوها، در فضایی مثبت بوده و طرف مقابل ذهن بازی داشت. مشخص بود که علاقه به حل موضوع هسته‌ای و رفع تحریم‌ها وجود دارد. من علاقه دارم که در بحث راه حل موضوع بحران سوریه نقش داشته باشم. ما با هم توافق کردیم که با تروریسمی که از سمت سنی‌ها عمدتا عربستان سعودی و قطر مورد حمایت قرار می‌گیرد مبارزه کنیم. من فکر می‌کنم که ثبات در منطقه از موضوعات مورد علاقه دو طرف است. 8- نظر شما در مورد بحران سوریه چیست؟ آیا راه حل نظامی را پیشنهاد می‌کنید؟ نه ما همیشه مخالف اقدامی نظامی بوده‌ایم من فکر می‌کنم که تنها راه حل سیاسی چاره کار است. اما با این حال من فکر می‌کنم که این (راه حل سیاسی) آسان نخواهد بود،‌ چون اسد کسی نیست که به راحتی تسلیم شود. در طرف دیگر گروهی هستند که نه پیش شرط می‌پذیرند و نه حاضر به گفت‌وگو با اسد هستند. در سوریه بسیاری کشته شده‌اند و خیلی‌ها هم آواره. 9- به نظر شما بهتر نیست که برای سوریه خود مردم این کشور تصمیم‌گیری کنند و شاهد دخالت نظامی نباشیم؟ آنها با یکدیگر در حال جنگ هستند. انتخابات قرار است در سال آینده (2014) برگزار شود. در آخر کار باید انتخابات باشد. مردم باید به کمک هم نقشه راهی را ترسیم کرده و انتخابات عادلانه‌ای برگزار شود. 10- شما به بحث هسته‌ای اشاره کردید؛ از طرف دیگر اخیرا مذاکراتی در ژنو برگزار شد. قرار است این گفت‌وگوها کمتر از بیست روز دیگر در ژنو ادامه پیدا کند. نظر شما در مورد مذاکرات ژنو 4 چیست؟ برداشتی که از طرف اروپایی و وزارت خارجه ایران، دریافت کردم تقریبا شبیه هم بود. پس ارزیابی متفاوتی از آنچه در ژنو 4 اتفاق افتاد وجود ندارد. این خوب است چرا که در بعضی از مذاکرات هر طرف تعبیر و تفسیر متفاوتی دارند. در این مذاکرات هر دو طرف دیدگاه مثبتی به گفت‌وگوها داشتند. توافق، دور از انتظار نیست و ما آمادگی ایران را برای گفت‌وگو و گام برداشتن را شاهد هستیم. در طرف مقابل نیز آمادگی برای پذیرش پیشنهاد ایران به عنوان اساس گفت‌وگوها مشاهده می‌شود. باید گفت‌وگو کرد اما عجله نکرد. همچنین نباید گفت‌وگوها را خیلی طولانی کرد. ما توافق داریم که اضافه شدن یک کشور مجهز به تسلیحات هسته‌ای به منطقه عاری از تسلیحات هسته‌ای کمکی نمی‌کند. به اندازه کافی تسلیحات هسته‌ای وجود دارد. بحث فقط بحث ایران نیست هر کشوری خواه عربستان یا حتی مصر دارای سلاح هسته‌ای باشند کمکی به اوضاع و امنیت منطقه نمی‌کند. تفاهم مشترکی در این زمینه وجود دارد و ما باید حقوق ایران را بر اساس NPT به رسمیت بشناسیم. از طرفی باید از طریق بازرسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، اطمینان حاصل شود که برنامه هسته‌ای ایران در مسیر صلح‌آمیز حرکت می‌کند. هر کشوری که عضو NPT باشد طبیعتا حق برخورداری از انرژی هسته‌ای را دارد به شرط آنکه بازرسان آژانس از صلح‌آمیز بودن آن اطمینان حاصل کنند. 12- امروز نشست وزرای اروپایی در لوکزامبورگ برگزار می‌شود؛ تا چه حد در این نشست به موضوع ایران پرداخته می‌شود؟ من فکر می‌کنم که گفت‌وگوهایی در این زمینه صورت خواهد گرفت و اطلاعات دسته اولی ارائه خواهد شد. اما فکر نمی‌کنم در این زمینه تصمیمی اتخاذ شود. چون تصمیم‌گیری در این زمینه در قالب کشورهای 1+5 صورت می‌پذیرد. 13- آیا کشورهای عضو 1+5 در مورد ایران با کشورهای دیگر اروپایی مشورت می‌کنند؟ البته که مشورت می‌کنند. کشورهای 1+5 پس از گفت‌وگو با ایران، وزرای خارجه دیگر کشورهای اروپایی را در جریان این مذاکرات قرار می‌دهند. 14- نظر شخصی شما در مورد افق مذاکرات ایران و 1+5 چیست؟ آیا خوشبین هستید؟ من امیدوارم چون که ایران علاقمند است به عنوان بازیگر قدرتمند منطقه‌ای ایفای نقش کند. ایران به دنبال سرمایه‌گذاران جدید است و کشور شما نیازمند فناوری است. برداشت من این نیست که همه کشور ایران زیر بار تحریم‌ها، فشار سختی را تحمل می‌کند، اما مردم عادی (قشر آسیب‌پذیر) فشار را بیشتر احساس می‌کند. من فکر می‌کنم که ایران از تمام ظرفیت خود در اجتناب از تحریم‌ها و واردات یکسری از کالاها استفاده نمی‌کند. این امر توسعه اقتصادی و سیاسی ایران را سخت‌تر می‌کند. رئیس‌جمهور روحانی با برنامه تغییر، در انتخابات پیروز شد. انتخاب آقای روحانی نشات گرفته از نظر مردم ایران برای توسعه اقتصادی کشورشان بود. تا آنجا که من می‌دانم رهبر عالی ایران هم از رئیس‌جمهور روحانی در این زمینه حمایت می‌کنند. از سوی اتحادیه اروپا و دولت آمریکا این علاقمندی (برای گفت‌وگو) وجود دارد، هر چند که در کنگره آمریکا، افرادی هستند که در این زمینه تردید دارند.