بازندگان و برندگان معادله سوریه را بشناسید/ روزهای تلخ آل سعود و اردوغان ادامه می‌یابد؟

گروه سياسي «فردا»؛ اوضاع كنوني سوريه بخوبي نشان مي‌دهد كه ورق در اين كشور برگشته است و ارتش سوريه در بسياري از مراحل توانسته برتري خود را نسبت به تروريست‌ها نشان دهد. البته مساله مهم در اين زمينه چرخش بعضا 180 درجه‌اي ارتش آزاد و برخي از تروريست‌ها نسبت به دشمن اصلي خود يعني بشار اسد است. سایت اینترنتی النشره در گزارشی در این رابطه نوشته است: «پس از اینکه حمله نظامی با سکانداری آمریکا به سوریه ناکام ماند و محافل بین‌المللی روی باز به دمشق نشان دادند، معادله‌ها در تمام سطوح تغییر کرد، مخالفان سوری احساس کردند که آخرین فرصت را برای حمله به نظام از دست داده‌اند و بدین ترتیب پایبند به مشارکت در ژنو ۲ شدند، اما تک‌روی‌ها و دودستگی‌ها میان گروه‌های مسلح به حدی رسید که ارتش آزاد، "دولت اسلامی عراق و شام" و جبهه النصره به عنوان دو گروه وابسته به القاعده رو در روی هم ایستادند. افراد آگاه بر این باورند که اختلاف‌ها از رویکرد شخصی این گروه‌ها پا فراتر گذاشته و به تنش در میان کشورهای حامی گروه‌های مخالف انجامیده است. روزنامه السفیر به نقل از یک منبع ارتش آزاد نوشت: گردان هایی که فرماندهی آن را افسرانی جدا شده از نظام در مناطق قلمون، الغوطه و حمص برعهده دارند در سایه درگیری های بین این گردان ها با گروه های جهادی طی یک سال اخیر تصمیم گرفته اند که در موضع گیری خود علیه نظام بشار اسد تجدید نظر کنند. گروه های جهادی داعش و جبهه النصره، اعضای این گردان های مسلح را تهدید کرده‌اند در صورتی که به گروه های جهادی ملحق نشوند کشته خواهند شد. این منبع ارتش آزاد افزود: از سال گذشته دیدارهایی بین ارتش آزاد با یک افسر ارتش سوریه برگزار شده است تا به دور از هر گونه دخالت خارجی به راه حل سوری-سوری دست یابند. بیش از 600 افسری که از ارتش سوریه جدا شده بودند آمادگی خود را برای راه حل داخلی و تبدیل شدن به پلیس محلی در مناطق مختلف سوریه اعلام کرده اند. تغيير صحنه نبرد سوريه از جنگ نظامي به ميز مذاكرات با اين اوصاف به نظر مي‌رسد پيش از برگزاري نشست ‍ژنو مساله سوريه تا حدود زيادي به نفع حكومت بشار اسد حل و فصل شود و سوريه با دست پر وارد مذاكرات ژنو شود. چند عامل اساسي معادلات سوريه را به نفع حكومت بشار اسد تغییر داد. يك اينكه مردم سوريه در برابر كشتار و ترورهاي بيرحمانه تروريست‌هاي سوريه احساس ناامني كردند و از آينده تحولات سوريه و اينكه سوريه به دست تروريست‌هاي سوري بيفتد بيمناك شدند. مردم كردستان سوريه در اين روند با توجه به ديدگاه منفي كه به تركيه دارند نيز با حكومت بشار اسد همراه شدند. اپوزيسيون سوريه كه اغلب خارج نشين هستند مانند «برهان غليون» و «جرج صبرا» در ميان مردم سوريه جايگاه خاصي ندارند و به شكلي كه مطرح مي‌شود در وقايع سوريه تاثيرگذار نيستند. از اين نظر سوري‌ها امروز بيشتر از همه به بشار اسد اعتماد دارد و همين اعتماد سبب شده است كه در مقابل معارضين و تروريست‌هاي تكفيري بياستند. سياست ايران در سوريه نيز نقش مهمي در تحولات داخلي اين كشور داشته است. استواري ايران در حمايت از حكومت سوريه در برابر تروريست‌هاي تكفيري به اطمينان خاطر مردم نسبت به حکومت بشار اسد افزوده است. البته معادلات سوريه كه به صحنه جدال قدرت‌هاي منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي تبديل شده است امروز ثمره خود را داده و باز هم استرات‍ژي مقاومت توانسته است دشمن غربي را مغلوب كند. البته به نظر مي‌رسد روند معادلات سوريه از صحنه جنگ به ميز مذاكره كشيده شود و مذاكرات ژنو نيز به نوعي بازي قدرت ديگري در حيطه نبرد ديپلماتيك است كه ايران نيز قطعا يك سر اين بازي است و به عنوان يك مهره مطرح در اين معادلات به حساب مي آيد. البته روند ديپلماتيك شدن موضوع سوريه خود يك پيروزي ديگر براي جناح مدافع سوريه است؛ چراكه از اوائل امر اين جناح حامي بود كه اصرار داشت بايد سلاح‌ها را كنار گذاشت و در روند يك راه حل سياسي مساله سوريه را بررسي كرد. در اين روند نيز كافه‌نشيناني چون اپوزيسيون سوريه با توجه به شكست‌هايي كه خوردند و از سوي ديگر عدم هماهنگي و يكپارچگي چندان در معادلات ديپلماتيك سوريه نمي گنجند و اين حكومت سوريه است كه به همراه قدرت‌هاي منطقه‌اي مثل ايران و روسيه و چين به عنوان قدرت‌هاي فرامنطقه‌اي در اين بازي در مقابل كشورهاي مخالف حكومت سوريه قرار مي‌گيرند. معادلات سوريه درواقع نقشي مستقيمي بر تغييرات منطقه‌اي دارد و در اين زمينه بايد گفت كه خط‌‌كشي‌هايي كه پيش از اين در خاورميانه بر اساس منافع امريكا صورت گرفته بود امروز برهم خورده است و ‍ژنو مي‌تواند تغييراتي در اين خط‌كشي‌های بين المللي ايجاد كند. خانم کاندالیزا رایس، وزیر سابق امور خارجه آمریکا، در تابستان ۲۰۰۶ در بیروت و در توصیف جنگ ۳۳ روزه اعلام کرد که این ها ناشی از درد زایمان خاورمیانه جدید است و باید این دردها را تحمل کنیم تا خاورمیانه ی جدید زاده شود. حال موجودي كه از معادلات سوريه زاده مي‌شود نويد بخش يك خاورميانه جديد ورای تفکرات آمریکا است. برندگان و بازندگان بين المللي معادلات سوريه بازندگان:‌ تركيه:‌ قطعا يكي از بزرگترين شكست خوردگان معادلات سوريه كشور همسايه اين كشور تركيه است. ترك‌ها كه حامي دسته اول اخوان المسلمين است نه تنها در سوريه بلكه در مصر از شريك خود رودست خورد و قافيه را در سوريه به ايران و در مصر به عربستان باخت. مردم تركيه نيز با توجه به اينكه اغلب مردم سوريه علوي هستند و اقدامات دولت اردوغان سبب شد علوي‌هاي بيشتري در سوريه كشته شوند به مقدار بسيار زيادي در زمينه سياست خارجي نسبت به اقدامات دولت اين كشور معترض هستند و گاها جرقه اين اعتراضات در پارك‌ها و معابر عمومي تركيه زده مي‌شود. عربستان:‌ عربستان سعودي و قطر نيز از دو جهت هم از لحاظ سياسي و هم از لحاظ مالي در سوريه شكست خوردند. اين موضوع كه آل سعود حامي دست اول تروريست‌هاي تكفيري در سوريه، عراق و ساير نقاط جهان است ضربه غير قابل جبراني بر وجهه اين كشور وارد ساخته است. عربستان كه خود را ام القراي جهان اسلام قلمداد مي‌كند. امروز به « مادر ترور» در جهان بدل شده است و همه بر اين موضوع كه ماشين جوجه كشي تروريست‌هاي تكفيري توسط عربستان تغذیه می شود، توافق نظر دارند. كشوري كه به جاي آباداني به نابودي دستاوردهاي كشورهاي اسلامي ديگر براي اثبات برتري خود مي‌انديشد. امريكا:‌ امريكا نيز در معادلات سوريه بيش از هر چيز وجهه خود را باخت. تهديدات نظامي آمريكا عليه سوريه كه با عقب‌نشيني مضحك اين كشور همراه شد، درواقع وجهه اين كشور را به مقدار بسيار زيادي از بين برد. آمريكايي‌ها پس از اين تهديدات دچار مشكلات داخلي بي‌سابقه‌اي شدند كه بعد از شكست مفتضحانه در سوريه ضربه جبران ناپذيري به حيثيت سياسي و بين المللي اين كشور وارد كرد. از اين نظر آمريكايي ها امروز دچار بحران داخلي شده‌اند و همين موضوع سبب شده است راضي به حضور ايران براي حل معادلات سوريه در مذاکرات ژنو شوند. برندگان؛ ايران:‌ ايران اما در اين روند با توجه به سياست راهبردي ثابتي كه دارد توانست پس از جنگ 33 و 22 روزه شكست مفتضحانه‌اي را به آمريكايي‌ها و غرب تحميل كند. شايد اين روزها اين مساله كه پشت هر شكست در خاورميانه ايراني‌ها ايستاده اند به عنوان ضرب المثلي در آمريكا تبديل شده باشد كه صحت آن را تا به اينجا در هر قدم اثبات شده است و البته همين موضوع سبب شود كه آمريكا بيشتر براي حل مشكلاتش‌ در خاورميانه به ايران و احياي روابط با آن بيانديشد. روسيه و چين:‌ اين دو كشور قدرتمند، بخصوص روسيه توانستند در خاورميانه به هژموني آمريكا پايان دهند. اتحاد استراتژيك اين دو كشور در جريان سوريه و وتو قطعنامه‌ها به طور همزمان در شوراي امنيت توسط اين دو كشور نويد ايجاد بلوك شرقي جديد در برابر غرب را مي‌دهد. شايد بتوان گفت كه بحران سوريه يك جنگ جهاني نيابتي بود كه بلوك شرق توانسته تا به اينجا شكست سنگيني به طرف مقابل وارد كند. روسيه توانست سوريه را حفظ كند و اين موضوع سبب مي‌شود كه روسيه و پوتين بيشتر به آينده در مقابله با آمريكا اميدوار باشند و ديگر توسط آمريكايي‌ها با عنوان تمسخرآميز «شاگرد تنبل» خطاب نشوند. البته بايد ادامه معادلات سوريه را بر روي ميز مذاكرات ‍ژنو دنبال كرد اما قطعا پيروزي‌هايي كه نسيب ملت سوريه و حاميان اين كشور در مقابل تروريست‌ها و حاميان آنها شد مي‌تواند تاثير بسزايي در شكل گيري توافقات در این مذاکرات داشته باشد.