از هشدار قطعی آب در پایتخت تا فروش آب به کشورهای همسایه/ مسئولان دولتی با بحران کم آبی چه می‌کنند؟

سرویس اجتماعی «فردا» - طی روزهای اخیر خبرهای بسیاری مبنی بر احتمال قطع شدن آب در پایتخت به گوش می‌رسد، این در حالی است که در بسیاری از استان‌های کشور مشکل کم آبی یا بی‌آبی از مدت‌ها پیش مردم شهرهای مختلف را با مشکلات جدی روبرو کرده است. اواسط ماه مبارک رمضان بود که مردم تهران بی‌آبی و کاهش شدید فشار آب را در بسیاری از مناطق تجربه کردند و همین امر کافی بود تا هشدار‌ها در زمینه کمبود ذخائر آبی به صدا در آید. همین امر کافی بود تا طی روزهای اخیر، مقامات آبی تهران هشدار ‌دهند که به دلیل نباریدن باران، افت ۵۰درصدی ذخیره پشت سد‌ها و کسری ۵۰میلیون مترمکعبی آب و در صورت عدم رعایت مصرف آب توسط شهروندان تهرانی، بخش‌هایی از پایتخت به ویژه در سامانه شرق در پاییز امسال شاهد افت فشار آب خواهند بود. تابستان امسال مشکل قطعی آب، افت فشار و بی‌آبی توسط میلیون‌ها نفر از شهروندان تهرانی تجربه شد و مناطقی از شهر در روزهای گرم تابستان ۹۲ با قطعی آب مواجه شدند. این موضوع در تابستان باعث شد تا کم آبی و مشکلی که نسبت به آن هشدارهایی نیز داده می‌شد، برای عده‌ای از پایتخت نشینان جدی شود. همزمان با اوج گرفتن گرمای کم سابقه تابستان امسال و رسیدن دمای هوا به مرز ۴۳ درجه در تهران، مصرف آب شهروندان نیز به بالا‌ترین حد خود رسید و مسئولان آبفای استان تهران اعلام کردند در حالی که شبکه آبرسانی در تهران روزانه به طور معمول می‌تواند تا ۲ میلیون و ۷۰۰ و حداکثر ۳ میلیون مترمکعب آبرسانی داشته باشد، این میزان مصرف در روزهای گرم تابستان به ۳ میلیون و ۲۰۰ تا ۳ میلیون و ۴۰۰ هزار مترمکعب نیز رسید تا رکورد مصرف آب در تهران همزمان با رکورد گرمای بی‌سابقه هوا در پایتخت یکجا سراغ مردم رود. وضعیت ذخائر در آستانه هشدار وضعیت ذخایر آب در شهر تهران از سوی مسوولان وزارت نیرو نامناسب توصیف و اعلام شد که پایتخت با کمبود ۵۰ میلیون مترمکعبی آب به خصوص در مناطق شرقی روبه‌روست. بنابراین بر اساس اعلام مسئولان وزارت نیرو تهران در صورت عدم بارندگی با محدودیت‌هایی در تامین آب مواجه خواهد شد و برای ممانعت از مشکلات تامین آب باید مدیریت مصرف انجام شود. در این بین بیشترین مشکل آب در مناطق شرقی تهران گزارش شده است به طوری که این منطقه با کمبود ۵۰‌میلیون متر مکعبی آب دست و پنجه نرم می‌کند و نیاز است که مردم این مناطق تا ۲۰ درصد در مصرف خود صرفه‌جویی کنند. این درحالی است که فصل گرم سال به پایان رسیده و تاکنون درخواست کاهش مصرف آب در فصل‌های سرد سال کم سابقه بوده است. با وجود اینکه سدهای طالقان و لار با کاهش قابل توجهی از ذخایر مواجه شده‌اند مسوولان تاکید کردند که مردم نگران نباشند چرا که اقدام‌های فوری در دستور کار قرار گرفته است. بارش‌ها در تهران نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۳۲ درصد کاهش داشته است. این درحالیست که طی روزهای گذشته مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران از گران شدن ۱۰ تومانی آب بهاء خبر داد و در این خصوص گفت: ‌ براساس بند ۷۶ قانون بودجه، بابت هر مترمکعب مصرف آب شهری ۱۰ تومان به نرخ آب افزوده شده است. محمد پرورش در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس، افزود: بر اساس بند ۷۶ قانون بودجه بابت هر متر مکعب مصر آب شهری ۱۰ تومان افزایش یافته است که این مبلغ از مشترکان دریافت و به حساب شرکت‌های آب و فاضلاب روستایی واریز می‌شود، بنابراین، این افزایش ۱۰ تومانی نباید به حساب شرکت‌های آب و فاضلاب شهری گذاشت. قانون اجازه افزایش قیمت آب را می‌دهد؟ در بند ۷۶ قانون بودجه سال ۹۲ کل کشور آمده است: «وزارت نیرو از طریق شرکت‌های آبفای شهری سراسر کشور مکلف است علاوه بر دریافت نرخ آب‌ بهای ‌شهری به ازای هر مترمکعب فروش آب شرب مبلغ یکصد (۱۰۰) ‌ریال از مشترکین آب دریافت و به خزانه‌ داری کل کشور واریز نماید. ۱۰۰ درصد وجوه دریافتی تا سقف سیصد و نود میلیارد (۳۹۰. ۰۰۰. ۰۰۰. ۰۰۰) ریال از محل حساب مذکور صرفا جهت آبرسانی شرب روستایی اختصاص می‌یابد. اعتبار مذکور براساس شاخص کمبود آب شرب سالم بین استان‌های کشور در مقاطع ۳ ماهه از طریق شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور توزیع می‌شود تا پس از مبادله موافقتنامه بین معاونت برنامه‌ ریزی استانداری‌‌ها و شرکت‌های آب و فاضلاب روستایی استان‌ها هزینه شود. از آب شور قم تا قطعی آب در استان کهکیلویه ماجرای قطع شدن آب فقط مختص تهران نیست و سایر استان‌ها و شهرستان‌های کشور نیز با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کنند. به عنوان مثال مردم شهر یاسوج در پای قله‌های سر به فلک کشیده دنا و در کنار رودخانه خروشان بشار، این روز‌ها با بحران کم آبی مواجه‌اند و قطعی‌های مکرر و بدون اطلاع آب آرامش را از آن‌ها ربوده است. این در حالی است که شهر یاسوج را می‌توان یکی از پر آب‌ترین شهرهای کشور نام نهاد. شهری که تنها در دشتهای اطراف آنچهار رودخانه جاری است و شاید به همین دلیل این منطقه نام «سررود» نیز به خود گرفته است. با این حال طی هفته‌های اخیر، این شهر پر آب کشور با مشکل کم آبی مواجه شده است و هنوز مشخص نیست علت دقیق آن کمبود منابع آبی، ضعف مدیریت و یا مصرف بی‌رویه شهروندان است. از سوی دیگر به تازگی شوره و زنگ‌زدگی لوله‌های آب قم در حال شسته شدن بود که دوباره آب قم شور شد و شیرین شدن آب قم آرزویی کوتاه‌مدت برای شهروندان قم بود. قمی‌ها فقط چند ماه لذت شیرین شدن آب را چشیدند و این آرزو در کوتاه مدت با هزینه بسیار زیاد به دلیل انتقال آب از سرشاخه‌های دز طی سال‌های گذشته به حقیقت پیوست اما حالا دوباره کام قمی‌ها به علت نیمه‌کاره بودن طرح شور شد. اکنون شهروندان قمی برای تامین آب شرب دبه‌های ۱۰ یا ۲۰ لیتری در نظر گرفته‌اند که برخی به صورت سنتی با دست گرفتن یا با چرخ دستی، موتور یا خودرو شخصی این دبه‌ها را حمل می‌کنند. فروش آب به کشورهای همسایه! هنوز از یاد‌ها نرفته که اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۰، سفیر ایران در دوحه اعلام کرد که ایران با صدور خاک کشاورزی به قطر موافقت کرده است و این در حالی بود که طبق قانون مصوب مجلس، صادرات خاک از ایران ممنوع است. حالا اما همسایه کوچک جنوبی کشور علاوه بر خاک ایران، آبش را هم می‌خواهد. از همین رو در انتظار حضور ایران پای میز مذاکره است. به این ترتیب به نظر می‌رسد کاری را که حمد بن خلیفه آل ثانی، امیر پیشین قطر شروع کرد و بخشی از خاک ایران گرفت قرار است پسرش با آب ایران تمام کند! به این ترتیب بر اساس آنچه یحیی آل اسحاق، رئیس اتاق بازرگانی تهران اعلام کرده همسایه جنوبی به دنبال خرید آب از ایران است و در رابطه با طرح‌های انتقال آب از ایران پیشنهادهایی را مطرح کرده است. حال باید منتظر ماند و دید که مسئولان دولت یازدهم، به ویژه وزیر نیرو و همکارانش در زمینه کمبود آب در اکثر استان‌ها و شهرستان‌های کشور، به خصوص هشدار مطرح شده در مورد قطعی احتمالی آب در پایتخت چه اندیشه‌ای در سر دارند و اینکه آیا آب ایران هم همچون خاک کشور به کشورهای همسایه صادر می‌شود یا خیر؟