کمر درد ظریف یخ مذاکرات را شکست!

باشگاه خبرنگاران: در حالی که دیپلمات‌های غربی از پیشرفت مثبت در مذاکرات با ایران در زمینه برنامه هسته‌یی‌اش تعریف و تمجید می‌کنند، این کمر درد وزیر امور خارجه ایران بود که باعث آب شدن یخ فضای گفت‌وگوها شد. به گزارش بی بی سی، مذاکره‌کنندگان ایران و کشورهای عضو 1+5 سال‌ها تلاش کردند راه‌هایی را برای درک یکدیگر بیابند. ولی به نظر می‌رسید تنها چیزی که نقطه اشتراک آن‌هاست دستپاچگی آن‌ها و راحت نبودشان سر میز مذاکرات است. اما دیپلمات‌ها در ژنو یک منبع غیرعادی برای یک نقطه نظر مشترک در برابر همتاهای جدید ایرانی‌شان یافتند: نگرانی برای وضعیت کمر وزیر امور خارجه ایران. محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در روزهای اخیر در صفحه فیس‌بوکش به درد کمرش اشاره کرده بود و حتی عکسی در توییتر او را در حالی نشان داد که در سفرش با هواپیما به پشت دراز کشیده بود تا از کمرش مراقبت کند. به محض این که مذاکرات رسمی روز سه‌شنبه آغاز شد دیپلمات‌ها به نوبت حال ظریف را پرسیدند و توصیه‌هایی را به او کردند. یک مقام عالی‌رتبه آمریکایی با لبخند گفت: من هم پرسیدم. همه ما پرسیدیم. پس از این که این نقطه نظر مشترک به دست آمد، مقامات کار را آغاز کردند و ظریف با استفاده از پاورپوینت طرحی را برای پایان دادن به درگیری‌ها درباره برنامه هسته‌یی ایران ارائه کرد. دیپلمات‌ها می‌گویند که برای اولین‌بار پس از چند سال، گفت‌وگوهای تفصیلی درباره ماهیت برنامه هسته‌یی ایران داشتند. این گفت‌وگوها به زبان انگلیسی انجام شد و این نسبت به دورهای قبلی مذاکرات متفاوت بود، زیرا ترجمه گفت‌وگوهای انجام شده به انگلیسی و فارسی سرعت گفت‌وگوها را پایین می‌آورد. یک مقام آمریکایی درباره این مذاکرات، گفت: من به مدت دو سال درگیر گفت‌وگوها بودم و تا به حال چنین گفت‌وگوهای فشرده، تفصیلی، صریح و صادقانه‌ای با هیات ایرانی نداشتیم. هیچ یک از دو طرف اعلام نکرده است که طرح ایران چگونه است. یک دیپلمات حاضر در مذاکرات گفت که این نشانه مثبتی است؛ گفت‌وگوهای واقعی به طور علنی انجام نمی‌شوند. اما هرگونه توافق نهایی باید به درخواست‌هایی بپردازد که قدرت‌های جهانی در سال‌های اخیر مطرح کرده‌اند: توقف غنی‌سازی اورانیوم، صادرات ذخایر اورانیوم با غنای پایین و متوسط به خارج از ایران، تعلیق فعالیت‌ها در تاسیسات غنی‌سازی فردو. درخواست‌های ایران از جامعه بین‌المللی و به ویژه غرب در ازای آن کاملا آشکار است: لغو تحریم‌ها و به رسمیت شناختن حق ایران برای غنی‌سازی اورانیوم. این درخواست‌ها بدون شک در نشست بعدی تیم‌های کارشناسان هسته‌یی و متخصصان تحریم‌ها در چند هفته آینده به بحث گذاشته خواهد شد. این دور از مذاکرات علاوه بر آن نکته بسیار مهمی را آشکار کرد: ایران و آمریکا آهسته عادت برگزاری مذاکرات مستقیم را اتخاذ کرده‌اند. هیات‌های ایرانی و آمریکایی شب سه‌شنبه در حاشیه مذاکرات اصلی به مدت یک ساعت با یکدیگر دیدار داشتند و آمریکا این گفت‌وگوها را «مفید» توصیف کرد. این دیدار پس از دو برخورد تاریخی در ماه سپتامبر صورت گرفت: دیدار رو در روی محمدجواد ظریف با جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا و گفت‌وگوی تلفنی پانزده دقیقه‌ای بین اوباما و روحانی. تابویی که باعث می‌شد دو طرف مذاکرات مستقیم با یکدیگر نداشته باشند یا آن را به رسمیت نشناسند از بین رفته است. یک مقام آمریکایی در ژنو گفت که این «چیز خوبی» است. محمدجواد ظریف در پایان کنفرانس خبری‌اش در ژنو گفت که اگر قرار باشد «انصاف را در حق دوستان‌مان در 1+5 رعایت کنیم آن‌ها نیز رویکرد جدیدی را به نمایش گذاشتند». به نظر می‌رسد دو روز مذاکره در ژنو آخرین توان ظریف را از وی گرفت و وی سوار بر ولیچر از کنفرانس خبری‌اش خارج شد، گرچه قدرت این را داشت که برای سایرین دست تکان دهد. پس از سال‌ها بی‌اعتمادی کمر درد (ظریف) باعث شد که یخ روابط شکسته شود.