جزئیات خروج محرمانه دیپلمات‌های کانادا

ایسنا: خروج همزمان چند عضو سفارت کانادا در تهران چگونه انجام شد که توجه سرویس‌های اطلاعاتی ایران را به خود جلب نکرد یا اگر هم توجه‌ها را برانگیخت، بازتاب عمومی نداشت؟ خبرگزاری سی بی سی که در کانادا فعالیت می‌کند با گذشت یک سال از این ماجرای سراسر رمز و راز تلاش کرده تا بخشی از آن را روشن کند. به گزارش دیپلماسی ایرانی، چالرز کورت آخرین مردی بود که محل سفارت کانادا در تهران را ترک کرد. او دیپلمات عالی کانادایی در تهران بود و وظیفه خاموش کردن چراغ‌های ساختمان سفارت بر دوش او افتاد. چرا که مدت‌ها بود کانادا سفیری در ایران نداشت. کورت علاوه بر خاموش کردن چراغ‌ها، پرچم کانادا را نیز پایین آورد و سپس وارد خیابان شد. منابع خبری که تمایلی به ذکر نام خود ندارند می‌گویند اعضای سفارت ناچار بودند بدون جلب توجه از ایران خارج شوند و تمامی اطلاعات را نیز از بین ببرند اما تنها فشردن دکمه حذف روی رایانه‌ها نمی توانست به معنی معدوم کردن تمامی اطلاعات باشد. کارشناسان مدیریت بحران می‌گویند که دیپلمات‌ها باید به صورت فیزیکی تمامی اطلاعات و سخت‌افزارهای حاوی داده‌ها را از بین ببرند. آنها برای این اقدام حتی باید از چکش و مته استفاده کنند. به گفته آنها، تنها پاک کردن اطلاعات کافی نیست چرا که می‌توان داده‌ها را احیا کرد. به همین دلیل باید هر چیزی از سی‌دی گرفته تا هارد درایو نابود شود. این اقدامات باید در شرایطی انجام می‌شد که کارمندان محلی نیز در سفارت کانادا در تهران حضور داشتند. به همین دلیل دیپلمات‌های کانادایی در آخر هفته که سفارت تعطیل بود، اقدام به نابود کردن هارد درایوها کردند. همچنین 8 دیپلمات سفارت کانادا در تهران که در راس آنها کورت قرار داشت، به طور جداگانه برای مقصدهای متفاوت بلیط خریداری کردند تا توجه‌ها را به خود جلب نکنند. این در حالی بود که استفان ریگبی مشاور امنیت ملی و مارک بیلی در وزارت خارجه با دلهره پیشرفت این طرح را زیر نظر داشتند و هیچ اعلام عمومی تا زمان خروج دیپلمات‌ها از ایران انجام نشد. هارپر در راه سفر به روسیه برای شرکت در یک نشست، این خبر را دریافت کرد. چند دقیقه پس از نیمه‌شب در کانادا، جان برد وزیر خارجه از قطع روابط دیپلماتیک با ایران و تعطیلی سفارت خبر داد. به طور همزمان مقامات وزارت خارجه کانادا در تلاش برای برقراری تماس با کامبیز حسنی مسئول سفارت ایران در کانادا بودند اما او پاسخگو نبود. در نهایت یک کارمند وزارت خارجه به سفارت ایران در اتاوا اعزام شد و برگه‌ای را روی در سفارت نصب کرد. در این برگه نوشته شده بود که دیپلمات‌های ایرانی 5 روز فرصت دارند خاک کانادا را ترک کنند. چندی بعد شیخ حسنی در گفت‌وگو با سی بی سی این اقدام دولت کانادا را غیرمتمدنانه توصیف کرد. یک سال پس از این اقدام اتاوا، جان برد که برای شرکت در اجلاس جی 20 در روسیه به سر می‌برد به یکی از دلایل تصمیم تعطیلی سفارت کانادا در تهران اشاره کرد. او می‌گوید در مورد امنیت دیپلمات‌های کانادایی در تهران نگرانی‌های وجود داشته است. او حتی می‌گوید کشورش می‌خواسته پیش از اینکه دیپلمات‌هایش از ایران اخراج شوند، دیپلمات‌های ایرانی را از کانادا اخراج کند. این نخستین باری نبود که کانادا طرح خروج مخفیانه دیپلمات‌ها از ایران را ساماندهی می‌کرد. فیلم آرگو نیز داستانی را روایت می‌کند که در آن سفیر کانادا در تهران در زمان گروگانگیری اعضای سفارت آمریکا در ایران، به 6 دیپلمات آمریکایی کمک می‌کند که از ایران فرار کنند. با این حال حتی متحدان کانادا نیز از این اقدام سرزده اتاوا غافلگیر شدند. در ضمن دولت هارپر ناچار بود که به گمانه‌زنی‌ها در خصوص اطلاع اتاوا از طرح حمله اسرائیل به ایران پاسخگو باشد. این بار نیز مقامات کانادا می‌گویند پای مسائل امنیتی در میان بوده و آنها به‌واقع در خصوص تامین جانی دیپلمات‌هایشان در تهران نگران بوده‌اند. در این بین برخی کارشناسان ادعا می‌کنند که سابقه گروگانگیری دیپلمات‌ها در ایران، نگرانی اتاوا را توجیه می‌کند. از سوی دیگر روابط ایران و کانادا نیز از سال 2007، یعنی در دور نخست ریاست جمهوری احمدی‌نژاد، دوره افول دیگری را تجربه کرد. در آن زمان سفیر کانادا در ایران به کشورش بازگشت و ایران نیز اقدام مشابهی انجام داد و سطح روابط دیپلماتیک دو کشور کاهش یافت. جان ماندی آخرین سفیر کانادا در تهران از این اقدام حمایت می‌کند. او می‌گوید کانادا به دلیل اهدافش باید پل‌ها را به سوی ایران خراب می‌کرد. البته با توجه به اینکه پس از انقلاب اسلامی، آمریکا در ایران سفارتخانه نداشت و انگلیس نیز سفارت خود را در ایران تعطیل کرده است، حضور دیپلمات‌های کانادایی در ایران از ارزش اطلاعاتی بالایی برخوردار بود اما اتاوا در نهایت تصمیم گرفت طرح محرمانه خروج دیپلمات‌هایش از ایران را اجرا کند. البته برقراری مجدد روابط دیپلماتیک نیز به هیچ‌وجه آسان نخواهد بود. همانگونه که پس از ماجرای گروگانگیری در سفارت آمریکا در تهران و کمک‌های کانادا به دیپلمات‌های آمریکایی، 10 سال برای بهبود روابط تهران و اتاوا زمان صرف شد.