اختلاف جدید گازی اعراب در خلیج‌فارس

مهر: همزمان با بالا گرفته اختلافات گازی عربستان و کویت برای توسعه میدان مشترک گازی آرش، ایران می‌تواند از این فرصت برای تامین منابع مالی و شتاب در توسعه این میدان مشترک به‌ منظور تولید معادل یک فاز پارس جنوبی گاز استفاده کرده و حتی گاز آن را به کشورهای عربی صادر کند. در شرایط فعلی تمامی کشورهای حاشیه خلیج فارس همچون امارات، عربستان سعودی، کویت، عمان و بحرین با کمبود گاز طبیعی روبرو هستند به طوری‌ که ساخت پایانه‌های واردات ال.ان.جی در برخی از این کشورها آغاز شده است. از سوی دیگر، قطر هم با توجه به امضای قراردادهای بلند مدت فروش LNG با چین، هند، ژاپن، کره جنوبی و برخی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا نمی تواند نیاز کوتاه مدت کشورهای حاشیه خلیج فارس به گاز طبیعی را مرتفع کند. کشورهای حاشیه خلیج فارس سرمایه گذاری‌های چندین میلیارد دلاری برای توسعه صنعت گاز را در دستور کار قرار داده اند که از چند سال گذشته تاکنون با مشارکت کویت و عربستان سعودی توسعه میدان آرش که مشترک با ایران بوده را در خلیج فارس آغاز کرده اند. میدان گازی آرش با در اختیار داشتن ذخیره بیش از یک تریلیون فوت مکعب گاز طبیعی و 310 میلیون بشکه نفت خام در شمال غربی خلیج فارس مشترک بین ایران، کویت و عربستان قرار گرفته است. این میدان مشترک گازی در سال 1977 میلادی کشف و مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران در سال 1992 میلادی نخستین چاه اکتشافی این میدان را حفاری کرده است. با وجود گذشت نزدیک به 40 سال از کشف این مدیان نفت و گاز در خلیج فارس تاکنون هیچ یک از کشورهای ایران، کویت و عربستان سعودی توسعه این میدان را آغاز نکرده اند. شرکت ملی نفت ایران در سال‌های اخیر به منظور توسعه این میدان مشترک نفت و گاز و اجرای سیاست "مشارکت به جای رقابت" (Unitization) با کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس، در برنامه چهارم توسعه پیشنهادی به طرف کویتی برای مشارکت در توسعه میدان آرش ارائه کرد که در نهایت این پیشنهاد با مخالفت شرکت ملی نفت کویت روبرو شد. با این وجود شرکت‌های ملی نفت کویت (کی.پی.سی) و آرامکوی عربستان سعودی به منظور توسعه میدان نفت و گاز آرش (الدوره) کنسرسیوم (کی.جی.او) را تاسیس کردند و از شهریور ماه سال گذشته برای توسعه میدان مشترک آرش حفاری یک حلقه چاه اکتشافی آغاز شد. مطابق با اهداف تولید، کویت و عربستان سعودی برای استخراج روزانه حدود یک میلیارد فوت مکعب (معادل 25 میلیون متر مکعب) گاز طبیعی از میدان مشترک آرش برنامه‌ریزی شده بود که اخیرا با بالا گرفتن اختلاف نظر کویت و عربستان توسعه این مدیان مشترک با ایران متوقف شده است. اختلاف اعراب بالا گرفت، توسعه آرش متوقف شد رویترز امروز با انتشار گزارشی، اعلام کرد: پروژه مشترک کویت و عربستان برای توسعه میدان گازی آرش (الدوره) که ایران هم در آن مشارکت دارد تا اطلاع ثانوی متوقف شده است. به گفته یک مقام کویتی، اختلاف عربستان سعودی و کویت بر سر نحوه شراکت در گاز تولیدی از این میدان علت اصلی توقف پروژه مشترک دو کشور در این زمینه شده است. این مقام کویتی با بیان اینکه هم اکنون کل پروژه متوقف شده است، تاکید می کند: بودجه آن هم متوقف شده به طوری که در بودجه سال 2013/2014 میلادی هیچ رقمی برای انجام حفاری‌های جدید پیش بینی نشده است. بر اساس طرح بهره برداری از این میدان قرار بود گاز تولیدی در منطقه فراساحل تقسیم و از طریق دو خط لوله به دو کشور ارسال شود. اوایل سال 2012 دولت عربستان مقامات کویتی را تحت فشار قرار داد تا کل گاز تولیدی این میدان ابتدا به بندر خفجی در خاک عربستان ارسال شود و سهم کویت از آن جا به خاک کویت انتقال داده شود. با این وجود کویتی‌ها به دلیل ملاحظات مربوط به امنیت عرضه با این پیشنهاد عربستان مخالفت کردند ضمن آنکه ارسال مستقیم گاز از میدان به خاک کویت نیز به دلیل وجود اختلافات ارضی بین شرکت‌های نفتی کویت به بن بست خورده است. این مقام ارشد صنعت انرژی کویت معتقد است: مسئله موجود بین کویت و عربستان هنوز حل نشده است که این اختلاف منجر به توقف توسعه کل این میدان مشترک گازی شده است. شانس بار دیگر در خانه صنعت نفت ایران را زد به گزارش مهر، همزمان با بالا گرفتن اختلافات گازی اعراب برای توسعه آرش، وضعیت توسعه این میدان فراساحلی توسط شرکت نفت فلات قاره ایران هم روندی لاک پشتی را تجربه می کند اما صنعت نفت ایران می تواند از این فرصت برای شتاب در طرح توسعه میدان اؤش نهایت استفاده را بکند. از سوی دیگر با توجه به اینکه سیاست دولت جدید شتاب در طرح توسعه میادین مشترک نفت و گاز ایران است، می توان با تعیین یک ردیف بودجه و اختصاص منابع مایل تولید زودهنگام گاز را در آرش تا سال اینده آغاز کرد. در همین حال مسئولان شرکت ملی نفت ایران میزان سرمایه‌گذاری اولیه مورد نیاز برای توسعه فاز نخست توسعه میدان آرش را 150 میلیون دلار عنوان کرده و اعلام می کنند: به منظور شتاب در توسعه میدان مشترک آرش، قرار است بودجه این پروژه از منابع داخلی شرکت ملی نفت ایران تامین شود. در صورت تامین به موقع منابع مالی و تجهیزات مورد نیاز، امکان آغاز تولید نفت و گاز ایران از میدان آرش تا نیمه اول سال 2014 میلادی در خلیج فارس وجود دارد. مسئولان شرکت ملی نفت ایران هم پیشتر درباره ادعای رسانه‌های عربی مبنی بر ورود ایران به آب‌های کویت برای توسعه آرش گفته بودند: تمامی فعالیت‌های ایران برای توسعه میدان مشترک در آبهای بین‌المللی خلیج فارس و در محدوده آبهای سرزمینی انجام می‌شود و به هیچ‌وجه وارد مرزهای آبی هیچ یک از کشورهای همسایه نمی‌شویم. در مجموع تجربه توسعه میدان نفتی هنگام (مشترک با عمان) نشان داده است که با وجود تمامی محدودیت‌ها ایران یک بازنده تمام عیار در میادین مشترک نفت و گاز در خلیج فارس نخواهد بود. در حال حاضر ایران حدود 22 هزار بشکه از میدان مشترک نفتی هنگام برداشت می کند که 2.5 برابر برداشت نفت در طرف عمان است.