سال آینده خاموشی پنج ساعته را تجربه می‌کنیم؟!/وزارت نیرو طلبکار از دولت و بدهکار به پیمانکاران

سرویس اقتصادی«فردا»: چندی است در مناطق مختلف تهران، برق منازل بویژه در ساعاتی از شب، بین نیم تا یک ساعت قطع می شود. اگرچه وزیر نیرو در مصاحبه های مختلف تاکید کرده که امسال قطعی برق نخواهیم داشت، اما شهروندان تهرانیگاه و بیگاه خاموشی را تجربه می کنند. پیش از این بارها اعضای سندیکای برق نسبت به بی توجهی دولت در ترمیم شبکه برق، توسعه شبکه توزیع و مسایل فنی دیگر هشدار داده بودند. فعالان این سندیکا بر این باور بودند که به محض اتمام دولت دهم، کشور با خاموشی های گسترده روبرو خواهد شد. رییس سابق هیات مدیره سندیکای برق نیز عدم برنامه ریزی و تخصیص بودجه مناسب از سوی دولت به صنعت برق را مهمترین دلیل خاموشی های اخیر تهران می داند. محمد پارسا می گوید: در حال حاضر، بین دو تا سه هزار مگاوات کسری تولید برق داریم. بنابراین خاموشی در سال آینده اجتناب ناپذیر است. دولت جدید تا روی کار آید و فعالیت هایی را برای جبران کسری شبکه برق انجام دهد، به دو سال زمان نیاز دارد. وی ادامه می دهد: اینکه در 3-2 سال اخیر با خاموشی گسترده مواجه نشده ایم واقعا یک معجزه است. کارکنان صنعت برق فداکاری های زیادی انجام داده اند که این صنعت سرپا بماند. این فعال صنعت برق، انجام کارهای خاص و ضربتی را تنها راهکار نجات کشور از خاموشی های گسترده سال بعد دانسته و تصریح می کند: اگر مثلا نیروگاه درجه دو در جایی پیدا شود و با اقدامات ضربتی و جهادی، این نیروگاه نصب شود تا در تابستان سال آینده حدود سه تا پنج هزار مگاوات ظرفیت نصب شده کشور افزایش یابد، تا حدودی مشکلات رفع خواهد شد. البته اجرای این برنامه هم در حد معجزه است. وزارت نیرو طلبکار از دولت و بدهکار به پیمانکاران رییس سابق هیات مدیره سندیکای برق در پاسخ به این سئوال که آیا کمبود برق امسال، ناشی از افزایش مصرف است یا برنامه ریزی برای زیرساخت ها مناسب نبوده، بیان می دارد: سالانه به دلیل افزایش جمعیت، رشد اشتغال و تولید و عواملی از این دست، مصرف به میزان سه هزار مگاوات افزایش می یابد. وی اضافه می کند: اگر منابع مالی برای ایجاد ظرفیت جدید، نگهداری خطوط انتقال، شبکه های توزیع و به خصوص نیروگاه ها، تامین نشود، دچار مشکل خاموشی می شویم. پارسا تاکید می کند: باید متناسب با نیروگاه هایی که وارد مدار می شود، شبکه انتقال پیش بینی شود. اگر این شبکه ها ایجاد نشود، در مواقعی ممکن است در یک نقطه برق اضافه داشته باشیم اما سایر نقاط با کمبود و خاموشی مواجه شوند. وی با ابراز تاسف از اینکه در 8-7 سال گذشته به دلیل افزایش نیافتن قیمت برق، وزارت نیرو اعتبار کافی در راستای انجام وظایف خود در اختیار نداشته، می گوید: در طول فعالیت نهم و دهم، این وزارتخانه همواره به دلیل ارایه خدمات و برق رسانی از دولت طلبکار بوده و در مقابل به پیمانکاران و تولیدکنندگان تجهیزات بدهکار بوده است. در نتیجه نتوانسته برنامه ریزی مناسبی برای رشد زیرساخت ها انجام دهد. واگذاری نیروگاه ها به غیر متخصص ها رییس سابق هیات مدیره سندیکای برق در پاسخ به این سوال که آیا نمی شد جلوی این بی برنامگی در وزارت نیرو را گرفت، اظهار می کند: تمام مسایل یاد شده قابل پیشگیری بود. دولت باید بودجه کافی در اختیار وزارت نیرو قرار می داد. وی ادامه داد: متاسفانه دولت قبل از اینکه قیمت برق واقعی شود، 31 هزار مگاوات نیروگاه را به بخش خصوصی -به جای بدهی های خود- واگذار کرد. سازمان هایی که به جای طلب خود نیروگاه دریافت کرده بودند، تخصص کافی نداشته و نتوانستند نیروگاه ها را خوب مدیریت کنند. پارسا تصریح می کند: به دلیل نبود تخصص در صاحبان خصوصی نیروگاه ها، مدیریت جدید نتوانست آن را تعمیر کرده و برنامه ریزی مناسبی برای تولید انجام دهد. کمبود 20 هزار مگاواتی در ایجاد ظرفیت های جدید رییس سابق هیات مدیره سندیکای برق با اشاره به اینکه در حال حاضر برای تولید برق در کشور مشکلی نداریم، پیش بینی می کند در آینده ای نه چندان دور با مشکل مواجه شویم. وی می گوید: در سال 84 که وزیر سابق، وزارت نیرو را به دولت نهم تحویل داد، علاوه بر وجود 39 هزار مگاوات ظرفیت نیروگاهی نصب شده، قراداد ایجاد 70 هزار مگاوات نیروگاه جدید بسته شده بود. پارسا اضافه می کند: این نیروگاه های جدید تا سقف 80 درصد پیشرفت فیزیکی داشتند. بنابراین در سال های 85 و 86 وارد مدار تولید شدند. امروز هم به ازای حدود 70 هزار مگاوات ظرفیت نصب شده در کشور، باید قرارداد ایجاد 35 هزار مگاوات ظرفیت جدید -یعنی معادل نصف ظرفیت نصب شده فعلی- بین دولت و بخش خصوصی منعقد می شد. اما متاسفانه فقط برای حدود پنج هزار مگاوات قراداد داریم و 10 هزار مگاوات نیز به بخش خصوصی مجوز داده شده است. وی تاکید می کند: ساخت یک نیروگاه جدید بین پنج تا 10 سال زمان نیاز دارد. با توجه به شرایط تحریم مدت زمان ساخت نیروگاه ها به حدود هشت تا 15 سال افزایش یافته است. بنابراین باید برنامه ریزی دقیقی در این رابطه انجام شود. رییس سابق هیات مدیره سندیکای برق بیان می دارد: در حال حاضر حدود 20 هزار مگاوات کمبود در برنامه ریزی برای ظرفیت های جدید داریم. به دلیل کمبود منابع مالی عملا کار زیادی انجام نشده است. علاوه بر فرسودگی در شبکه انتقال، شبکه های جدید انتقال و توزیع نیز باید در کشور نصب شود. یعنی به ازای 500 دلار سرمایه گذاری برای تولید، 500 دلار سرمایه گذاری برای انتقال و معادل همین مبلغ برای توزیع باید هزینه شود، اما این مسئله در کشور محقق نشده است. وی خاطر نشان می سازد: در 8-7 سال اخیر بیشتر برای تولید سرمایه گذاری انجام شده است. اما متناسب با آن برای توزیع و انتقال، سرمایه گذاری نداشته ایم. خصوصی سازی زودهنگام و معطلی وام ها پارسا خصوصی سازی انجام شده در صنعت برق و واگذاری نیروگاه ها را زود هنگام توصیف می کند. وی اذعان می دارد: برای خصوصی سازی در صنعت برق، ابتدا باید قیمت برق واقعی می شد. به این ترتیب تمایل بخش خصوصی برای ورود به عرصه افزایش می یافت. در حالی که امروز تولیدکننده برق نگران است که دولت نتواند تفاوت قیمت برق یارانه ای و بهای تمام شده برق را پرداخت کند. همانطور که در سال های اخیر این اتفاق رخ داده و دولت نتوانسته بدهی های خود را به پیمانکاران پرداخت کند. رییس سابق هیات مدیره سندیکای برق ادامه داد: با توجه به این شرایط بانک ها نیز تمایلی ندارند به بخش خصوصی برای ایجاد نیروگاه جدید وام پرداخت کنند زیرا سرنوشت فروش برق معلوم نیست. در نتیجه پروژه های زیادی در صف وام بانک ها قرار دارند و با درخواست ها موافقت نمی شود.