قالیباف درمناظره‌ها چه گفت؟/ازدولت اجتماعی تا دیپلماسی غیرماجراجویانه

سرویس سیاسی «فردا»: محمدباقر قالیباف در سه مناظره اخیر خود به طور روشن نشان داد که گفتمان پیشرفت با رویکرد مدیریت جهادی حرف‌های زیادی برای گفتن دارد و تغییرات کلانی را در زندگی مردم ایران به وجود خواهد آورد. قالیباف با ارائه نظرات اساسی و با اهمیت خود در این سه مناظره، رئوس اصلی برنامه‌های خود را اعلام کرد و در عین حال نواقص و چالش‌های برنامه‌های دیگران را نیز برشمرد. قالیباف در نخستین مناظره خود درباره مسائل اقتصادی کشور و معیشت مردم نکات برجسته‌ای را عنوان کرد که می تواند عیار برنامه وی را در حوزه اقتصاد نمایان کند. او در این مناظره به شدت بر پرهیز از سیاست‌زدگی در عرصه اقتصاد تاکید کرد و عملکرد خود در شهرداری تهران و شورای شهر متناظر با آن را نمونه‌ای از کارنامه خویش در این زمینه برشمرد. محمدباقر قالیباف در بخش دیگری از مناظره اول، با تایکد بر مسکن مهر، به شیوه اجرایی آن انتقاد کرد و اولویت دادن بافت‌های فرسوده نسبت به ساخت مسکن در بیابان‌ها را قطعی اعلام کرد. او در ادامه بر برنامه‌ریزی و مدیریت هزینه‌ها در دولت تکیه کرد و عنوان داشت که کارنامه او در شهرداری تهران مبین این مطلب است که حتی با وجود فشارهای هزینه‌ای دولت، باز هم مدیریت صحیح هزینه‌ها صورت گرفته است. انضباط بودجه‌ای اولویت دیگر قالیباف بود که همراه با عدم تصمیم‌گیری‌های خلق‌الساعه و شتاب‌زده به ويژه در بانک مرکزی اعلام شد. قالیباف ثبات در سیاست‌های اقتصادی را اولی برشمرد تا زندگی مردم با چالش و نوسان روبرو نشود. او در بخش دیگری از گفته‌هایش، با تاکید بر سیاست‌های جبرانی برای دهک‌های پایین جامعه، بیمه، سلامت و تحصیل آنان را مورد عنایت قرار داد. در مناظره نخست و در بخشی که نامزدها گفته‌هایشان را در باره هدفمندی ارائه می‌کردند، قالیباف بر تداوم صحیح این روند تاکید کرد. او با اشاره به تصحیح محصولات تولیدی کشور در کنار آزاد شدن قیمت انرژی تاکید کرد نباید حق مردم در این زمینه تضییع شود و از سوی دیگر یارانه بخش تولید و کشاورزی به شکل مطلوب و صحیح داده شود. در بخش پایانی مناظره، قالیباف با تاکید بر آرامش 6 ماهه در اقتصاد اشاره کرد که سیاست نخست او ثبات ارزی، سیاست دوم توزیع صحیح خدمات و تولید و سیاست سوم ثبات در قیمت کالاهای اساسی و حیاتی مردم است که مجموع این سیاست‌ها به آرامش اقتصادی مردم می‌انجامد. اما در مناظره دوم که محوریت فرهنگی و اجتماعی داشت، قالیباف با ارائه محورهای اصلی برنامه خویش و تاکید بر اهمیت آنها، عملاً نگاه فرهنگی و اسلامی خویش به دولت و جامعه را به مردم ارائه داد. او در ابتدا با ذکر این سوال که «فلسفه یک نظام اسلامی چیست؟ چه فرقی بین نظام اسلامی با دیگر نظام‌ها است، اگر به دنبال رشد و تعالی انسان‌ها هستید آیا نگاه فرهنگی و تربیتی برای ما یک اولویت نیست؟» این موضوع را دنبال کرد که در دولت اسلامی باید فرهنگ و نگاه فرهنگی در اولویت باشد. در بخش دیگری از مناظره، قالیباف با اشاره به تصدی‌گری دولت در فرهنگ آن را ناپسند شمرد و بر عدم آن تاکید کرد. او در همین زمینه اشاره کرد که باید تولی گری و تصدی گری از هم تفکیک شود و دولت باید از دخالت در زندگی خصوصی مردم بپرهیزد. قالیباف در ادامه با اشاره به رویکرد فرهنگی خویش، فلسفه انقلاب اسلامی و نظام را حفظ، بقا و رشد تعالی انسان‌ها دانست و در همین زمینه هم تاکید کرد که چنین تفکری زمینه‌ساز رویکرد فرهنگی در تمام عرصه‌هاست. او با اشاره که توسعه سیاسی و توسعه اقتصادی بدون نگاه فرهنگی اشتباه هستند، عنوان کرد باید حق فرهنگ را ادا کرد و آن را از مظلومیت برهانیم. محمدباقر قالیباف با تاکید بر عدم داشتن رویکرد امنیتی در حوزه فرهنگ، این رویکرد را تضییع کننده فرهنگ دانست. او بر این تاکید نمود که به خاطر یک اشتباه کوچک نباید برخورد قهری نمود و اصحاب رسانه و هنر را تحت فشار قرار داد و اعتمادزدایی کرد. قالیباف در بخش دیگری از سخنانش، با اشاره به دولت اجتماعی اضافه کرد که دولت آینده باید به این موضوعات اجتماعی کاملا منطقی و دقیق و اثرگذار نگاه کند و نیاز است که در آن دولت، ساختارهای اجتماعی تقویت شود. او در این زمینه تاکید کرد که دولت اجتماعی دولتی است که تبلور حضور اقشار مختلف مردم باشد و در آن باید قبل از توجه به آمار به شهود جمعی توجه کنیم. اما در مناظره چالش‌برانگیز سوم، قالیباف حضوری مقتدرانه پیدا کرد و رئوس برنامه‌های خویش و نقدهایی به دیگران را اعلام نمود. در ابتدای این حضور، او با اشاره به سیاست‌های دیپلماسی کشور با ذکر این سؤال که «ما در سیاست خارجی چه هدفی را دنبال می‌کنیم؟» گفت: «سیاست خارجی باید منافع ملی، امنیت ملی و هویت ملی و دینی و انقلابی ما را تضمین کند. این رسالتی است که برعهده سیاست خارجی و دستگاه دیپلماسی کشور است. سیاست خارجی نیز مثل بقیه حوزه‌های اقتصادی، فرهنگی و سیاست داخلی نباید خارج از سیاست‌های کلان حرکت کند» قالیباف در این بخش، با اشاره به ضعف‌های جدی دستگاه دیپلماسی کشور، راهکار پنج ماده‌ای خویش را در این زمینه ارائه نمود: «یکی تحقق انسجام داخلی است، دولتی که درون کشور مورد تحسین مردم نباشد، پشت هیچ مذاکره یا مقاومت و استقامتی مورد توجه مردم دنیا قرار نمی‌گیرد، باید درون کشور الگوی درستی داشته باشیم. دیپلماسی فعال منطقه‌ای نیز باید مورد توجه قرار گیرد که از مزیت‌های نسبی و نقطه قوت ماست. نکته دیگر فعال کردن دیپلماسی اقتصادی است که یا در آن تعطیل بوده‌ایم یا کارنامه مشخصی نداریم. حوزه دیپلماسی عمومی هم نیازمند توجه است. همچنین راهبرد مقاومتی مقتدرانه و رقابت هوشمندانه در سطح بین‌الملل باید مورد توجه باشد». قالیباف در بخش از سخنان خود، تاکید جدی‌ای بر دیپلماسی اقتصادی فعال نمود و ضعف جدی آن را دو دولت‌های پیش از این بارز کرد. او در پایان با تاکید بر اینکه برای دست یابی به موفقیت در سیاست خارجه باید انسجام داخلی خود را حفظ کنیم، این امر را اولویت نهاد. او در همین باره اشاره کرد که هرچه قدرت ملی ما بیشتر باشد، نفوذ ما در حوزه سیاست‌های خارجی کشور نیز بیشتر خواهد بود. آخرین جمله قالیباف در مورد سیاست خارجی نیز این بود که «در سیاست خارجی ماجراجویی را از حوزه دیپلماسی دور می‌کنم. نیازمند مدیریت جدی در این عرصه هستیم که نه امتداد وضع موجود باشد و نه برگشت به گذشته.» محتوای سخنان قالیباف در این سه مناظره نشان می دهد که برنامه جامع و کاملی را برای دولت خویش مهیا کرده است و با توجه به ماهیت و عملکرد اجرایی خدمات او در گذشته، می توان به دولتی پویا، کارآمد، با عقلانیت و عزت‌مند امیدوار بود. به ويژه آنکه در شرایط کنونی اقتصاد کشور با چالش های متعددی همراه است و این سبب می شود که تحقق حماسه سیاسی به تحقق حماسه اقتصادی در دولت آتی بیانجامد.