روند انتخاب رهبری در نظام جمهوری‌اسلامی

مهر: بر اساس اصل یک صد و هفتم، پس از رحلت بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران حضرت آیه الله العظمی امام خمینی (ره) که از طرف اکثریت قاطع مردم به مرجعیت و رهبری شناخته و پذیرفته شدند، تعیین رهبر به عهده ی خبرگان منتخب مردم است. رهبری انقلاب اسلامی پس از استقرار حاکمیت الهی و تثبیت نظام جمهوری اسلامی در راس این نظام یعنی بالاترین مقام آن که همانا مقام ولایت امر و مامت امت باشد، قرار گرفت. براساس اصل پنجم قانون اساسی و در زمان غیبت حضرت ولی عصر (عج) در جمهوری اسلامی ایران ولایت امر و امامت امت بر عهده ی فقیه عادل و با تقوا، آگاه به زمان، شجاع، مدیر و مدبر است که طبق اصل 107 عهده دار آن می شود. بر اساس اصل یک صد و هفتم، پس از مرجع عالی قدر تقلید و رهبر کبیر انقلاب جهانی اسلام و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران حضرت آیه الله العظمی امام خمینی (ره) که از طرف اکثریت قاطع مردم به مرجعیت و رهبری شناخته و پذیرفته شدند، تعیین رهبر به عهده ی خبرگان منتخب مردم است. خبرگان رهبری درباره ی همه فقهای واجد شرایط مذکور در اصل پنجم و یک صد و نهم این اصل شرایط و صفات رهبر را چنین تدبیر کرده است. 1) صلاحیت علمی لازم برای افتاء در ابواب مختلف فقه 2) عدالت و تقوای لازم برای رهبری امت اسلام 3) بینش صحیح سیاسی و اجتماعی، تدبیر، شجاعت، مدیریت و قدرت کافی برای رهبری در صورت تعدد واجدین شرایط فوق، شخصی که دارای بینش فقهی و سیاسی قوی تر باشد مقدم است. شورای نگهبان پس از بررسی و مشورت، هرگاه یکی از را اعلم تر به احکام و موضوعات فقهی یا مسائل سیاسی و اجتماعی یا دارای مقبولیت عامه یا واجد برجستگی خاص در یکی از صفات مذکور در اصل یک صد و نهم تشخیص دهند او را به رهبری انتخاب می کنند. رهبر منتخب ولایت امر و همه ی مسوولیتهای ناشی از آن را بر عهده خواهد داشت. رهبر در برابر قوانین با سایر افراد کشور مساوی است. براساس همین اصل پس از ارتحال امام (ره) مجلس خبرگان در روز 14 خرداد 1368 طی اجلاس ویژه ای حضرت آیت الله خامنه ای را به عنوان رهبر انقلاب اسلامی و جانشین امام امت برگزید. به موجب اصل یک صد و دهم و وظایف و اختیارات رهبر به شرح زیر است: 1- تعیین سیاستهای کلی نظام جمهوری اسلامی ایران پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام 2- نظارت بر حسن اجرای سیاستهای کلی نظام 3- فرمان همه پرسی 4- فرماندهی کل نیروهای مسلح 5- اعلان جنگ و صلح و بسیج نیروها 6- نصب و عزل و قبول استعفای 7- حل و اختلاف و تنظیم روابط قوای سه گانه 8- حل معضلات نظام که از طریق عادی قابل حل نیست، از طریق مجمع تشخیص مصلحت نظام آیت الله خامنه ای در سال 1318 ه. ش در یک خانواده روحانی در مشهد چشم به جهان گشود. وی از دوران طفولیت و نوجوانی خود را در همین مشهد گذراند و در سن 18 سالگی برای ادامه تحصیل به نجف مشرف شد و پس از یک سال به قم عزیمت و در محضر درس آیات عظام بروجردی، حائری و امام (ره) حضور یافته و تا سال 1342، در حوزه علمیه قم به کسب معارف اسلامی پرداختند و پس از آن تحصیلات خود را تا سال 1347 در حوزه علمیه ی مشهد ادامه را دادند. ایشان در سال 1341 به خیل همراهان نهضت اسلامی پیوستند و یک سال بعد در حالی که حامل پیام امام (ره) در مورد عاشورای سال 42 به مرحوم آیت الله میلانی بودند در بیرجند توسط ماموران حکومتی دستگیر و پس از آزادی از زندان به قم بازگشتند و سپس در ماموریت دیگری هنگام مسافرت به زاهدان مجددا دستگیر و در زندان قزل قلعه زندانی گردیدند. در فاصله ی سال 43 تا 57 حدود سه سال از عمر خود را در زندانهای رژیم شاه به سر بردند و یک سال نیز به ایرانشهر تبعید شدند. در سال 1343 به همراه گروهی از مدرسین حوزه، یک سازمان کتبی سیاسی مخفی را پایه ریزی نمودند که پس از کشف این تشکیلات متواری و سپس دستگیری و زندانی شدند. ایشان پس از بازگشت از تبعیدگاه ایرانشهر به مشهد، در سال 1357 به همراه چند تن از دوستانش رهبری مبارزات مردم خراسان را به عهده گفتند در همان سال به اتفاق شهید بهشتی و شهید باهنر و به یاری آیت الله هاشمی رفسنجانی، آیت الله موسوی اردبیلی و دیگر همرزمان خویش، طرح اولیه حزب "جمهوری اسلامی" را پی ریزی نمودند. ایشان از سوی امام خمینی به سمت "امام جمعه تهران" منصوب شدند و در اردیبهشت 1359 از سوی امام امت به سمت مشاور رهبر در شورای عالی دفاع منصوب شدند. در اواخر سال 1359 به مناطق جنگی جنوب کشور عزیمت کردند و در راس هیاتهای بلند پایه ای به کشورهای چین و هند رفتند. در خرداد 1360 در مراسم نماز جمعه تهران مواردی از تخلفات و کارشکنی های بنی صدر را برای امت بر ملا نمودند و یک ماه پس از آن به دست منافقین مجروح شدند که به مدت 42 روز تحت معالجه قرار گرفتند که هنوز از ناحیه ی دست راس از نظر حرکتی دچار مشکل هستند و معظم له به عنوان افتخار و پشتوانه جانبازان انقلاب اسلامی در خیل جانبازان قرار گرفتند. در انتخابات ریاست جمهوری مهر ماه 1360 و مرداد سال 1364 دو دوره متوالی با اکثریت مطلق آرا به مقام ریاست جمهوری برگزیده شدند.