یک فاز جدید گازی هم به تولید نرسید

مهر: 25 خرداد ماه سال 1389 قرارداد طرح توسعه 35 ماهه هشت فاز پارس جنوبی امضا شد و هم اکنون با ورود به سومین سال امضای این قراردادها، پیشرفت اجرایی هیچ یک از این فازهای 35 ماهه پارس جنوبی حتی به 65 درصد هم نرسیده است. بر اساس آخرین گزارش رسمی اعلام شده توسط شرکت نفت و گاز پارس پیشرفت فیزیکی ساخت و توسعه فاز 13 به 61 درصد، فاز 14 به 47 درصد، فاز 19 به 61 درصد، فاز 20 و 21 به 46 درصد و فاز 22 تا 24 پارس جنوبی هم به حدود 60 درصد رسیده است. از سوی دیگر با اعمال تغییرات متعدد مدیریتی در سطح مدیران پیمانکاران و حوزه کارفرمایی، عدم تعریف اولویت بندی تامین مالی، کالا و تجهیزاتی توسط شرکت ملی نفت و ناکارآمدی نظام جریمه و تشویق پیمانکاران موجب شده است که حتی تا سال آینده هم امکان آغاز تولید زودهنگام گاز طبیعی در این پروژه‌های مشترک فراهم نشود. با این وجود رئیس جمهوری زمستان سال گذشته تاکید کرده بود: با بهره برداری از فازهای جدید پارس جنوبی تا پایان فعالیت دولت دهم ظرفیت تولید گاز ایران از این میدان مشترک 2 برابر خواهد شد. تحریم بهانه‌ای برای توجیه تاخیرها در پارس جنوبی مقام معظم رهبری دو سال قبل در بازدید از طرح توسعه فازهای پارس جنوبی در منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس خواستار تدبیر تمامی مسئولان صنعت نفت به منظور شتاب در طرح توسعه تمامی میادین مشترک نفت و گاز کشور به ویژه پارس جنوبی شده بودند. با این وجود در شرایط فعلی تحریم به بهانه‌ای برای توجیه تاخیرها در طرح توسعه فازهای پارس جنوبی تبدیل شده است و حتی محمدرضا زهیری مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس تاکید می کند این تحریم ها منجر به تحمیل تاخیرهای چندین ساله به توسعه فازهای قدیمی و جدید در دست اجرای پارس جنوبی شده است. آمارهای رسمی منتشر شده توسط شرکت ملی نفت ایران نشان می دهد که در سال 1389، 90 و 91 به ترتیب 16، 20 و حدود 10 میلیارد دلار در فازهای پارس جنوبی هزینه شده است به عبارت دیگر با صرف سرمایه گذاری حدود 46 میلیارد دلاری در طول سه سال گذشته اما حتی یک مترمکعب هم افزایش تولید و استخراج گاز با راه اندازی فازهای جدید در پارس جنوبی حاصل نشده است. در این بین احمد قلعه بانی مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران اخیرا تاکید کرده است: در سالجاری حدود 30 میلیارد دلار دیگر در طرح توسعه فازهای پارس جنوبی سرمایه‌گذاری خواهد شد. از سوی دیگر کارشناسان انرژی مهمترین عامل در تاخیرهای چندین ساله توسعه فازهای پارس جنوبی را نه تنها تحریم‌های بین‌المللی عنوان نمی کنند که معتقد هستند عدم اولویت بندی هوشمندانه در تزریق منابع مالی توسط شرکت ملی نفت ایران منجر به تاخیر در توسعه فازهای جدید پارس جنوبی شده است. از این رو در حال حاضر برخی از فازهای قدیمی پارس جنوبی قدیمی همچون 12، 15، 16، 17 و 18 پارس جنوبی که پیشرفت بالای 80 درصد دارند برای تکمیل و راه اندازی نهایی و به ویژه دریافت کالا و تجهیزات سفارش شده نیاز مبرم به منابع مالی دارند و این در حالی است که فازهای جدید با وجود در اختیار داشتن منابع مالی هنوز موفق به سفارش گذاری کامل کالا و تجهیزات نشده‌اند. در بخش اختصاص دکل‌های حفاری دریایی هم هیچگونه مدیریت و اولیوت بندی تعریف نشده است به طوری‌که هم اکنون با وجود پیشرفت ساخت پالایشگاه فازهای قدیمی 15 تا 18 پارس جنوبی اما حفاری چاه‌های گازی این پروژه ها به شدت با تاخیر روبرو است و حتی در صورت راه اندازی پالایشگاه ساحلی، امکان حفاری به موقع چاه‌های دریایی وجود ندارد. آمارهای شرکت نفت و گاز پارس نشان می‌دهد که هم اکنون 15 دستگاه دریایی حفاری در لایه مشترک نفت و گاز پارس جنوبی مشغول به کار است که با وجود پیشرفت بالای 90 درصد ساخت پالایشگاه فاز 15 و 16 اما حفاری این پروژه با تاخیر روبرو است و به جای تکمیل حفاری چاه های این فاز، دکل های دریایی در سایر فازهای جدید که حتی پالایشگاه هم ندارند، مستقر شده است. عدم اجرای اقتصاد مقاومتی چالش صنعت نفت به گزارش مهر، مقام معظم رهبری سال گذشته نسبت به اجرای " اقتصاد مقاومتی" به منظور مقابله با تحریم های خصمانه غرب تاکید داشته اند و با در نظر گرفتن این شرایط باید برای توسعه طرح‌های مختلف صنعت نفت و گاز کشور هم برنامه و استراتژی مدون تعریف کرد. شرکت ملی نفت ایران در دو سال گذشته تاکنون 30 قرارداد جدید نفت و گازی امضا کرده است که برخی از قراردادها به منظور توسعه میادین مستقل نفت و گازی همچون لاوان، کیش، فروز B، فارو، سومار، فاز سوم دارخوین، هالگان، سفید باغون، دی، زاغه، کوه موند، کاکی و بوشگان امضا شده است. امضای این قراردادها در حالی هنوز توسعه میادین مشترک نفت و گاز کشور همچون پارس جنوبی به طور کامل به نتیجه نرسیده است و تقسیم توان پیمانکاری، لجستیکی، دکل‌های حفاری و کالایی پیمانکاران ایرانی در پروژه های توسعه میادین مستقل نفت و گاز به هیچ وجه با سیاست‌های اقتصاد مقاومتی همسویی ندارد. بر این اساس باید در شرایط تحریم های خصمانه غرب، با تعریف اولویت ها، منابع مالی، پیمانکاری و کالایی کشور بر روی پروژه‌های اولویت داری همچون طرح توسعه میادین مشترک نفت و گاز پارس متمرکز شود تا بتوان از سهم نفت و گاز کشور در برابر استخراج‌های گسترده کشورهای عربی همسایه صیانت کرد. در این شرایط هم کارشناسان بارها به شرکت ملی نفت ایران پیشنهاد کرده اند که به جای توسعه چندین طرح توسعه میادین مستقل نفت و گاز، تمامی منابع مالی، لجستیکی و پیمانکاری کشور را بر روی توسعه میادین مشترک متمرکز کند و حتی در پارس جنوبی هم ابتدا با تکمیل طرح توسعه فازهای قدیمی سپس توسعه فازهای جدید شتاب بگیرد.