روایت‌ ده‌نمکی از سنگ‌اندازی برای مذهبی‌ها

مهر: جلسه افتتاحیه دوره آموزشی فیلمنامه‌نویسان متعهد توسط بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق (ع) بعدازظهر پنجشنبه 12 اردیبهشت‌ماه در حسینیه هنر برگزار شد. این نشست با حضور مسعود ده‌نمکی و حجت الاسلام والمسلمین علیرضا پناهیان و جمعی از استادان دوره‌های آموزشی فیلمنامه‌نویسی متعهد و هنرجویان و اصحاب رسانه آغاز شد. بچه مذهبی‌هایی که برای تحول هنر وارد هنر شدند و خودشان دگرگون شدند مسعود ده‌نمکی در ابتدای جلسه درباره حوزه فیلمنامه‌نویسی صحبت و آن را با جبهه قیاس کرد و گفت: در عرصه فیلمنامه‌نویسی و کارگردانی و دیگر بخش‌های سینما بچه مذهبی‌هایی وارد خاکریز هنر و سینما شدند که قصد دگرگون کردن این حوزه را داشتند ولی خودشان دگرگون شدند. اینگونه تصور نکنید که دوره‌های فیلمنامه‌نویسی را با موفقیت گذراندید، موفقیت شما در این عرصه حتمی خواهد بود. البته امید را نباید از دست داد. اگر در این کلاس‌ها در طی دوره‌های مختلف در هر دوره یک نفر فیلمساز متعهد تربیت شود، خوب است. این حوزه، حوزه تفنن نیست که به عنوان کار دوم به آن نگاه کنید. کار اول شما باید فیلمسازی باشد و کار دومتان کاری باشد در راستای رشته تحصیلی‌تان در غیر این صورت عمر خودتان را تلف می‌کنید. وی ادامه داد: برای موفقیت در عرصه فیلمسازی باید غرق در این کار و موضوعات و مفاهیم آن شوید. چون قرار است در کلاس ها به صورت آکادمیک و بر اساس متون کلاسیک این فن را به شما آموزش دهند من تنها تجربه خودم را به شما منتقل می کنم. چون معتقدم گاهی تجربه با چندین کتاب و ساعت ها مطالعه برابری می کند. جایگاه فیلمنامه‌نویس ورای کارگردان است کارگردان "اخراجی‌ها" برای هنرجویان فیلمسازی پیشنهادهایی ارائه داد و تصریح کرد: ابتدا خودتان را پیدا کنید. جایگاه فیلمنامه‌نویس ورای کارگردان است. امروزه می‌گویند فیلم 2 بار کارگردانی می‌شود، یک بار توسط کارگردان و یک بار روی میز تدوین ولی من معتقدم فیلم 3 بار کارگردانی می شود و مرحله پیش از دو مرحله فوق، بار اول توسط فیلمنامه‌نویس کارگردانی می شود. البته گفتن این حرف ها در صنف سینماگران مناقشه‌آمیز است و حاشیه ایجاد می‌کند اما من برخلاف دوستان معتقدم کارگردان می تواند فقط تکنیسین باشد ولی فیلمنامه نویس نمی تواند فقط تکنیسین بوده و تنها ساختار را بشناسد. ده‌نمکی درباره اهمیت فیلمنامه اظهار کرد: فیلمنامه روح و جان و فرم در حکم لباس است. آدمی می تواند بدون لباس زندگی کند ولی لباس بدون بدن معنا ندارد. فیلمنامه نویس به کار روح می‌دهد. آنچه که یک فیلمنامه را تاثیرگذار می‌کند، روح آن است و تا کسی بر موضعی مسلط نباشد نمی تواند آن کار را به طور موثر انجام دهد. یاد بگیرید گروهی کار کنید وی درباره گستره دانش فیلمنامه‌نویس گفت: یک فیلمنامه نویس باید اطلاعات متوسطی از کارگردانی و تهیه کنندگی داشته باشد و مناسبات سینما را بشناسد. من معتقدم کارگردان خودش باید مولف هم باشد و کارگردانان بزرگ همین گونه بوده اند. چند روز پیش یکی از روزنامه ها سخن وزیر فرهنگ و ارشاد را تیتر زده بود با عنوان "فیلمنامه به مثابه یک تز دکترا است" و واقعاً هم همین طور است. آن آثاری سرشناس می شوند که غیر از ساختار از مضمون خوبی برخوردار هستند و اکثر این فیلمنامه ها هم توسط گروه نویسندگان به نگارش در می آید. پس از گذراندن دوره های آموزشی فیلمنامه نویسی یاد بگیرید که گروهی کار کنید. سریال های موثر تولید غرب این قاعده را در کار خود رعایت می کنند و گاهی این همکاری به گونه ای است هر نویسنده مسئول نگارش یک شخصیت است و یا این که ایده یک خطی را یک نویسنده می نگارد و چند نویسنده دیگر روی آن ایده کار می کنند. جامعه روشنفکری اجازه کار به مذهبی‌ها را نمی‌دهد کارگردان "رسوایی" در ادامه پیشنهادات خود به هنرجویان گفت: فیلم حدیث نفس کارگردان یا فیلمنامه‌نویس است و من پیش‌تر فکر می کردم این سخن، ذوقی است ولی حالا می‌بینم که برای خود من این گونه بوده و من از زمانی که در جبهه حضور داشتم ایده یک خطی "اخراجی ها" را در ذهن داشتم. باید برای یادگرفتن و ماندن جنگید. فکر می کنید وقتی فیلمنامه‌نویس شدید برایتان فرش قرمز پهن می کنند؟ جامعه روشنفکری اصلاً اجازه نمی‌دهد وارد این عرصه شوید و اگر وارد شدید و رنگ و بوی آنها را نگرفتید، شما را حذف می کند. البته خوشبختانه جبهه فکری انقلابی دارد خودش را به این سیستم دیکتاتور، خودخواه و تمامیت‌خواه تحمیل می کند. وی تصریح کرد: نیاز انقلاب این است که از هر صد کار تولید شده هشتاد اثر را مذهبی‌ها بسازند و با نگاهی دموکراتیک بیست تای دیگر متعلق به سینماگران روشنفکر باشند که بالاخره آنها نیز حق آب و گل دارند و باید باشند. ولی در مقابل سینمای روشنفکری می گوید ما یک فیلم هم نسازیم. برای موفق شدن در این عرصه فنون و تکنیک فیلمنامه نویسی را بیاموزید ولی موضوع را از همین حالا انتخاب کنید و مطالعه و نت برداری کنید. گفتن این حرفها در بیرون از این محفل، مضحک به نظر می آید ولی برای شما مذهبی ها اگر مرعوب جریان روشنفکری نشده باشید، مفید است. این کارگردان سینما به نقش نیت در کار اشاره کرد و افزود: نیت فیلمنامه نویس تاثیرگذارتر از همه تکنیک ها و فنون است. رهبر انقلاب فرموده اند میدان فیلمسازی، میدان جهاد است، لباس تقوا بر تن کنید. شهید آوینی با وضو بر سر فیلمسازی می رفت، شما باید غسل شهادت کنید و نماز شب بخوانید. هر شب یک فیلم ببینید ده نمکی سفارش کرد: شاید پیشنهاد من با آموزش های آکادمیک تضاد داشته باشد ولی 3 کار را انجام دهید. اول آن که حداقل هر شب یک فیلم ببینید. فیلم دیدنتان با نگاه شخصیت پردازی و پیداکردن نقاط عطف و پرده های اول و دوم و... توام باشد. حتی می توانید فیلم را دو بار ببینید، یک بار با دید عوام و یک بار با نگاه کارشناسی. دوم آن که حداقل شبی صد صفحه رمان بخوانید. رمان به شما ایده می دهد برای شخصیت پردازی و داستان گویی. سوم آن که در موضوعی که قرار است کار کنید غرق شوید و بخش اعظم کار را به مطالعه در مورد موضوع خود بپردازید. وی در پایان سخنانش تصریح کرد: در صورتی امکان دوره کارگردانی را هم بگذرانید و بازیگری را بشناسید. اجزای فیلمنامه غیر از ساختار، درام و بازیگری است و کسی که بدون شناخت از این مجموعه وارد سینما شود، تمسخر می شود ولی اگر با علم وارد این میدان شوید شما را می پذیرند. علی نوری اسکویی یکی از اساتید دوره های آموزش فیلمنامه‌نویسی نیز در ادامه نشست به کلیت دوره های آموزشی اشاره کرد و گفت: دوره نخست، دوره‌ای است که در طراحی و روند تکامل سرفصل ها و شیوه های آموزش دوره های بعدی تاثیرگذار است و مبنا را بر این گذاشتیم که اساتید با ظرفیت ها آشنا شوند و جمع بندی آن برآیندی شود که حاصلش طراحی دوره های بعدی شود. وی که دانش آموخته رشته فیلمسازی از دانشگاه کالیفرنیا است در پاسخ به خبرنگار ما درباره نقش و جایگاه تربیت نگاه دینی هنرجویان در کلاس‌های آموزشی گفت: کسانی که این دوره ها را سیاست گذاری کرده اند، مفاهیمی را برای دوره طراحی کرده اند و بخشی از این مفاهیم توسط افرادی خارج از عرصه فیلمنامه نویسی به بحث گذاشته خواهد شد. این نگاه قابل آموزش نیست و تنها کمک می کند که نگاه هنرجو پخته تر شود و شاید کلاس هایی فرای فیلمنامه نویسی و در ارتباط با هنر برگزار شود. مجری نشست در پایان در تکمیل سخنان اسکویی افزود: هدف از تشکیل این دوره، تشکیل اتاق فکر و هم اندیشی است تا آموزش. در بخش آموزش، علاوه بر مسائل فنی و تکنیکی، بحث تصویربرداری را داریم و جلساتی درباره انسان شناسی و هستی شناسی داریم که اساتیدی خارج از حوزه فیلمنامه نویسی در آن حضور دارند از جمله حجت الاسلام پناهیان. مجموع این مفاهیم، محور دوره های آموزشی ما را تشکیل می دهند. دوره‌ آموزشی فیلمنامه‌نویسان متعهد از 13 اردیبهشت ماه تا پایان تیرماه در حسینیه هنر برگزار می‌شود.