منطق شجاعانه، نیاز کلیدی پیشرفت/ گفتمانی که باید «نیاز اجتماعی» شود

سرویس پیشرفت «فردا»، محمد فائضی: دیدار رهبر انقلاب با اعضای شورای عالی مركز طراحی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت حاوی نکات مهمی پیرامون گفتمان پیشرفت در کشور بود. الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت که از مدت‌ها پیش در مسیر تدوین و تنظیم و برنامه‌ریزی قرار گرفته است، نیازمند کلیدواژه‌های محتوایی و نکات قابل تأمل در اجرائیات است که رهبر انقلاب همواره روشن‌گر این رویه بوده‌اند. در این جلسه هم نکات مهمی یادآوری شد و در این بین، چند محور قابل تأمل وجود دارد. یکم. یکی از نکاتی که رهبر انقلاب بر آن تاکید می‌کنند، عمومی کردن گفتمان پیشرفت در سطح جامعه است که آن را لازمه تحقق این الگو می‌دانند. این نکته در عمل بسیار با اهمیت و ضروری است. اگر الگوی پیشرفتی که ما خواهان آن هستیم و تمایل داریم بر اساس آن برنامه‌ریزی کنیم و پیش برویم در بین آحاد جامعه و به ويژه نخبگان جامعه رواج نیابد، به مرحله عملیاتی شدن نخواهد رسید، یعنی لازمه اصلی تحقق این الگو همین بحث رواج و گفتمان‌سازی عمومی است. جامعه‌ای که باور نخبگان آن بر اساس الگوهای غربی توسعه شکل گرفته باشد ودر حوزه‌های مختلف اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و حتی دینی بر این اساس بیاندیشند، نخواهد توانست فقط با تدوین و تنظیم یک الگوی پیشرفت اسلامی بر اساس داده‌هایی خاص به توفیق دست یابد، بلکه باید این نمایه در بطن جامعه فرو رود و اجرایی شدن گفتمان پیشرفت اسلامی موجب شود تا نخبگان، مسئولین، برنامه‌ریزان و دست‌اندرکاران به صورت یکپارچه به آن بپردازند و باب تحقق آن را بگشایند. ما در سال‌های گذشته و پیش از آن، در موارد متعددی از حوزه‌های مختلف، راه پیشرفت اسلامی را در پی نگرفته‌ایم، حال یا درجا زده‌ایم و یا از الگوهای نامتناسب و غیربومی پیشرفت غربی تبعیت کرده‌ایم؛ لذا نیازمند آن هستیم که تا با جاری شدن گفتمان پیشرفت خود در دل جامعه، باورهای شکل‌گرفته در سال‌های دور را بازمرور کنیم و در قالب‌های ارزشی خویش بازباوری نماییم. دوم. پرهیز از «شتاب‌زدگی» امر دیگری است که مورد تاکید واقع شده است. نباید به واسطه‌ی اینکه کار تدوین یک الگوی همه‌جانبه اسلامی برای پیشرفت کشور سال‌ها عقب افتاده است، اکنون با شتاب‌زدگی به آن بپردازیم تا فقط به یک خروجی را حاصل کنیم فارغ از اینکه آن خروجی چه بار محتوایی و اجرایی خواهد داشت. این مسأله، امری است که سودمند نبوده و شتاب‌زدگی حاصل از این روند، به یک نتیجه نامطلوب و دارای خطاهای فراوان محتوایی خواهد انجامید. شتاب‌زندگی بر اساس ذات خود، ضریب خطا را افزایش می‌دهد و این یعنی از کارایی الگو و بازدهی آن کاسته خواهد شد، چراکه کیفیت فدای سرعت شده و بسیاری از مؤلفه‌ها ممکن است نادیده گرفته شوند. سوم. نقش جوانان و تاکید بر اعتماد بر آنها کلیدواژه روشن‌کننده دیگری است که رهبر انقلاب با تاکید بر آن، اهمیت یک بدنه اجتماعی پررنگ را بارز کردند. الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت یک سرمشق پویاست و در مؤلفه‌ها و شاخص‌های اجرایی نباید به یک سند ایستا تبدیل شود. از همین رو و بر اساس ماهیت الگوی پیشرفت، جایگاه حضور جوانان باید در آن اولویت به سزایی یابد. جوانان به خاطر ذات پرشور و پرحرارت و همچنین فعال بودن انگیزه و نشاط خودشان می‌توانند به تحرک و جریان یافتن بیش از پیش این موضوع یاری رسانند. ایده‌های جدید، تفکرات تازه و اندیشه‌های متناسب با شرایط روز، مسائلی است که می‌توان از رویکرد نسل جوان انقلاب اسلامی برداشت نمود و آنان را در مسیر تحقق و تدوین این الگو دخیل نمود. اگر چنین باشد و نظارت‌های ارزشی و محتوایی نسل گذشته نیز به طور پویا و غیرمستبدانه جریان یابد، می‌توان به روزآمدی پیشرفت اسلامی باور بیشتری داشت و تحقق آن را در جامعه‌ی اسلامی خویش با سرعت بیشتری دنبال نمود. چهارم. عدم ملاحظه‌کاری و رودربایستی که با یک منطق شجاعانه توأم باشد، نیاز کلیدی تحقق الگوی پیشرفت است. دنیای بیرون اسلام سال‌های سال است که تلاش می‌کند تا اهداف خویش را محقق کند و بسیاری از ارزش‌ها را دگرگون نماید، از این رو اگر در تبیین ارزش‌های اسلامی خویش اندکی هم تعارف نماییم و به ملاحظه‌کاری و اغماض بر سر اصول روی بیاوریم، نخواهیم توانست آنچه زیبنده یک جامعه ایرانی و اسلامی است را محقق کنیم. سخنانی که بعضاً کمتر بدان‌ها پرداخته شده است و در عین اینکه حق و حقیقت است اما در پیچ و تاب تبلیغات ضد ارزشی به حاشیه رانده شده‌اند، نیاز به جرأت و شجاعت اصولی برای بیان دارند تا بتوانیم در بستر آنها ارزش‌های با اصالت اسلام را بازمرور کرده و هویت اجرایی بخشیم.