بازخوانی هشدارهای رهبر انقلاب به دولت
بازخواني اهم هشدارهاي رهبر معظم انقلاب خطاب به دولتهاي نهم و دهم/عدالت بدون عقلانيت و معنويت به ضد خود تبديل مي‌شود/ بايد مراقب دشمنهاي دروني دولت اسلامي هم بود
رجانیوز: آنچنان كه از فحواي سخنان رئيس جمهور محترم پس از افشاء نسخه فيلم جنجالي و همچنين بررسي نظرات مدافعين اين اقدام بر مي آيد آن است كه مبناي اين افشاگري كه به تصريح رهبر معظم انقلاب «خلاف قانون، شرع و اخلاق» تشخيص داده شد، از سوي مدافعين، عدالت طلبي و مبارزه با فساد عنوان شده است. اين در حالي است كه برخي سخنان رئيس جمهور پس از اين افشاگري در مقاطع گوناگون نيز به نوعي از اين تصور نزد رئيس جمهور حكايت دارد كه اين مسير، مسيري صحيح،عدالت طلبانه و در راستاي استيفاي حقوق مستضعفين است.
در همين رابطه دكتر احمدي نژاد در سخنراني خود در روز 22 بهمن به صورتي غير مستقيم به اين موضوع اشاره كرده و روز گذشته نيز در جمع استانداران با تكرار همين محتوا اعلام « زماني كه امام راحل تعبير جنگ فقر و غنا را بكار برد، شايد خيلي از ما اين بحث را جدي نمي‌گرفتيم، اما امروز نبرد در اين عرصه بطور بسيار جدي جريان دارد.» اما سوال اينجاست كه حتي اگر اين اقدام جناب رئيس جمهور بدون در نظر گرفتن ضرورت وجود آرامش در كشور و تصريح رهبر معظم انقلاب به اين امر و همچنين بدون در نظر گرفتن بهره برداري كه جريان حاشيه ساز در دولت از اين التهاب كرد، تنها يك اقدام با نيت عدالت طلبانه بوده باشد، باز هم مجوزي براي مبادرت به آن در شرايط كنوني كشور از سوي رئيس جمهور وجود داشته است يا خير!؟
رجانيوز در مطلبي كه پيش از اين منتشر شد، به بيان چرايي خلاف شرع بودن اين سنخ افشاگري پرداخت، اما حتي با صرف نظر از اين ديدگاه شرعي، نگاهي به بيانات مهمي كه رهبر معظم انقلاب اسلامي درسال هاي گذشته در جمع هيات دولت نيز از تاكيد ايشان بر لزوم همراهي عدالت طلبي با عقلانيت و معنويت، و نقصان جدي عدالت طلبي منهاي عقلانيت و معنويت، در عرصه عمل حكايت دارد. موضوعي كه رهبر انقلاب نتيجه آنرا تبديل شدن اين شيوه از عدالت طلبي به حركتي ضد عدالت طلبي تعبير فرموده اند.
به همين مناسبت در ادامه به بررسي و بازخواني بيانات ايشان در باب عدالت طلبي و الزامات آن در توصيه هاي مختلفي كه به دولت كنوني داشته اند خواهيم پرداخت:
اگر نیت های خوب تغییر کند، انسان عوض می شود/ دولت مواظب دشمن های درونی‌اش باشد
هشت شهریور 1384؛ رییس جمهور جدید و منتخب ملت به همراه کابینه تازه نفس خود برای نخستین بار خدمت مقام معظم رهبری رسيدند تا قبل از آغاز کار، توصیه های ایشان را بشنوند. از این رو رهبر انقلاب پس از تقدیر و تشکر از ملت جهت حضور در انتخابات، به مساله مهم لزوم حفظ نیت های خوب و الهی در انجام کارهای بزرگ تاکید کردند:
«خيلى از ماها نيتهايمان خوب است و با نيتِ خوب وارد مىشويم؛ اما نمىتوانيم اين نيت را نگه داريم؛ اين نيت در اثناى راه به موانعى برخورد مىكند؛ سايش پيدا مىكند؛ كمرنگ و ضعيف مىشود و احياناً يك جاذبهى قوىِ معارضى دل را - كه جايگاه نيت، دل است - به سوى خودش جذب مىكند؛ يك وقت نگاه مىكنيد، مىبينيد اصلاً نيت رفت؛ نيت يك چيز ديگر شده؛ آن وقت راه انسان عوض مىشود.»
ايشان در همان ديدار نيز تذكرهاي هوشمندانه‌اي بيان كردند و آنچنان كه در روز 14 خرداد سال جاري، عدالت، معنويت و عقلانيت را اضلاع مكتب امام(ره) برشمردند، در سال 84 نيز خاطرنشان كردند: «اگر بخواهيم عدالت به معناى حقيقىِ خودش در جامعه تحقق پيدا كند، با دو مفهوم ديگر بشدت در هم تنيده است؛ يكى مفهوم عقلانيت است؛ ديگر معنويت. اگر عدالت از عقلانيت و معنويت جدا شد، ديگر عدالتى كه شما دنبالش هستيد، نخواهد بود؛ اصلاً عدالت نخواهد بود. عقلانيت بهخاطر اين است كه اگر عقل و خرد در تشخيص مصاديق عدالت بهكار گرفته نشود، انسان به گمراهى و اشتباه دچار مىشود؛ خيال مىكند چيزهايى عدالت است، در حالىكه نيست؛ و چيزهايى را هم كه عدالت است، گاهى نمىبيند.»
ایشان در ادامه نیز ضمن تاکید بر جدا بودن عقلانیت و محافظه کاری از یک دیگر، در ادامه به مقوله عدالت جدا از معنویت نیز اشاره کردند و فرمودند: «اگر عدالت را از معنويت جدا كنيم - يعنى عدالتى كه با معنويت همراه نباشد- اين هم عدالت نخواهد بود. عدالتى كه همراه با معنويت و توجه به آفاق معنوىِ عالم وجود و كائنات نباشد، به رياكارى و دروغ و انحراف و ظاهرسازى و تصنع تبديل خواهد شد؛ مثل نظامهاى كمونيستى كه شعارشان عدالت بود.»
و در پایان این دیدار نیز شاید مهم ترین هشدار مقام معظم رهبری به دولت تازه تاسیس نهم این عبارات بود:
«دستهى دوم دشمنان درونىاند؛ يعنى آفتها، بيمارىها و ميكروبها. مرگ ما بيش از آنچه ناشى از اين باشد كه ديگرى بيايد ما را بكُشد، ناشى از اين است كه در درون خودمان اختلافى بهوجود مىآيد. غالباً مرگهاى ما ناشى از ويروسى، ميكروبى، بيمارىيى و سلول عاصىاى است كه سرطان درست مىكند؛ كمتر ناشى از اين است كه كسى بيايد آدم را بكُشد. دولت اسلامى هم همينطور است؛ بايد مواظب دشمنهاى درونىاش باشد؛ اينها آفت‌هايش است . »
مواظب غرور و تملق گویی ها باشید
6 شهریور 85 نیز اعضای هیئت دولت، خدمت رهبر معظم انقلاب رسیدند تا از نصایح و مواعظ ایشان در امور مختلف بهره گیرند اما این دیدار با دیدار سال گذشته هیئت دولت با رهبر انقلاب متفاوت بود، چراكه دولت نهم يك سال كارنامه عملكرد داشت.
از این رو مقام معظم رهبری در این دیدار نكات مهمی با توجه به همين كارنامه و چشم‌انداز پيش رو بيان كردند:
«تواضع و نغلتيدن در گرداب غرور هم يكى از شاخصههايى است كه لازمهى اصولگرايى است؛ ما در معرض اين هستيم. ببينيد عزيزان! شماها در موضع بالايى قرار داريد و مورد احتراميد؛ افراد پيش شماها ميآيند و تعريف و تمجيد ميكنند - بعضى از روى اعتقاد، بعضى بدون اعتقاد - براى اينكه شما خوشتان بيايد. ما خودمان بايد مواظب باشيم حرفهايى كه در تمجيد و ستايش ما ميزنند، اينها را باور نكنيم. ما بايد به درون خودمان نگاه كنيم: «الانسان على نفسه بصيرة»؛ نقصها، مشكلات و كمبودهايمان را نگاه كنيم و فريب نخوريم. اين فريب خوردن، انسان را در دام و گرداب غرور مىاندازد. اگر انسان خودش را بد برآورد كرد، آن وقت ديگر نجات پيدا نمي‌كند.»
يكى از بزرگترين لغزشگاهها غرور است
رییس جمهوربه همراه اعضای هیئت دولت، در 4 شهریور 86 برای سومین بار خدمت رهبر انقلاب رسید. رهبر انقلاب در اين ديدار نيز مشابه ديدار سال گذشته نسبت به آفت غرور هشدار داده و خاطرنشان کردند:
«وظيفهتان در قبال اين موفقيت‌ها چيست؟ وظيفهتان شكر است؛ شكر خداست. مبادا كسى از شما - چه آقاى رئيس‌جمهور، چه يكايك حضرات - تصور كنند كه اينها را شما بوديد كه انجام داديد. نه، خداى متعال بود كه به شما اين توفيق را داد. هركارى كه شما كرديد به توفيق الهى بود، با قوّتى بود كه خدا به شما داده بود، با شوقى بود كه خدا در دلتان گذاشته بود، با فرصتى بود كه خدا براى خدمتگزارى به شما داده بود. مبادا غرور ما را بگيرد؛ كه يكى از بزرگترين لغزشگاهها غرور است؛ كه انسان بگويد منم كه اين كارها را كردهام و منم كه اين چيزها به ذهنم رسيد. انسان وقتى به عملكردهاى خودش نگاه مىكند و به تجربه و در طول زمان لغزشهاى خودش را، اشتباهات خودش را و سادهنگريهاى خودش را در مىيابد، آن وقت مىفهمد كه آنجايى كه موفقيتى بدست آمد، آن موفقيت كار چه كسى بود؛ والّا اگر قرار بود ما خودمان باشيم، همهاش همين لغزشها و بىتوفيقيها و اينها بود! البته انسان لغزشها و اشتباهات خودش را خيلى زود نمىفهمد؛ بهمرور مىفهمد.»
ایشان در ادامه تصریح کردند: «اگر يكجايى، موفقيتى هم از ما ديده شد و كار خوب و درستى هم اگر از ما سر زد، اين جز به توفيق الهى و به كمك الهى نبوده. بنابراين در چالهى غرور نيفتيد كه بيرون آمدن از اين چاله خيلى دشوار است و كمك الهى را لازم دارد.»
اتقوا من مواضع التهم؛ بهانه به دست دیگران ندهید
2 شهریور 87 دولت احمدی نژاد برای چهارمین بار خدمت مقام معظم رهبری رفتند.
اما رهبر انقلاب سه سال پس از اولين ديدار با اعضاي هيئت دولت نهم و تأكيد بر عدالت‌خواهي توأم با عقلانيت و معنويت، بار ديگر اين موضوع را مورد تأكيد قرار دادند: «بديهى است كه بدون معنويت و بدون عقلانيت، عدالت تحقق پيدا نمي‌كند؛ اين را قبلاً هم عرض كردهايم. اگر معنويت نشد، عدالت تبديل مي‌شود به ظاهرسازى و رياكارى؛ اگر عقلانيت نشد، عدالت اصلاً تحقق پيدا نمي‌كند و آن چيزى كه انسان تصور ميكند، عدالت است، مىآيد و جاى عدالت واقعى را ميگيرد. بنابراين معنويت و عقلانيت در تحقق عدالت شرط است.»
فراز پاياني بيانات ايشان لزوم دور ماندن از حواشی خودساخته و بهانه دادن به دست دشمنان بود، به‌طوري كه پس از طرح اظهارات پوچ و بي‌اساس مشايي در مورد دوستي با مردم اسرائيل كه حاشيه‌هاي زيادي توليد كرده بود، رهبر معظم انقلاب با ظرافت خاصي ريشه اين جنس حاشيه‌ها را يعني "قرار گرفتن در موضع تهمت" شناسايي كردند تا روشن شود اگر اين فرد حاشيه ساز در ادامه نيز با تكرار اظهارات تأويل برانگيز قصد حاشيه‌سازي دارد، پيش از همه تاكتيكش از سوي رهبري شناسايي شده و پنبه آن زده شده است.
رهبر معظم انقلاب در اين ديدار بدون اشاره به فرد خاصي فرمودند: «یك توصيه‌ى ديگر اين است كه بهانه هم دست ديگران ندهيد. من مىبينم متأسفانه گاهى بهانههايى هم از طرف خودِ شما داده مي‌شود كه اين را هم بايستى توجه كنيد كه بهانه هم دست ديگران ندهيد؛ مراقبت كنيد؛ حزم كنيد. و گفت: "اتّقوا من مواضع التّهم" ... براى خودتان و براى دولت مسئله درست نكنيد و براى جنجالآفرينىها - كه كسانى دنبالش هستند - بهانه ندهيد.»
غرور، سرمنشا انحراف‌هاست / نصیحت علمای دینی را حمل بر دلسوزی آنها کنید/ تأکید مجدد برعدالت‌خواهی توأم با "عقلانیت" و "معنویت"
به فاصله چند ماه پس از انتخاب تاریخی ملت در 22 خرداد 88، اعضای هیئت دولت جدید بار دیگر خدمت رهبر معظم انقلاب رسیدند. دیداری که 16 شهریور 88 برگزار شد و طی آن رهبر انقلاب ضمن هشدار مجدد در مورد "غرور" فرمودند:
«بايد شكرگزار باشيد كه مسئوليت بر دوش شماست؛ به‌خصوص آقاى رئيس جمهور بيش از ديگران بايد شكرگزار باشند. و هم شاكر باشيد. هم مغتنم بشماريد و هم بر اثر اين شكرگزارى، تواضع‌تان را بيشتر كنيد. مفتخر باشيد به رأى مردم، مستظهر باشيد به رأى مردم؛ اما مغرور نشويد، كه اگر خداى نكرده غرور به سراغ ماها آمد، آن وقت انحراف‌ها و انحطاط‌هاى گوناگونى را در پيش پاى خودمان خواهيم ديد. مراقب باشيد؛ اين از آن دام‌هاى بزرگ شيطان است. معمولاً بعد از پيروزىهاى بزرگ، خطرهاى بزرگ وجود دارد.»
ايشان در ادامه نیز برای سومين بار در طی سال‌های اخیر بر لزوم توجه دولت بر مقوله عدالت توأم با "عقلانیت" و "معنویت" تاکید کردند:
«در عدالت، هم عقلانيت بايستى مورد توجه باشد، هم معنويت. اين را ما قبلاً هم عرض كردهايم. اگر معنويت با عدالت همراه نباشد، عدالت مي‌شود يك شعار توخالى. خيلىها حرف عدالت را ميزنند، اما چون معنويت و آن نگاه معنوى نيست، بيشتر جنبهى سياسى و شكلى پيدا ميكند. دوم، عقلانيت. اگر عقلانيت در عدالت نباشد، گاهى اوقات عدالت به ضد خودش تبديل مي‌شود؛ اگر درست در باب عدالت محاسبه نباشد.»
رهبر انقلاب در پایان نیز در شرايطي كه برخي نشانه‌ها در مورد بي‌توجهي دولت به نظرات مراجع و علما وجود داشت، فرمودند: «نصيحت علماى دينى را قدر بدانيد، مغتنم بشماريد. گاهى علماى دين، بزرگان دين، مراجع حتّى، نصايحى ميكنند، دربارهى مسائلى توصيههايى ميكنند؛ اين را مغتنم بشمريد؛ اينها را حمل بر محبت و علاقهمندى بكنيد. ما مي‌دانيم، آقايان، بزرگان علمايى كه هستند - حالا گوشه كنار كسانى بر خلاف اين معنا باشند، او مورد محاسبهى ما نيست - و امروز در مناطق مختلف، در مراكز حوزههاى علميهى بزرگ و در شهرستان‌ها هستند، اينها همه طرفدار نظام جمهورى اسلامى و قدردان نظام جمهورى اسلامىاند. مىبينند كه نظام جمهورى اسلامى چقدر در جهت پيشرفت اهداف اسلامى كار كرده و دارد كار ميكند و تلاش ميكند، تلاش‌هاى شما را هم مىبينند، كمك‌هاى شما و خدمات شماها را هم دارند مشاهده ميكنند. يك وقت توصيهاى ميكنند، از روى علاقهمندى است، از روى دلسوزى است؛ اينها را خيلى بايد قدر دانست. همچنين نخبگان دانشگاهها هم همين جور.»
مواظب باشید ارزشها را رها نکنید
8 شهریور 89 رهبر انقلاب برای ششمین بار میزبان دولت احمدی نژاد و کابینه وی بودند و در اين دیدار نیز بر ارزشمند بودن گفتمان انقلابی دولت تاکید کرده و خواستار حفظ آن شدند:
«در زمينه‌ى جهت‌گيرى‌هاى كلى و كلان دولت توصيه‌ى من اين است كه اين جهت‌گيرى‌ها را با شدت، با حدت و با تعصب حفظ كنيد. از اين جهت‌گيرى‌ها انصراف پيدا نكنيد: جهت‌گيرى دين، جهت‌گيرى اخلاق، جهت‌گيرى عدالت، جهت‌گيرى خدمت، جهت‌گيرى مقابله و مبارزه‌ى با استكبار و زورگويان عالم... اينها بايد جهت‌گيرى‌هاى كلى شما باشد؛ يعنى اينها را از دست ندهيد و رها نكنيد.»
تاکید بر لزوم پایبندی دولت بر حفظ ارزشها/ برای خدا کار کنید/ شایسته نیست دولت اسیر حاشیه ها شود
اما در دیدار هیئت دولت با رهبر معظم انقلاب که در 6 شهریور ماه 1390 برگزار شد، در بيانات ايشان ضمن تأكيد بر موارد قبلي، وجه انذارگونه كاملاً مشخص بود، به‌طوري كه رهبري در عين اينكه مشابه ديدار سال گذشته از شعارهاي عدالت‌خواهي، استكبارستيزي، ساده زيستي، مقابله با ويژه‌خواري و اشرافي‌گري به عنوان شعارهاي جذاب و دليل اقبال مردم به رئيس‌جمهور ياد كردند اما در مورد ميزان پايبندي به اين شعارها در دولت مطلبي بيان نكردند و به هشدار در مورد عدول نكردن از اين شعارها اكتفا كردند:
«علت اقبال مردم به دولت و به رئيس جمهور - چه در سال 84، چه در سال 88 - اين شعارها (شعارهای انقلابی) بود. يعنى مردم به اين شعارها دلبسته‌اند و نياز به آنها و ضرورت آنها را احساس ميكنند. از اين شعارها دست برنداريد …مراقب باشيد در روش‌ها، در اظهارات، در نوع برخورد، در نوع عملكرد، از اين شعارها تجاوزى صورت نگيرد.»
ایشان در ادامه نیز بر لزوم "کار برای خدا" توسط دولت مردان تاکید کرده و با تكرار همان توصيه چند سال قبل مبني بر اينكه هر توفيقي از جانب خداست و نبايد انسان را مغرور كند، فرمودند:
"كار را براى خدا بكنيد. نه اينكه چون مردم دوست دارند، اين كار را بكنيد؛ نه. اگر هدف اين شد كه دل مردم را به دست بياوريم، ناكام خواهيم ماند «لأقطعنّ امل كلّ ءامل غيرى»؛ اين حديث قدسى است، كه در ذهنم اينجور است كه با سند معتبرى از قول خداى متعال نقل شده كه فرموده: من قطعاً اميد آن كسى را كه به غير من اميد ببندد، قطع خواهم كرد. ما بايد اميدمان به خدا باشد، براى خدا كار كنيم؛ منتها مي‌دانيم كه كار براى خدا جاذبه دارد. اين شعارها، شعارهاى الهى است. اگر چنانچه اين پايبندى‌ها سست شود، اگر نسبت به اين شعارها تقيد و پايبندى كم شود، توفيقات الهى هم سلب خواهد شد. بسيارى از اين موفقيت‌هايى كه شما در ميدان عمل داريد، و از اول انقلاب تا امروز هرچه كه موفقيت بوده، به خاطر اين است كه توفيقات الهى شامل حال بوده و اين كمكِ الهى است. اگر كار براى خدا نباشد، اين موفقيت‌ها از ما گرفته خواهد شد. همان شور و نشاط و تلاش و خدمت صادقانه و بدون توقع مزد و منت بايد ادامه پيدا كند. اين يك نكته‌ى اصلى است."
با اين حال، رهبر انقلاب بر اساس سيره خود در دوران دوم خرداد كه در مواجهه با انحراف‌ها مشي شفاف‌سازي را در پيش مي‌گرفتند، در اين ديدار نيز به‌عنوان نمونه، ايراني‌گري در دولت را از زاويه‌اي متفاوت مورد نقد قرار دادند و صورت مسئله جديد و قابل تأملي را باز كردند. ايشان ضمن تأکید بر دفاع از ایران در برهه تاریخی "ایران بعد از اسلام" به جای "ایران قبل از اسلام" بار دیگر به دوری دولت از حواشی خود ساخته تاکید کردند: «سعى كنيد دچار حاشيه‌سازى‌هاى مسئله‌دار نشويد ... واقعاً شايسته و سزاوار نيست كه حواشى‌اى به وجود بيايد؛ حالا چه حواشى‌اى كه خود شما گاهى اوقات بى‌توجه به وجود مى‌آوريد، چه آنهائى كه ديگران به وجود مى‌آورند و شما هم تسليم آنها ميشويد؛ از اين حواشى بايد پرهيز كرد. نگذاريد در فضاى كشور، در فضاى بين دولت و مردم، درگيرى‌ها و دلهره‌هائى به وجود بيايد كه شماها را از كار باز بدارد.»