یک غافلگیری کوچک در جشنواره فیلم فجر

خبرآنلاین: «تاج محل» داستانی یک خطی و ساده را با تکیه بر فضاسازی باورپذیر و پرداختن شخصیت‌هایی که برآمده از فضای آبادان هستند، به درستی روایت می‌کند. فیلم که با بودجه پایینی ساخته شده برخلاف فیلم‌های پرخرج جشنواره مثل «استرداد» بیننده را تا انتها با خود همراه می‌کند و مانند هدیه‌ای غیرمنتظره در سطح و اندازه خودش بیننده را غافلگیر می‌کند. یکی از دلایل جذابیت «تاج محل» فضاسازی درست آن از آبادان است که البته برگرفته از تجربیات شخصی دانش اقباشاوی و کریم نیکونظر، فیلمنامه‌نویسان و کاگردان فیلم است. تصویری که در این فیلم جمع و جور از آبادان ارائه می‌شود، جدا از تصویرهای رایج (نمایش پالایشگاه و جوانان تیره‌پوست و مو مجعد) است. داستان فیلم در کارگاه کشتی‌سازی شروع می‌شود و پس از بازنشستگی شخصیت اصلی در تصاویری کلیپ‌وار که رسیدن او به خانه را نشان می‌دهد، گوشه‌هایی از شهر آبادان را می‌بینیم که همگی بعدا محل وقوع داستان هستند و البته دیدی درست از زندگی مردم این شهر به ما می‌دهند. همچنین سازندگان فیلم موفق می‌شوند بدون تاکید و درشت‌نمایی برخی از ویژگی‌های زندگی در این شهر را که هنوز تاثیرات جنگ بر آن دیده می‌شود، به نمایش بگذارند؛ دو دبه آب که دو باجناق فیلم به خانه می‌برند، مراسم ختنه‌سوران نوه شخصیت اصلی با استفاده از موسیقی محلی، رفت و آمد با دوچرخه و غذاهایی که در دورهمی‌های خانواده شخصیت اصلی خورده می‌شود همگی موجب شده‌اند، شهر آبادان به عنوان یک عنصر اصلی در فیلم خودنمایی کند و انتخاب این شهر به عنوان لوکیشن، به نقطه قوت فیلم بدل شود. نکته قابل‌توجه بعدی استفاده درست سازندگان از لهجه مردم آبادان است. لهجه‌ای که اغلب اوقات در فیلم‌های دیگر و به ویژه زمانی که بازیگران چهره، نقش شخصیتی آبادانی را بازی می‌کنند، به لهجه عرب‌های آبادان نزدیک می‌شود و نه لهجه ایرانی‌های آبادان. همچنین برخلاف تصور، آبادانی‌های سیاه‌پوست نیستند و اغلب آفتاب‌سوخته هستند و سازندگان با توجه به شناختشان از این شهر موفق به ارائه چهره‌ای دقیق از مردم این شهر شده‌اند. سومین دلیلی که «تاج محل» را به عنوان فیلم بلند اول، قابل‌قبول می‌سازد به حاشیه نرفتن فیلمنامه‌نویسان است. به راحتی فیلمنامه‌نویسان می‌توانستند زندگی چند خانواده (خانواده شخصیت اصلی و خانواده سه‌نفره سارق) را بی‌دلیل بطور موازی روایت کنند اما ترجیح داده‌اند به سبک فیلمسازان نئورئالیسم ایتالیا (فیلمی مثل «دزد دوچرخه») روی شخصیت اصلی خود تمرکز کنند. دو فیلمنامه‌نویس در انتها موفق می‌شوند با تکیه بر همین شخصیت که بر اصول اخلاقی خود مصر است، رویکرد انسانی خود را القا کنند. پایان واقعگرای فیلم و تصمیم شخصیت اصلی بر نگهداری برادران فردی که به خانه او دستبرد زده، بیش از آنکه «پایان خوش اجباری» باشد نتیجه منطقی پرداخته شدن شخصیت اصلی فیلم است. «تاج محل» با وجود برخی ایرادهای فیلم اول مثل تدوین شتابزده و مقدمه به نسبت طولانی، در حدواندازه خودش فیلمی قابل‌قبول است که برخلاف بسیاری از فیلم‌های اسم‌ورسم‌دار جشنواره تماشایش تا انتها اصلا آزاردهنده نیست.