زنده باد مصرف گرایی! / از گوشواره و بوتاکس تا تخفیف ویژه پینت بال

سرویس اجتماعی «فردا»: پیش‌تر در سایت خبری فردا، مطالبی را در موضوع مصرف گرایی و مخصات جامعه‌مان در این امر منتشر کرده و از آفات و آثار آن گفته بودیم. مصرف‌گرایی آفتی است که هر روز بیش از دیروز به دامان جامعه‌مان دست‌آویزی می‌کند و روحیه مردم کشورمان را در جهت مصرف‌زدگی و دنبال کردن کالاها و خدمات و تفکر یکپارچه در رابطه با آنان سوق می‌دهد. در این بین، با حضور و وجود رسانه‌های مجازی، این مقوله بیش از پیش گسترش یافته و تداوم پیدا کرده است، به نحوی که امروز در فضای اینترنت نمونه‌های مختلف و با کارکردهای متفاوت را شاهد هستیم. از میان آن‌ها، می‌خواهیم نمونه‌ای را بر شمریم که ذهنیت مصرف حداکثری را در فکر و روحیه ما بیش از پیش رونق داده است. چندی است که سایت‌های اینترنتی تخفیف‌دهنده کالاها و خدمات در میان سایت‌های فارسی رشد کرده‌اند و هر روز هم به تعداد آنها یا سرویس‌هایشان افزوده می‌شود. اینکه هر روز و شاید در روز چندبار برای شما ایمیل‌های متعددی بیاید که کالا، رستوران، هتل، مسافرت، پزشک، استخر و ... را تبلیغ کند و قیمت‌های دارای تخفیف قابل توجهی نیز ارائه نماید، حتما به مرور در دیدگاه شما به مصرف و تمایل شما به مصرف چیزی که اگر در شرایط عادی آن را نمی‌دانستید نیز نیازی بدان نداشتید، ایجاد خواهد کرد. اینکه هر روز عناوینی چون «۵۰% تخفیف گوشواره در طرح های متنوع و زیبا»، «30% تخفیف عطر نان تازه با دیزی، ترشی، سبزی و ماست»، «40% تخفیف بوتاکس کامل صورت»، «20% تخفیف فوق العاده برای لذت بردن از تور یک روزه در طبیعت زیبای شمال به همراه صبحانه،نهاروعصرانه»، «45% تخفیف بی نظیر پینت بال»، «۵۰% تخفیف استثنایی غذاهایی دلچسب و متفاوت در رستوران فینگر فود»، «60% تخفیف ويژه آموزش یوگا برای خانم‌ها»، «40% تخفیف برای تماشای تئاتر جذاب و به یادماندنی»، «65% تخفیف فوق العاده برای جوانسازی، ویتامینه و تقویت پوست توسط پزشک بادستگاه»، «40% تخفیف طعم بی نظیر پیتزا، ساندویچ، برگر در کوچه های غرب تهران با منوی باز فست فود» و غیره را ببینیم، به یقین به مرور این مصرف گرایی بخشی از ساعات و برنامه روزانه زندگی‌مان را تشکیل خواهد داد. شاید کسی چون من نه نیازی به آکواریوم داشته باشد و نه حتی تا به حال به داشتنش فکر کرده باشد اما ناگهان می‌بیند که یک آکواریوم با قمیت ارزان و اندازه مناسب در حال فروش است؛ این دیدن همان و زدن جرقه‌ای برای دودوتا چهارتا کردن هزنیه و مصرف همان. چند ساعت یا چند روز بعد آکواریوم به دست ما می‌رسد، بی آنکه حتی قبل‌تر به آن فکر هم کرده باشیم؛ و این یعنی مصرف‌گرایی! مدیران یکی از این سایت‌ها در یک مصاحبه عنوان می‌کند: «روش کار به این صورت است که صاحبان کسب و کار به جای روش‌های سنتی تبلیغات، از طریق سایت ما محصول خود را به فروش می‌رسانند. در واقع آنها به مشتریان اینترنتی بین 50 تا 90 درصد تخفیف می‌دهند و ما در قبال آن تعداد مشخصی مشتری به آنها معرفی می‌کنیم. در این گونه سایت‌ها اعضایی که عضو می‌شوند به دنبال تخفیف هستند. کاربرانی که در سایت ما ثبت نام کنند روزانه یک ایمیل دریافت می‌کنند که در آن خدماتی که تخفیف خورده‌اند معرفی می‌شود. به طور مثال رستورانی با شرکت ما قرارداد می‌بندد که 50 درصد روی غذاهای خود تخفیف دهد. این امر از طریق ایمیل به کاربرانی که در سایت ثبت نام کرده‌اند اطلاع‌رسانی می‌شود و به مشتریان علاقه‌مند کوپن تخفیف داده خواهد شد.» این سخنان، عملاً خلاصه‌ای جامع است از آنچه در این سایت‌ها و برای مشتریانشان اتفاق می‌افتد. البته فعالیت این سایت‌های اینترنتی، شرعاً و قانوناً مجاز است و ما وجاهت آنها را زیر سؤال نمی بریم، بلکه بحث ما در اینجا شناخت نتیجه تداوم این رویکرد است. نتیجه‌ای که می‌تواند افزایش نگرش مصرف‌گرایانه را در جامعه‌مان صعود ببخشد. ممکن است شما به دنبال یک رستوران خوب و ارزان برای آخر هفته بگردید و آن را در این سایتها بیابید، تا اینجای کار طبیعی است اما ممکن است اصلا برنامه‌ای برای رفتن به رستوران نداشته باشید و صرفاً به خاطر تبلیغی ارزان قیمت به سوی یک گزینه پیشنهادی جذب شوید و این دیگر طبیعت نیاز انسانی بلکه نیست، بلکه رویه‌ای مصرف‌گرایانه است.