دشمنان دوست داشتني در خانه

وبلاگ منتظران در جدیدترین نوشته خود آورده است: اموال و اولاد انسان اگر در مسير الهي قرار گيرند به صبغه الهى در مى‏آيند و رنگ ايمان و عمل صالح مى‏پذيرند، و مايه قرب به خداوند متعال مى‏شوند، اما اموال و اولادى كه انسان را از خدا دور سازند و همچون بتى مورد پرستش قرار گيرند و مايه فساد و افساد گردند آتش‏گيره‏هاى جهنمند، و به گفته قرآن: دشمن جان انسان و دشمن سعادت او هستند. خانواده مال و فرزند دليل قرب به خدا نيست! وَ ما أَمْوالُكُمْ وَ لا أَوْلادُكُمْ بِالَّتِي تُقَرِّبُكُمْ عِنْدَنا زُلْفى‏ إِلاَّ مَنْ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً فَأُولئِكَ لَهُمْ جَزاءُ الضِّعْفِ بِما عَمِلُوا وَ هُمْ فِي الْغُرُفاتِ آمِنُونَ (سبا/ 37) و اموال و فرزندانتان آن گونه (فضيلتى) نيست كه شما را به پيشگاه ما نزديك گرداند، مگر كسانى كه ايمان آورده و كار شايسته انجام داده‏اند. پس آنانند كه برايشان دو برابر آن چه عمل كردند پاداش است و آنانند كه در غرفه‏ها و طبقات (بهشتى) آسوده خاطرند. اين اشتباه بزرگى است كه دامنگير گروهى از عوام شده است كه تصور مى‏كنند آنها كه در اين جهان از نظر مادى گرفتار محروميتند مغضوب و مطرود درگاه خدا هستند و آنها كه در رفاه نعمت غوطه‏ورند محبوب و مقبول او مى‏باشند. چه بسيار افراد محرومى كه با اين وسيله آزمايش مى‏شوند و به برترين مقامات مى‏رسند، و چه بسيار افراد متنعمى كه اموال و ثروتشان بلاى جانشان و مقدمه مجازاتشان است. مگر قرآن در آيه 15 سوره تغابن صريحا نمى‏گويد: «إِنَّما أَمْوالُكُمْ وَ أَوْلادُكُمْ فِتْنَةٌ وَ اللَّهُ عِنْدَهُ أَجْرٌ عَظيمٌ»‏. "اموال فرزندان شما وسيله آزمايش شما هستند و پاداش عظيم نزد خدا است". كسانى كه به مال و فرزند زياد افتخار مى‏كنند بدانند كه كثرت مال و فرزند هميشه نشانه‏ى گشايش رزق نيست، بلكه گاهى خداوند افرادى را با سرمايه عذاب مى‏دهد. «فَلا تُعْجِبْكَ أَمْوالُهُمْ وَ لا أَوْلادُهُمْ إِنَّما يُرِيدُ اللَّهُ لِيُعَذِّبَهُمْ بِها» (توبه، 55) تمام معيارها به اين دو امر باز مى‏گردد" ايمان" و عمل" صالح" از هر كس و در هر زمان و در هر مكان، و از هر قشر و هر گروه، و تفاوت انسانها در پيشگاه خدا به تفاوت درجات ايمان و مراتب عمل صالح آنها است، و جز اين چيز ديگرى نيست اين سخن بدان معنى نيست كه انسان دست از تلاش و كوشش لازم براى‏ زندگى بر دارد، بلكه هدف اين است كه داشتن امكانات اقتصادى و نيروى انسانى فراوان هرگز معيار ارزش معنوى انسانها در پيشگاه خدا نمى‏شود. سپس به معيار اصلى ارزشهاى انسانها و آنچه مايه تقرب به درگاه خدا مى‏شود پرداخته مى‏گويد:" مگر كسانى كه ايمان آورند و عمل صالح انجام دهند كه براى آنها در برابر اعمالشان پاداش مضاعف است، و در غرفه‏هاى بهشتى در نهايت امنيت به سر مى‏برند" (إِلَّا مَنْ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً فَأُولئِكَ لَهُمْ جَزاءُ الضِّعْفِ بِما عَمِلُوا وَ هُمْ فِي الْغُرُفاتِ آمِنُونَ). بنا بر اين تمام معيارها به اين دو امر باز مى‏گردد" ايمان" و عمل" صالح" از هر كس و در هر زمان و در هر مكان، و از هر قشر و هر گروه، و تفاوت انسانها در پيشگاه خدا به تفاوت درجات ايمان و مراتب عمل صالح آنها است، و جز اين چيز ديگرى نيست. حتى علم دانش و انتساب به افراد بزرگ، حتى به پيامبران، اگر توأم با اين دو معيار نباشد به تنهايى چيزى بر ارزش انسان نمى‏افزايد. اينجا است كه قرآن با صراحت بى‏نظيرش قلم بطلان بر تمام پندارهاى انحرافى و خرافى در زمينه عوامل قرب به پروردگار، و ارزش وجودى انسان كشيده، و معيار اصيل را در دو چيز خلاصه كرده كه همه انسانها قدرت بر تحصيل آن را دارند، و امكانات و محروميت‏هاى مادى در آن مؤثر نيست. پدر و مادر بچه آرى اموال و اولاد نيز اگر در اين مسير قرار گيرند به همين صبغه الهى در مى‏آيند و رنگ ايمان و عمل صالح مى‏پذيرند، و مايه قرب خدا مى‏شوند، اما اموال و اولادى كه انسان را از خدا دور سازند و همچون بتى مورد پرستش قرار گيرند و مايه فساد و افساد گردند آتش‏گيره‏هاى جهنمند، و به گفته قرآن: دشمن جان انسان و دشمن سعادت او هستند: يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ مِنْ أَزْواجِكُمْ وَ أَوْلادِكُمْ عَدُوًّا لَكُمْ فَاحْذَرُوهُمْ:" اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد بعضى از همسران و فرزندان شما دشمن شما هستند، از آنها بر حذر باشيد"! (تغابن- 14). ضمنا " ضعف" تنها به معنى" دو چندان" نيست، بلكه به معنى" چند برابر" آمده است، و در آيه مورد بحث به همين معنى است، زيرا مى‏دانيم پاداش هر كار نيك در نزد خدا حد اقل ده برابر است، مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثالِها (انعام- 160) و گاه به مراتب از اين هم فراتر مى‏رود. " غرفات" جمع" غرفه" به معنى حجره‏هايى است در طبقه بالا قرار گرفته كه هم نور بيشتر دارد و هم هواى بهتر، و هم از آفات به دور است، به همين دليل اين تعبير در مورد برترين منازل بهشت به كار رفته است. تعبير به آمنون (كسانى كه در امنيت به سر مى‏برند) در مورد بهشتيان تعبير بسيار جامعى است كه آرامش روح و جسم آنها را از هر نظر منعكس مى‏كند، چرا كه نه ترس فنا و زوال و مرگ دارند، و نه ترس هجوم دشمن، و نه بيمارى و آفت و اندوه، و نه حتى ترس از ترس! و نعمتى برتر از اين نيست كه انسان از هر نظر در امنيت به سر برد، همان گونه كه بلائى بدتر از ناامنى در جنبه‏هاى مختلف زندگى وجود ندارد. پيام‏هاي آيه: 1ـ به تبليغات و تفكّرات غلط دشمنان پاسخ دهيد. كفّار (در آيه 35) مى‏گفتند: ما با داشتن اموال و فرزندانِ بيشتر، عذاب نمى‏شويم. «نَحْنُ أَكْثَرُ أَمْوالًا وَ أَوْلاداً وَ ما نَحْنُ بِمُعَذَّبِينَ»، اين آيه پاسخ مى‏دهد: كه مال و فرزند سبب در امان ماندن از عذاب نيست. «وَ ما أَمْوالُكُمْ وَ لا أَوْلادُكُمْ» ... 2ـ قرب به خدا، هميشه براى انسان يك هدف بوده امّا گاهى انسان براى رسيدن به آن راه‏ها و وسايل نادرستى را انتخاب كرده است، نظير بت پرستى. «ما نَعْبُدُهُمْ إِلَّا لِيُقَرِّبُونا إِلَى اللَّهِ زُلْفى‏» (زمر، 3)، «وَ ما أَمْوالُكُمْ ... عِنْدَنا زُلْفى‏» 3ـ داشتن مال و فرزند و ساير امكانات، نشانه‏ى رشد و كمال نيست، بلكه بهره‏گيرى صحيح از آنها كمال است. «وَ ما أَمْوالُكُمْ ... إِلَّا مَنْ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً» (آرى، اگر مال و فرزند در راستاى ايمان و عمل صالح باشد، وسيله‏ى قرب است.) «وَ ما أَمْوالُكُمْ ... إِلَّا مَنْ آمَنَ وَ عَمِلَ» 4ـ گرچه پاداش دو برابر داده مى‏شود ولى باز هم در برابر عمل است. «جَزاءُ الضِّعْفِ بِما عَمِلُوا» 5ـ در بهشت، هيچ گونه بيمارى، ترس، اندوه و اضطرابى وجود ندارد. «آمِنُونَ»