روایت‌های متفاوت از وضعیت زلزله ‌زدگان

5 ماه از روزی که زمین در آذربایجان شرقی لرزید می‌گذرد. در حالی که همین چند روز پیش استاندار آذربایجان شرقی «با قاطعیت» اعلام کرد که دیگر «زلزله‌زده‌ای در زیر چادر زندگی نمی‌کند»، نه فقط عکس‌های منتشر شده از سوی چند خبرگزاری، زلزله‌زده‌ها را در ماه جاری زیر چادر نشان می‌دهد، بلکه «الله‌وردی دهقانی»نماینده مردم ورزقان در مجلس شورای اسلامی نیز در گفت‌وگو با تهران امروز با استناد به آمار و ارقام اعلام شده از سوی مسئولان دولتی و مشاهدات چند روز پیش خود معتقد است که هنوز بساط چادر از مناطق زلزله‌زده برچیده نشده است و در سرمای استخوان سوز آذربایجان، هنوز خانواده‌هایی هستند که زیر چادر زندگی می‌کنند. این درحالی است که محرم فروغی، فرماندار ورزقان در گفت‌وگو با تهران امروز حتی عکس‌های منتشر شده در خبرگزاری‌ها درباره اسکان زلزله‌زدگان در چادر را نیز تکذیب کرده و می‌گوید: «عکس‌های منتشر شده را قبول ندارم.» پیشرفت 90 درصدی یا 15 درصدی؟ نماینده مردم ورزقان در مجلس می‌گوید: «بر اساس آمارهایی که بنیاد مسکن اعلام کرده، 10 هزار خانه در شهر ورزقان و 20 هزار خانه در روستاهای ورزقان تخریب شده‌اند. در بخش شهری تاکنون آنچه انجام شده، تایید نقشه، صدور پروانه ساخت یا ساخت فونداسیون بوده است اما موضوع اصلی در بخش روستایی است.» به گفته دهقانی «از 20 هزار خانه تخریب شده روستایی، نوسازی 9500 خانه آغاز شده و در مرحله نخست حدود 5 هزار خانه را تحویل داده‌اند. با توجه به فرا رسیدن فصل سرما و به علت رطوبت تعدادی از این خانه‌های تحویل داده شده هنوز آماده سکونت نیستند. از طرف دیگر، زلزله که فقط به مسکن آسیب نرسانده! در مناطق زلزله‌زده هم راه‌ها آسیب دیده‌اند هم سیستم آبرسانی و برق رسانی و گازرسانی. علاوه بر آن ساختمان‌های دولتی هم آسیب دیده‌اند.» چندی پیش احمد علیرضابیگی استاندار آذربایجان شرقی اعلام کرده بود که «جمعیت ناراضی بین روستاییان مناطق زلزله‌زده ارسباران وجود دارد که اغلب آنها مردمانی هستند که به صورت فصلی از خانه‌های روستایی خود استفاده می‌کنند.» به گفته او «با توجه به فرا رسیدن فصل سرما اولویت با کسانی است که قرار است فصل سرما را در روستاها طی کنند، به همین علت برای برخی از خانوارهایی که فصلی به روستا می‌آیند این موضوع مطرح شده است که دولت دیگر برای ساخت خانه آنها برنامه‌ریزی ندارد در حالی که این‌چنین نیست.» او همچنین درباره چگونگی تشخیص جمعیت اصلی و فصلی در مناطق زلزله‌زده نیز گفت: «براساس آخرین سرشماری سال گذشته و شناسنامه‌های بهداشتی، روستاییان خیلی راحت قابل تفکیک است.» اظهارنظری که محرم فروغی فرماندار ورزقان نیز در گفت‌وگو با تهران امروز آن را تایید می‌کند. او به تهران امروز می‌گوید: «ممکن است خانواده‌ای هنوز زیر چادر زندگی کنند اما این به آن معنا نیست که بی‌خانه مانده‌اند. بعد از کارشناسی برخی خانه‌ها برای آنها وام تعمیرات در نظر گرفته شده و این مبلغ به حساب آنها هم واریز شده اما آنها پول را در حساب خود نگه داشته و می‌گویند می‌ترسیم برویم زیر این سقف زندگی کنیم. خب فرمانداری که مسئول ترس افراد نیست. در نظر بگیرید که در تبریز هم زلزله بیاید، خانه‌ها می‌لرزند. آیا مردم تبریز هم باید بروند زیر چادر زندگی کنند؟» فروغی همچنین در تعریف افرادی که به صورت فصلی به روستا می‌آیند نیز می‌گوید: «این افراد در تبریز زندگی می‌کنند. آنجا خانه و زندگی دارند و بچه‌هایشان در تبریز مدرسه می‌روند. اما 6 ماه از سال را برای کشاورزی و دامداری به روستا می‌آیند به همین دلیل وام یک میلیون تومانی را به افرادی دادیم که در روستاها سکونت دارند. در حال حاضر در یکی از روستاها به 30خانواده فصلی کانکس داده شده که هم‌‌اکنون همه آنها خالی هستند و در روستای دیگری که این افراد حضور داشتند نیز از 85 کانکس داده شده، 70 عدد خالی مانده. چون آنها به تبریز بازگشته‌اند.» اما دهقانی نماینده ورزقان در مجلس شورای اسلامی این اظهارنظر را رد می‌کند. او به تهران امروز می‌گوید: «جان باارزش‌تر است یا خانه؟ مگر می‌شود افراد عاقل برای آنکه صاحبخانه شوند، سرمای شدید آذربایجان را به جان بخرند؟ برای رد این ادعا نیازی به توضیح نیست، فقط می‌توان آمارهایی که خود دولتمردان اعلام کرده‌اند را جمع و تفریق کرد تا ببینید که 12 هزار نفر یا در کانکس زندگی می‌کنند یا در خانه‌های آسیب دیده یا در زیر چادر.» زلزله‌زده‌ها زیر چادر نمانده‌اند محرم فروغی فرماندار ورزقان در گفت‌وگو با تهران امروز می‌گوید: «در کل 5400 خانه در روستاهای ورزقان تخریب شده بود که از آن آواربرداری شده است با این همه ما برای 7500 واحد تشکیل پرونده داده‌ایم. ساخت 4500 واحد برای ورزقان، تعهد بنیاد مسکن در سال 91 بود. از این میزان 5300 اسکلت ساختمان ساخته شده و از این تعداد نیز برای 4300 واحد سقف زده شده است. از این 4300 واحد نیز 3375 واحد تحویل شده است. بنابراین بنیاد مسکن به تعهد خود در ورزقان عمل کرده است.» مشکلات در مناطق زلزله‌زده ادامه دارد اما دهقانی نماینده ورزقان در این باره به تهران امروز می‌گوید: «در حالی‌که مسئولان اعلام می‌کنند باید 30 هزار خانه بازسازی شود اما با وجود همه تلاش‌ها بازسازی 9500 خانه آغاز شده و تاکنون 5000 واحد مسکونی تحویل شده است. با فرا رسیدن فصل سرما از آنجا که آب در 4 - درجه افزایش حجم پیدا می‌کند، نه می‌توان بتن ریزی کرد و نه ساخت و ساز را ادامه داد. بنابراین کار عملا تا پایان فصل سرما تعطیل شده است. به 8800 خانوار هم کانکس داده اند؛ پس تکلیف بقیه زلزله‌زده‌ها در این فصل سرما چه می‌شود؟» او با یادآوری کندی روند ساخت‌وساز و نوسازی واحدهای مسکونی مناطق زلزله‌زده آذربایجان شرقی ادامه می‌دهد: «سازمان گردشگری و میراث فرهنگی به صاحبان املاک روستاهای کاسین، حمام‌لو و قره بلاغ اجازه ساخت و ساز و نوسازی نمی‌دهد، درحالی‌که جاده‌ها و مراکز عمومی نوسازی نشده‌اند. بسیاری از روستاهایی که مورد هدف سازمان گردشگری هستند، تخریب شده‌اند و بسیاری از دیوارهای خانه‌های مناطق گردشگری ترک‌خورده هستند.» به گفته دهقانی، امام جمعه و نماینده ولی‌فقیه در استان آذربایجان شرقی در جلسات بر لزوم تسریع در روند نوسازی منازل تاکید مکرر داشته‌اند. او می‌گوید: مسئولان اجرایی نباید آمارهای غلط درباره وضع زلزله‌زدگان اعلام کنند، چون واقعیت امر چیز دیگری است. از مسئولان می‌خواهم احساس مسئولیت بیشتری در این باره داشته باشند و با صداقت بیشتری برخورد کنند. هیچ‌کس انتظار ندارد طی چند ماه همه خانه‌های تخریب شده ساخته و تحویل داده شوند به ویژه آنکه فصل سرما هم از راه رسید و کار را تعطیل کرد. اما انتظار داریم با تمهیدات ویژه این رخداد را مدیریت کنند و حداقل برای مسکن عده‌ای که باقی مانده‌اند، پرونده تشکیل دهند تا آنها هم بدانند که از چه زمانی دارای مسکن خواهند شد.» این نماینده مجلس ادامه می‌دهد: «مسئولان نباید از پیشرفت 90 درصدی کارها سخن به میان آورند، چون هنوز بیش از نیمی از مردم سرگردانند. این رقم اعلام شده از سوی مسئولان چطور اعلام می‌شود، در حالی که راه‌ها و جاده‌ها به کلی از بین رفته‌اند و هیچ کاری هم برای نوسازی آنها انجام نشده است؟» اما دهقانی از برخی تبعیض‌ها هم گلایه دارد. او با بیان اینکه کمک بلاعوض یک‌میلیون تومانی به خانوارها گزینشی انجام می‌شود، ادامه می‌دهد: «مردم هم چیزی فراتر از توان مسئولان انتظار ندارند اما متاسفانه برخی افراد در استانداری و فرمانداری به صورت گزینشی عمل و مصوباتی که دولت برای کمک به زلزله‌زدگان داشته را به طور سلیقه‌ای اعمال می‌کنند. قرار بود 2 میلیون تومان کمک بلاعوض برای ساخت مسکن داده شود که اخیرا اعلام شده به آنهایی که کانکس دریافت کرده‌اند این مبلغ پرداخت نمی‌شود.»