موظفيم هم خوب حرف بزنيم هم حرفِ خوب بزنيم

ایشان در تبیین این امر تصریح کرد: جدال احسن که به صورت حصر در سوره عنکبوت محل بحث است، دو عنصر محوری خوب حرف زدن و حرف خوب زدن را دارد، خوب حرف زدن آن است که فرمود «فَقُولَا لَهُ قَوْلًا لَّیِّنًا» و حرف خوب زدن همان «وَقُولُوا قَوْلًا سَدِيدًا» می باشد. ایشان فرق بین شهادت و قذف را علت برهان داشتن شهادت دانست و تصریح کرد: گاهی انسان درباره دیگری حرفی می زند ولی گوینده را حد می زنند برای اینکه قذف کرده است، اما گاهی همين حرف را ديگری با دليل می زند و آنگاه شخص متهم هست که حد می خورد چرا که اينجا با دليل و برهان حرف زده است و اين فرق جوهری بين قذف و شهادت است. وی ادامه داد: ما در جدال طبق آیه شریفه (وَلَا تُجَادِلُوا أَهْلَ الْكِتَابِ إِلَّا بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ) موظفيم هم خوب حرف بزنيم هم حرفِ خوب بزنيم؛ خوب حرف زدن به رعايت آداب فصاحت, بلاغت و رعايت نکات ادبي و ادب است و حرفِ خوب زدن حرف مبرهن زدن است. ایشان به تشریح چرایی وجود عالمان بی عمل پرداخت و گفت: ممكن است كسي قرآن را خوب بفهمد و روي منبر سخنراني خوبي بكند ولي پايين منبر که آمد به نامحرم نگاه كند، چرا؟ براي اينكه علم يك چيز ديگر است. يك متولّي دارد كه مسئول انديشه است. بین عزم و جزم یک آسمان و زمين فرق است. جزم داريم و نيّت داريم و اراده داريم و متولّي اينها كه انگيزه است. جزم داريم و تصور داريم و تصديق داريم و قياس اقتراني و استثنايي و انديشه داريم كه مسئولش چيز ديگر است. این استاد برجسته حوزه علمیه اذعان داشت : اگر انسان وارسته باشد بين انديشه و انگيزه جمع مي‌كند و مي‌شود عالِم عادل. ایشان با اشاره به آیه 14 سوره نمل دلیل انکار و ایمان نیاوردن برخی از افراد را ضعف عقل عملی ذکر کرد: در جهاد دروني، هوس اين دستگاه اراده را به اسارت گرفته, مشكل اينها اين است كه در جهاد نفس، هوس دستگاه و متولّي اراده و نيّت را به اسارت گرفته است. آن وقت خوب سخنراني مي‌كند خوب مقاله مي‌نويسد خوب حرف مي‌زند، ولی عمل نمی کند؛ مثل كسي كه مرتب تلسكوپ گذاشته, ميكروسكوپ گذاشته، دوربين گذاشته، عينك گذاشته، از دور و نزديك مار و عقرب را مي‌بيند و خبر هم مي‌دهد, اما نمي‌تواند فرار كند چون چشم فرار نمي‌كند، پا فرار مي‌كند و پای او بسته است. حضرت آیت الله جوادی آملی کلام حضرت امیر (علیه السلام ) را یاد آور شدند و تاکید کرد: حضرت فرمود مواظب باشيد در جريان جهاد نفس اين دستگاه اراده به اسارت نرود، چرا که اول كاري كه شيطان مي‌كند اين دستگاه را به بند مي‌كِشد.