پیشنهاد اردوغان به پوتین درباره سوریه

تابناک: درخواست اخیر ترکیه از «ناتو» برای استقرار موشک های «پاتریوت» در مرز این کشور با سوریه و موافقت ناتو با این درخواست، بعد جدیدی را به تنش های منطقه ای مرتبط با بحران سوریه افزوده است. در این میان، واکنش روسیه به این ماجرا نشان می دهد که انتظار وقوع دور جدیدی از تنش ها میان مسکو و آنکارا به هیچ وجه دور از ذهن نیست. درخواست ترکیه برای استقرار موشک های «پاتریوت» ناتو در مرز این کشور با سوریه، بار دیگر روابط آنکارا با مسکو را پیچیده کرده است. با این حال، به نظر می رسد با وجود مخالفت صریح روسیه، ترکیه قصدی برای بازگشت از تصمیم خود ندارد. با این حال، روزنامه «ملیت» ترکیه با انتشار مطلبی در این زمینه می نویسد از آنجا که واکنش روسیه برای مقامات ترکیه قابل پیش بینی بوده، آن ها وارد جنگ لفظی با مسکو نشده و تنها به تأکید بر اینکه هدف آن ها از استقرار موشک ها صرفاً دفاعی است، بسنده کرده اند. به نوشته این روزنامه، مقامات آنکارا معتقدند واکنش روسیه به استقرار موشک های پاتریوت، مشابه واکنش پیشین این کشور به رادار سامانه موشکی ناتو در «کوره جیک» است. اما در شرایطی که قرار است ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه در ماه دسامبر به ترکیه سفر کند، هیچ یک از دولتمردان ترکیه خواستار ایجاد تنش در روابط با مسکو نیست. آنکارا که به شدت مایل به ارتقای روابط اقتصادی و راهبردی خود با روسیه است، هنوز اعتقاد دارد می توان روسیه را به پذیرش یک فرایند گذار به منظور کنار رفتن بشار اسد در سوریه متقاعد کرد. رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه قصد دارد موضوع یک «تغییر مدیریت شده در سوریه بدون اسد» را با پوتین مطرح نماید. بر همین اساس، مقامات ترکیه صرفاً بر قابلیت دفاعی موشک های ناتو تأکید کرده و اظهار می دارند این موشک ها می تواند در مقابل حملات احتمالی از سوی سوریه، از آن ها محافظت کند. از سوی دیگر، مخالفت های شدید روسیه، آن ها را به این فکر انداخته که به جای موشک های ناتو، خود به ساخت و استقرار یک سامانه دفاع موشکی در کشورشان اقدام کنند. با این حال، آن گونه که مشخص است، موضوع موشک های «پاتریوت» زمینه جدیدی را برای تقابل روسیه و ترکیه در منطقه فراهم کرده است. در آخرین مورد پیش از این، فرود اجباری یک هواپیمای روسی در آنکارا و بازرسی آن، آنچنان خشم مقامات مسکو را برانگیخت که ولادیمیر پوتین، سفر خود به ترکیه را به سبب آن به تأخیر انداخت. اما آنچه این بار می تواند حتی به ماجرا ابعاد تقابلی بیشتری ببخشد این است که مخالفت روسیه با استقرار موشک های ناتو، صرفاً به سبب حمایت این کشور از سوریه نیست؛ بلکه مسکو از دیرباز گسترش ناتو به سمت شرق را به منزله تهدیدی جدی علیه امنیت خود تلقی کرده و به شدت با هر نشانه ای از این امر مخالفت کرده است. در حقیقت، روس ها اوضاع کنونی را نه صرفاً در قالب تقابل ترکیه با سوریه، بلکه در چارچوب گسترده تر تقابل غرب با خود نگریسته و مورد ارزیابی قرار می دهند. بر این اساس، مشخص نیست ترکیه تا چه حد توانست آن گونه که مایل است، روسیه را به بی خطر بودن این سامانه موشکی متقاعد کند.