چه کسی خبر «پایان جهان» را مخابره می کند!؟+عکس

آغاز با رویاهای دور و دراز

CNN کار خود را با رویاهای زیادی آغاز کرد. این شبکه اولین برنامه خود را در روز یکشنبه، 1 جون 1980 روی آنتن برد. در این برنامه که توسط زوج رسانه ای دیوید واکر (David Walker) و لوئیز هارت (Lois Heart) انجام می شد ابتدا تد ترنر، موسس این شبکه معرفی شد که در ادامه مطلب بیشتر با وی آشنا خواهیم شد.

این شبکه اولین شبکه ای در جهان بود که بصورت 24 ساعته می خواست به پخش اخبار بپردازد. علاوه بر این CNN اولین شبکه خبری در آمریکا بود. تد ترنر در آغاز کار این شبکه گفته بود:

ما تا جهان پایان نیابد، جا نخواهیم زد. ما همیشه روشن خواهیم بود. ما همیشه دنیا را گزارش خواهیم کرد و بعد، آخرین گزارش ما از آخرین حادثه خواهد بود. ما نقش آنتن ملی را از اول جون بازی می کنیم و این همه ماجراست. وقتی پایان جهان فرا برسد، ما در آخرین لحظه سرود وداع را پخش کرده و سپس خواهیم رفت.

این شبکه از زمان تاسیس خود گسترش زیادی یافته و در بسیاری از نقاط جهان دفتر خبری و خبرنگار دارد. این شرکت دارای 36 اداره (10 اداره داخلی و 26 اداره بین‌المللی)، بیش از 900 ایستگاه محلی وابسته، و چندین شبکه منطقه‌ای به زبان‌های خارجی است. در 1 ژانویه 1982 یک کانال دیگر به نام CNN2 آغاز به کار نمود که به صورت بیست و چهار ساعته اخبار سی دقیقه‌ای پخش می‌کرد. یک سال بعد عنوان این شبکه به " CNN HeadlineNews " تغییر یافته و در نهایت در سال 2008 شبکه نام خود را به HLN تغییر داد.

سابقه برخی از برنامه های CNN به بیش از بیست سال می رسد. مثلا برنامه Larry King Live از سال 1985 پخش می شود و تا سال 2001 بیشترین بیننده را در بین برنامه های تلویزیونی آمریکا داشته است. شوی تلویزیونی دیگری با نام CrossFire نیز از سال 1982 از این شبکه پخش می شود.

البته آغاز بکار این شبکه چندان بی دردسر و جذاب نبود. تقریبا شبیه تمام ابتکارهای نو، ایده‌ی تأسیس شبکه‌ی خبری ۲۴ ساعته و هفت روز در هفته، با تمسخر اطرافیان روبه‌رو شد. البته CNN خود نیز تا اندازه‌ای خوراک این تمسخر را فراهم می‌کرد: ترکیب خبری CNN در روز افتتاحیه بسیار جالب به نظر می‌رسید. قرار بود نخست گزارشی زنده از یک توفان در ایالت فلوریدا پخش شود و سپس اخبار زنده‌ی فوران آتشفشان "سن هلن" روی آنتن بروند. تصاویر کنفرانس خبری جیمی کارتر، رئیس جمهور وقت آمریکا، پس از عیادت از یک فعال مدنی ترور شده، و تصاویر زنده‌ی جنگ‌های اسرائیل و اعراب در اورشلیم، دیگر سرخط خبرها بودند.

اما وقتی قرار بود خبر مربوط به کنفرانس خبری کارتر پخش شوند، دوربین تصویر درب بسته‌ی اتاق بیمارستان را نشان داد. دست‌اندرکاران شبکه پس از چند لحظه به سراغ توفان رفتند، ارتباط اما قطع شده بود. به ناچار تصاویری از دو همسر در ایالت آتلانتا پخش شدند که از "مشکلات کوچک" می‌گفتند. وقتی ارتباط با محل طوفان برقرار شد، طوفان تمام شده بود، در عوض خبرنگار با انگشت در حال جستجو در بینی‌اش بود؛ نه خبری از فوران آتشفشان بود و نه خبری از جنگ در بیت‌المقدس. به ناچار پخش پیام‌های بازرگانی آغاز شد. در این زمان کارتر از اتاق بیمارستان خارج شد و CNN هم دست‌پاچه پیام‌های بازرگانی را قطع کرد و به سراغ پخش مستقیم کنفرانس خبری رئیس جمهور رفت. بی‌تجربگی و خرابکاری در ابتدا آن‌قدر زیاد بود که خبرنگاران " CNN " را " Chicken Noodle Network " (شبکه‌ی مرغ و ماکارونی) می‌نامیدند. اما اکنون بعد از گذشت 32 سال از عمر این شبکه، CNN به یکی از بزرگترین شبکه های خبری دنیا تبدیل شده است که در حال حاضر ۳۶ دفتر در سراسر جهان، از جمله ۱۰ دفتر در آمریکا دارد، ۴ هزار فرصت شغلی تنها در ایالات متحده ایجاد کرده و به ۶ زبان در ۲۰۰ کشور به فعالیت مشغول است. چنین ظرفیتی پتانسیلی معادل ۵/ ۱ میلیارد مخاطب را در بر می‌گیرد.

موسس CNN کیست؟

تد ترنر موسس اصلی شبکه CNN است که در آغاز 20 میلیون دلار در این شبکه سرمایه گذاری کرد. در حال حاضر ثروت وی بیش از 2.1 میلیارد دلار تخمین زده می شود. وی رقیب اصلی راپرت مرداک، یکی دیگر از غولهای رسانه ای جهان و صاحب ده ها روزنامه و ایستگاه تلویزیونی خصوصا رئیس FoxNews اصلی تریت تلویزون رقیب CNN ، است. ترنر در حال حاضر 15 مرزعه‌ی پرورش بایسِن (حیوانی شبیه به گاومیش) دارد و با داشتن ۵۰ هزار رأس از این حیوان، بزرگ‌ترین بایسِن‌دار جهان به شمار می‌رود. او گوشت تولیدی این کسب و کار را در رستوران‌های زنجیره‌ای خود می‌فروشد.

ترنر گهگاه اظهار نظرهای جنجالی ای انجام می دهد. برای مثال وی زمانی اعلام کرده بود که «مردها در همه جای جهان باید به مدت صدها سال از کارها کناره‌گیری نمایند... مردها میلیون‌ها سال است که مسائل را مدیریت می‌کنند. ما همه چیز را خراب کرده‌ایم. بیایید مسؤولیت را به زنها بدهیم.» وی همچنین در سال 2006 حمله آمریکا به عراق را با رویدادهایی چون حمله ژاپن به پرل هاربر یا حمله آلمان به شوروی مقایسه کرده و آن را جزو "بزرگترین اشتباهات تاریخ" دانست. ترنر در مورد مسأله هسته‌ای ایران اعلام داشت که وقتی اسرائیل بیش از 100 کلاهک هسته‌ای دارد و یا آمریکا 28000 کلاهک دارد، چرا ایران نباید 10 کلاهک هسته‌ای داشته باشد.

اختلاف ترنر با مرداخ نیز داستان جالبی دارد. اختلافات آنها زمانی آغاز شد که در یک مسابقه قایق‌سواری، قایق ترنر(که در سال 1977 قهرمان این رشته در آمریکا شده است) با قایق مرداک برخورد کرده و 10 مایل مانده به خط پایان غرق شد. وی به علت حمایت‌های مرداک از جرج بوش وی را یک "جنگ‌طلب" نامید. در پی رسوایی استراق سمع نشریه انگلیسی "اخبار جهان" - یکی از نشریات نیوزکورپوریشن، شرکت تحت مالکیت مرداک - وی اعلام کرد که مرداک باید دیگر به علت کهولت سن از کار کناره‌گیری نماید.

در خط مقدم

شبکه CNN اولین شبکه ای بوده که بسیاری از اخبار جهان را مخابره کرده است. طی جنگ اول خلیج فارس در سال 1991 شبکه CNN تنها شبکه ای بود که توانست در ساعات اولیه حملات آمریکا، از داخل عراق گزارش مخابره کند. «در آسمان بغداد خبرهایی‌ است. انفجارهایی دیده می‌شوند.» این نخستین واژه‌های برنی (برنهارد) شاو، خبرنگار " CNN " از پشت‌بام هتلی در بغداد بودند. جنگ دوم خلیج فارس (حمله‌ی آمریکا به عراق برای بیرون‌راندن این کشور از کویت) آغاز شده بود. در زمان انجام این حملات گزارشگران این شبکه به نام‌های برنارد شاو ( Bernard Shaw )، جان هالیمن ( John Holliman ) و پیتر آرنت ( Peter Arnett ) از هتل الرشید در عراق گزارش‌های خود را مخابره می‌کردند. اینکار باعث شد تا CNN به شهرتی جهانی دست پیدا کند.

تِد تِرنِر در سال ۲۰۰۵ دلیل این پیروزی را موفقیت شبکه‌اش در جلب اعتماد سردمداران عراق دانست، موفقیتی که به گفته‌ی تِرنِر، ریشه در بی‌طرفی " CNN " دارد. جنگ خلیج فارس مهم‌ترین تبلیغ برای " CNN " شد و بحث‌ها در مورد پایبندی این شبکه به "حقایق" یا "خبرسازی اغراق‌آمیز" نام این شبکه را هر روز بیشتر بر سر زبان‌ها انداخت. کمپانی فیلمسازی آمریکایی "برادران ورنر" ( Warner Brothers ) این رویدادها را چند سال بعد دستمایه‌ی تولید درامی مستند قرار داد.

همچنین CNN اولین شبکه تلویزیونی بود که اخبار مرتبط با حملات 11 سپتامبر را منتشر نمود. پیش از اینها در 28 ژانویه 1986، CNN تنها شبکه‌ای بود که پرتاب و انفجار متعاقب شاتل فضای چلنجر آمریکا را گزارش کرد. پوشش خبری ساعات اولیه حمله و دیگر بحران‌های اوایل دهه 1990 باعث شد مقامات پنتاگون از واژه "تأثیر CNN " برای اشاره به تأثیرگذاری پوشش خبری 24 ساعته بر فرآیند تصمیم‌گیری در دولت آمریکا، استفاده نمایند.

وقتی CNN اشتباه می کند

با همه این اوصاف، CNN برخی اوقات رفتار غیر حرفه ای درپیش گرفته که به انتقادهای زیادی انجامیده است. نمونه بارز رفتار غیر حرفه ای CNN را در ماجرای رسوایی اخلاقی بیل کلینتون، رئیس جمهور اسبق آمریکا، می توان مشاهده کرد. ریک کاپلان که از سال 1997 تا سال 2000 به عنوان رئیس CNN فعالیت می کرد رابطه صمیمانه‌ای با بیل کلینتون داشت. بر اساس گزارش مرکز تحقیقات رسانه، دوستی و نزدیکی سیاسی کاپلان با کلینتون بر چگونگی پوشش خبری رسوایی مونیکا لوینسکی تأثیر گذاشت. «پس از افشای رسوایی لوینسکی، کاپلان وارد عمل شده و طی برنامه‌های ویژه دو ساعته به تمام منتقدین کلینتون تاخت. این برنامه شامل برنامه‌ای با عنوان "جنون رسانه‌ای" بود که سؤالی بدین مضمون طرح می‌کرد: "شما مردم با سیخونک در زندگی جنسی بیل کلینتون می‌خواهید چه غلطی بکنید؟»

همچنین در اعتراضات سیاسی سال 2010 تایلند که با اشغال منطقه تجاری راچاپراسونگ توسط حامیان "قرمز پوش" "جبهه متحد ملی دموکراسی علیه دیکتاتوری" ( UDD ) آغاز شد، گزارشگرانی مانند دن ریورز به طور مداوم به علت پوشش خبری جانبدارانه اخبار مورد انتقاد قرار گرفت. CNN گزارش‌ای خود را به نفع تاکسین شیناواترا، رهبر معترضین، تنظیم می‌نمود این در حالی بود که شبکه‌های دیگر خبری مانند الجزیره و حتی بی‌بی‌سی پوشش خبری متوازن‌تری داشتند.

در سال 1998، دو تن از گزارشگران CNN با مشارکت نشریه تایم (یکی دیگر از زیرشاخه‌های رسانه‌ای شرکت تایم‌وارنر) گزارشی با عنوان "عملیات تایلویند" را منتشر نمودند. بر اساس این گارش، در عملیات فوق در سال 1970، از گاز سارین برای کشتن تعدادی از فراریان از ارتش آمریکا استفاده شد. پنتاگون وجود چنین عملیاتی را انکار نمود. سی‌ان‌ان دو هفته پس از انتشار این مطالب با انتشار بیانیه‌ای از موضع خود عقب‌نشینی نمود. تهیه‌کنندگان این گزارش فورا اخراج شدند. یکی از این گزارشگران با انتقاد شدید از عملکرد CNN اعلام کرد این شبکه تسلیم فشارهای وارده از جانب مقامات رسمی آمریکا شده است.

منتقدین بالاخص از برنامه‌های این شبکه در حمایت از حمله نظامی دولت بوش به عراق در سال 2003 انتقاد نمودند. این امر تا بدانجا پیش رفت که حتی صدای اعتراض کارمندان خود CNN هم بلند شد. یکی از این افراد کریستین امانپور، گزارشگر معروف این شبکه، بود. وی در آن زمان رفتار رسانه‌های خبری، که خود نیز جزوی از آنها بود، را به شدت مورد انتقاد قرار داد و اعلام داشت که این شبکه‌ها به خود پوزه‌بند زده‌اند. وی اذعان نمود که CNN توسط دولت بوش و همچنین شبکه خبری فاکس‌نیوز که "جوی از رعب و خودسانسوری" بوجود آورده‌اند، مرعوب گشته است. وی شبکه فاکس‌نیوز را با عنوان پیاده‌ نظام دولت بوش نامیده بود.

ایران و CNN

کریستین امانپور یکی از عوامل مهمی است که باعث شده CNN در ایران بیشتر مطرح باشد. امانپور با روسای جمهور ایران یعنی رفسنجانی، سید محمد خاتمی و احمدی نژاد مصاحبه کرده است. بنابراین نسبت به رسانه های دیگر خبرنگاران CNN دسترسی آزادانه تری به مقامات ایران داشته اند بطوری که محمود احمدی نژاد با لری کینگ هم مصاحبه کرده است. البتته در حال حاضر امانپور از این شبکه جدا شده و به شبکه ABC پیوسته است.

اما مانند دیگر رسانه های غربی CNN نیز در بحث ایران جانب غرب را گرفته و طبق خواسته آنها عمل کرده که موجب تیرگی روابط این شبکه با ایران شده است.