ایرانیان در رقابت فخرفروشی

انتقاد از نگاه شعاری مسئولان به فرمایشان مقام معظم رهبری، ضرورت توجه به اصلاح ریز فرهنگها، انتقاد از تب رکورد زنی در سطح جامعه، ریسک پذیری بالای ازدواج، آسیب شناسی ازدواجهای تجملاتی، جابه‌جایی فرهنگی غیر معمول و... مهمترین محورهای سخنان حجت الاسلام شهاب مرادی در غرفه خبرگزاری مهر بود. هنوز نیم ساعتی به زمان حضور شهاب مرادی روحانی که میان اقشار مختلف مردم به ویژه جوانان طرفدار بسیاری دارد و به استاد مهارتهای زندگی معروف است در غرفه خبرگزاری مهر مانده اما مخاطبان نمایشگاه از ساعتی قبل مدام به غرفه مراجعه می کنند و سراغش را می گیرند. او قرار است درباره سبک زندگی ایرانی ــ اسلامی برای بازدید گنندگان نوزدهمین نمایشگاه مطبوعات در غرفه مهر سخن بگوید. دقیقه ای به زمان وعده شده مانده اما هنوز خبری از روحانی گشاده رو که از هیچ عکس العمل مخاطبش به راحتی نمی گذرد نیست اما تمام صندلیها پر شده و بسیاری نیز ایستاده منتظر آمدن این استاد اخلاق که جسورتر و البته دارای بیانی متفاوت از سایرروحانیون هم نسلش است هستند. با لبخند همیشگی وارد می شود و سلامی آشنا می کند. انگارهمه را می شناسد. بازدید کنندگان نمایشگاه وقتی چهره استاد اخلاق را می بینند به غرفه می آیند، حلقه دورش آنقدر فشرده می شود که می گوید برای آغاز نیاز به تمرکز دارد. مانند همیشه باب شوخی را با آنان که جلوتر نشسته اند باز می کند و آرام وارد بحث های جدیتر می شود و او از سبک زندگی ایرانی اسلامی می گوید، سبکی که به اعتقاد او تعریف ساده ای دارد :" سبک زندگی در تعریف ایرانی اش یعنی روش زندگی مومنانه". نگاه شعاری مسئولان به فرمایشان مقام معظم رهبری او معتقد است: متاسفانه ادارات دولتی و نهادها رویکردی شعاری به فرمایشات مقام معظم رهبری دارند. یک نکته در سبک زندگی ایرانی ــ اسلامی وجود دارد و آن این است که این موضوع جریان تازه ای در کشور نیست و جزو دغدغه های جدی حضرت آقا در دوران ریاست جمهوری و رهبریشان بوده که برخی از این خواسته ها و آرزوها هنوز عملیاتی نشده است. در حال حاضر نیز رهبری در تمام دیدارهایشان با جوانان و دانشجویان در خصوص سبک زندگی سخن می گویند. جنگ فخرفروشی درمیدان زندگی ایرانیان مرادی ادامه می دهد: سبک زندگی در تعریف ایرانی اش یعنی روش زندگی مومنانه. در این روزگار که نگاه و عمل جاهلانه در برخی از روشهای زندگی نمود دارد متاسفانه برخی از رفتارهای فردی و اجتماعی ما ازروی جاهلیت است و شبیه به رفتارهای اهالی سرزمینهای گذشته مانند قبیله قریش قبل از اسلام . این استاد اخلاق توضیح می دهد: درآن روزگار مردم به دارایی هایشان تفاخر می کردند، حالا نیز جنگ فخر فروشی وجود دارد. این یعنی زندگی جاهلانه. اینکه عروسی ما باشکوه تر باشد یا هدایایی که می دهیم بزرگتر باشد یا مباهات به دارایی هایمان همه نشان از جاهلیت ما دارد. مرادی مسئولیت تغییر سبک زندگی را تنها متوجه مسئولان نمی داند و می گوید: شاید فکر کنید این کار را باید یک وزیر، سازمان، استاد دانشگاه و ... باید ساماندهی کند اما اینگونه نیست. سلیقه و سبک زندگی را حتی فروشنده یک مغازه که به شما لباس می فروشد تنظیم می کند.. این استاد اخلاق اما ایراد های سبک زندگی ایرانی ها را چندان بزرگ نمی داند و اضافه می کند: روش زندگی ما ایرادهایی دارد که باید همین ایرادهای کوچک را برطرف کنیم. نگاه باید برود روی ریز رفتارها عادتهای کوچک نه سبک زندگی. رهایی از بحران سبک زندگی با اصلاح ریز رفتارها او ادامه می دهد: ما ایرانیها روش زندگی خوبی داریم که نقاط قوت و قابل توجهی دارد اگر ما احساس می کنیم دچار بحران در سبک زندگی شده ایم باید روی همین ریز رفتارها دست بگذاریم این ریز رفتارها نباید از بالا به پایین اصلاح شود. مرادی به نقش روحانیون در اصلاح این ریز رفتارها اشاره می کند و می گوید: در این میان ائمه جمعه باید نقش آفرین اصلی باشند و در راه اصلاح این ریز رفتارها به مردم کمک کنند. نه اینکه در پی آن باشند که طوری حرف بزنند که همه قبول کنند و مورد اعتراض قرار نگیرند. بی تفاوتی مخاطبان به جا به جایی های عجیب و غریب در ادامه این استاد اخلاق از مخاطبان می خواهد به سقف نگاه کنند و توضیح می دهد: شما به سقف این نمایشگاه نگاه کنید ما الان در مسجد و مصلا هستیم در این مکان نمایشگاه های گوناگونی برگزار می شود اما ما نماز جمعه را در دانشگاه می خوانیم. خیلی از کارهای در جامعه ما جابه جا شده و ما این جابه جایی ها را پذیرفته ایم و تعجب هم نمی کنیم. جالب اینکه در برخی از شهرها نماز جمعه با آن حجم بلندگو و اکو در بناهایی باستانی برگزار می شود. او اضافه می کند: من نماز خواندن در دانشگاه را دوست دارم اما باید یک فضای مناسب در این دانشگاه ها برای نماز خواندن ایجاد شود. سازندگان مصلی در آستانه بازنشستگی مرادی در این میان طعنه ای هم به طولانی شدن ساخت مصلی می زند و می گوید: متاسفانه کار ساخت مصلی نزدیک به 30 سال است شروع شده و برخی کارمندان آن بازنشسته شده اند اما هنوز اینجا برای نماز خواندن آماده نشده است. او در ادامه برخی مشکلات را به دلیل محافظه کار شدن ایرانی ها می داند و می گوید: ما از انتقاد کردن هم به خاطر آن که فلان آقا یا فلان مسئول ناراحت می شود پرهیز می کنیم. متاسفانه هم رسانه ها و هم افراد ما محافظه کار شده اند. اشتباهات را تحمل و راه را ادامه می دهند. ریسک پذیری بالای ازدواج تهرانی ها به دلیل سرو صدای زیاد غرفه های مجاور، مرادی در اقدامی اخلاقی و آموزنده می خواهد میکروفنش را قطع کنند تا مزاحمتی برای دیگران ایجاد نکند. او از مردم می خواهد جلوتر بیایند و در حلقه ای دوستانه ادامه می دهد: بر اساس آمار از هر 4 ازدواج در تهران 1 ازدواج به طلاق ختم می شود. آمار کشور نیز در این رابطه 7/5 است. آیا ازدواجی که ریسک پذیری آن 25 درصد است می ارزد 50 میلیون پول عروسی بابت آن بدهیم. نامزدی ، عقدکننان ، عروسی و پاتختی و چند جشن برای آن بگیریم. اینها با بخشنامه اصلاح نمی شود و برای حذف آن از سطح جامعه نیاز به رفتارهای حمایتی و وام نیست. وام چاره درد نیست این استاد اخلاق اضافه می کند: این چه روشی است که دولتمردان درپیش گرفته اند که برای هر سیاسیت تشویقی وام در نظر می گیرند. وام به حل این موضوعات چه کمکی می کند بعضی ازاین وام ها حتی پول آرایشگاه عروس نمی شود یا کرایه ماشین عروس. متاسفانه ما زندگی را گران کرده ایم از آن سو جوانان نخبه نیز با روشهای غیر معمول نمی توانند سبک سازی کنند. فلان آقا می رود در گلزار شهدا عروسی می گیرد چه کسی به تو گفته که این کار را کنی ؟! در زمانه فلاکت فرهنگی به سر نمی بریم مرادی ادامه می دهد: ما در زمانه فلاکت فرهنگی به سر نمی بریم. واقعا شرایط ما شرایط فلاکت فرهنگی نیست . این در حالی است که دارای غنای فرهنگی و تمدن غنی هستیم. اینها شعار نیست واقعیت است که ما داریم خرابش می کنیم و به ابتذالش می کشانیم. مراسم ختم به تالار رفته عروسی ها به گلزار شهدا او معتقد است: اینکه ما برویم در گورستان یا گلزار شهدا عروسی بگیریم سنت نمی شود. چون نگیر و نچسب است. ختم هایمان از گورستان و مساجد رفته به تالارها حالا چطورعروسی هایمان را ببریم در مکان های دیگر بگیرم. ما بهتر است فعلا ختم ها را برگردانیم به مسجد. وقتی صاحب عزا در تالار مراسمش را برگزار کرد و ما هنگام تسلیت گفتن بپرسیم "چرا درتالار؟ "و او با 200 پرسش روبرو شود سنت ها برمی گردد به جایگاه اصلی اش. متاسفانه ما سوال نمی کنیم غیبت می کنیم. نهی منکر و ارشاد نمی کنیم، حرف های پشت سر هم به فرد اصلی نمی رسد. این همان سبک زندگی است باید آن چیزهایی که دیگر سر جایشان نیست برگردانیم سر جایشان. برخی چیزها را نیز اصلاح کنیم. وصیت می کنند عکس عروسیشان را پاره کنند مرادی با اشاره به این که ما نمی توانیم تمام این سبک از زندگی را از بین ببریم چون طرفداران زیاد دارد اما می توانیم کم کم آن را اصلاح کنیم. همین عکس عروسی. دخترانمان می گویند اگر عروسی نگیرم بعدها تاسف می خوریم چرا عکس عروسی نداریم حالا برخی متدینین با نگهداری عکس عروسی مشکل دارند و به گفته خودشان وصیت کرده اند عکس عروس را پاره کنند خوب این عکس به چه دردی می خورد. ما هی دخالت نکردیم و از این کنارگیری دیگران سو استفاده کرده اند و دارند مدیریت می کنند این همان مهندسی فرهنگی است که دغدغه آقا بود و انجام نشد و افتاد دست کسانی که نه نگاه دینی دارند و نه نگاه فرهنگی و تنها دید بازرگانی دارند برای آنکه بتوانند مخارج عروسی را زیاد کنند و شغل و کاسبی شان رونق بیشتری داشته باشد. فیلم سازی برای مراسم عروسی وی یاد آوری می کند: قبل ترها بعد از اتمام عروسی عروس و داماد یک عکس یادگاری می گرفتند البته همین عکس هم آغاز غربی شدن جامعه بود حالا این جامعه غربی رشد کرده و برای عروسی فیلم می سازند. عروس و داماد می روند در کویر فیلم بازی می کنند یا پارکها و باغهایی برای عروسی درست شده که نشان می دهد مثلا اینها دراین باغ زندگی می کنند آخر جوانی که یک خانه 40 متری ندارد برای چه این کارها را انجام می دهد. برای همین تاکید دارم باید از ریز رفتارها و رسومات خرده ریز آغاز کنیم و باید کم کم آنها را حذف کنیم. به طور مثال یک فامیل باهم قول و قرار بگذارند که برای جشن عروسی شان یک شام ساده بدهند. مقاومت در برابر انجام رفتارهای درست وی در پاسخ به سئوال یکی از بازدیدکنندگان که می گفت خانواده ها نمی گذارند مراسم ها ساده برگزار شوند، می گوید: بسیاری از رفتارها به دلیل این مقاومتها تغییر کرده است. شما هم باید در مقابل رفتارهای درست مقاومت کنید به طور مثال در نسل قبل دخترها تنهایی بیرون نمی رفتند و اگر قصد بیرون رفتن داشتند با برادرشان رفتند اما حالا این موضوع مرسوم است حتی دخترخانم ها برای دانشگاه به شهرهای دیگرمی روند. متاسفانه ما رفتارهای خوب را رسم نمی دانیم. ما یک خودپنداری هایی داریم که مانع اصلاح رفتارهایمان می شود مثلا می گوییم اگر این کار را بکنیم آدم حسابی تر هستیم یا این کارها مال آدم های معمولی است. به خود بقبولانیم که یک آدم معمولی هستیم مرادی اضافه می کند: ما باید به خود بقبولانیم که یک آدم معمولی هستیم و باید بدانیم برای اصلاح ریزرفتارها باید سختی ها را تحمل کنیم و بتوانیم یک چیزهایی را کنار بگذاریم. اگر این گونه نباشد این چرخه غلط روال زندگی به همان شکل جلو می رود. البته باید بدانیم در ریزرفتارها سلیقه متنوع است که ما آن را باید روی اصل قرار دهیم به طور مثال اصل این است که اختلاط زن و مرد حرام است. این دیگر به سلیقه من بر نمی گردد یعنی ما اگر هر عروسی که می گیریم این اصل را رعایت کنیم بسیاری از ریزرفتارهای اشتباهمان نیز حل می شود. یا اینکه ساعت و انگشتر نگین دار مخصوص زنان است اما الان توسط مردان نیز استفاده می شود و فروشنده با یک کلمه چه فرقی می کند همه استفاده می کنند بینش ما را خراب می کند. باید با فرهنگسازی اشتباه حتما مقابله کنیم. کارنامه کاری مان را با کتاب گینس اشتباه گرفته ایم این استاد اخلاق معتقد است: آدم هایی که کارهای عجیب و غریب می کنند می خواهند بگویند من آدمی خاص هستم. این خود خاص پنداری و خود ویژه پنداری غلط است. حالا چه به صورت گرفتن عروسی در تالارهای بزرگ و ماشین های گرانقیمت و کلاسیک برای شب عروسی باشد یا خواندن خطبه عقد توسط یک مرجع تقلید اینها همه تفاخر است که متاسفانه برخی از دولتمردان و افرادی که در حکومت هستند نیز گرفتار آن شده اند. ما کارنامه کاری مان را با کتاب گینس اشتباه گرفته ایم و مدام در حال رکورد زنی هستیم. اولین کارخانه فلان، بزرگترین جاده، مهمترین در خاورمیانه، طولانی ترین در جهان، این ترین ها مال کتاب گینس است نه مال دولت و حکومت و نه مال زندگی. اینکه هواپیمای شخصی بگیریم و در آسمان عقد بخوانیم خود ویژه پنداری است که آن را باید کنار بگذاریم و به این نتیجه برسیم که آدمی هستیم مانند تمام آدمها . اجرهای فرهنگ را دانه دانه اصلاح کنیم مرادی با بیان این که برای اصلاح نباید به دنبال کل بنای فرهنگ برویم می گوید: باید آجرهایش را دانه دانه اصلاح کنیم. هر گوشه اش اصلاح شود کم کم همه چیزش اصلاح می شود باید سادگی را ترویج کنیم و همین طور احساس ارزشمند بودن را . اگر این حس ارزشمند بودن در افراد تقویت شود دیگر به دنبال چنین حرکاتی برای ویژه بودن نمی روند در این میان اصل را نیز باید بر سنت پیامبر بگذاریم. نقش روحانیت نیز محوری است. روحانیت باید حرف حق بگوید ولو اینکه همه ناراحت شوند. نقش رسانه ها نیز مهم است. متاسفانه در فیلم ها و سریال هایمان ما هیچ وقت خودمان را نمی بینیم حتی آدم های بدبختشان هم آدم های دیگری هستند که با آدم های معمولی فرق می کنند. اصلاح سبک زندگی به سمت شعاری شدن نرود او هشدار می دهد: البته باید حواسمان نیز باشد که اصلاح سبک زندگی به سمت شعاری شدن نرود زیرا این هم یک خطر است. حضرت آقا سالهاست با سخنانشان نامگذاری سالها به دنبال ایجاد سبک زندگی ایرانی اسلامی هستند. با سند چشم انداز، برنامه های پنج ساله ، برخی از این برنامه ها هم عملی شده و برخی نه به طور مثال ما واقعا فرهنگ رانندگی مان بهتر از قبل است اما هنوز جاده های ما کشته می دهد. نخبگان ما باید دور هم جمع بشوند و سبک سازی کنند برای چیز های ریز زندگی نه کل زندگی. اگر متدینین در جامعه همدل شوند می توانند سبک سازی کنند. منبع: مهر