اندام موزون به قیمت خودکشی!

مکمل‌های به ظاهر ورزشی این روزها از پرفروش‌ترین کالاهای موجود در داروخانه‌ها محسوب می‌شوند. مخاطبان این داروها اغلب در بازه سنی 20 تا 40 سال هستند که البته دامنه تقاضاهای شان صرفا به داروخانه‌ها محدود نمی‌شود و می‌توانند ارقام غیرمجاز کالای مورد نیاز خود را از از بازار آزاد و از مسیرهای غیرقانونی تهیه کنند. در سال‌های اخیر بارها و بارها از مضرات و عوارض این مکمل‌ها صحبت شده اما ورزشکاران حرفه‌ای و حتی مبتدی که صرفا به رسیدن به اهداف کوتاه مدت خود می‌اندیشند، هنوز ویترین پر زرق و برق پودرها و کپسول‌های پرخطر را رها نکرده‌اند. علی رفیع‌زاده، رئیس هیات پرورش‌اندام و بدنسازی خوزستان مصرف مکمل‌های مجاز را برای ورزشکاران حرفه‌ای لازم و ضروری می‌داند. چرا که میزان تمرینات ورزشکاری که در حد قهرمانی کار می‌کند به حدی زیاد است که حتی برنامه‌های غذایی بسیار خوب هم نیازهای بدن او را تامین نمی‌کند. مشکل اصلی اما اینجاست که برخی از ورزشکاران روش‌های صحیحی را برای مصرف مکمل‌ها انتخاب نمی‌کنند و بعضا به دلیل عدم‌آگاهی، به مکمل‌های تقلبی و غیراستاندارد روی می‌آورند. رفیع‌زاده به ترکیبات مکمل‌های استاندارد اشاره می‌کند و می‌گوید: «در این مکمل‌ها از مواد معدنی، ترکیبات طبیعی و ویتامین‌های مورد نیاز بدن، استفاده می‌شود اما معضل اصلی، تولید و عرضه مکمل‌های تقلبی است. در برخی از مکمل‌های تقلبی موادی مثل پودر شکلات یا بیسکویت که در ظاهر شبیه مکمل موردنظر باشد، همراه با قرص‌های هورمونی که مصرف آنها غیرمجاز است وجود دارد. شخص مصرف‌کننده ظاهرا نتایج مثبتی را در کوتاه مدت در کار خود می‌بیند اما سپس دچار عوارض داروهای هورمونی می‌شود. وجود هورمون در مکمل‌های غذایی به ناباروری و رشد غیرمتعارف برخی از اندام‌ها در مردان و رویش موی‌ زاید در زنان منجر می‌شود. متاسفانه عوارضی که بر اثر مصرف مکمل غذایی دارای هورمون‌، در بدن فرد ایجاد می‌شود برگشت‌ناپذیر است و حتی در صورت قطع مصرف‌همچنان باقی می‌مانند.» فروش مکمل تقلبی در بوتیک و سوپر مارکت! برخی از مکمل‌های تقلبی به صورت زیرزمینی تهیه و با مارک‌های معتبر توزیع می‌شوند. این مکمل‌ها اغلب از جمع‌آوری ضایعات کارخانجات و محصولات تاریخ مصرف گذشته تهیه می‌شوند و برای آنکه بوی مطبوعی داشته باشند، وانیل و مواد خوشبوکننده به آنها‌ افزوده شده و با قیمت پایین در اختیار متقاضیان قرار می‌گیرند. در اینگونه مکمل‌ها از مواد محرک سیستم عصبی استفاده می‌شود که بعضا منجر به ایست تنفسی و قلبی می‌شوند. بهزاد شریف‌مخمل‌زاده، معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی بر لزوم نظر و تجویز پزشک برای اثرگذاری مناسب مصرف مکمل‌ها بر بدن تاکید می‌کند و می‌گوید: «داروهای نیروزا بسیار مشکل آفرین هستند و عوارض جانبی شدیدی دارند. ممکن است علائم ظاهری مصرف این داروها بلافاصله‌ ظاهر نشوند اما در طولانی‌مدت قطعا برای شخص مصرف‌کننده مشکل ایجاد می‌کنند. نظارت بر فروش مکمل‌ها در داروخانه‌ها از وظایف معاونت غذا و دارو است و باید به داروخانه‌ها هشدار داده شود چنانچه اقدام به ارائه مکمل تقلبی کنند، با آنها برخورد جدی می‌شود.» اگرچه بر خرید مکمل‌ها از داروخانه‌ها تاکید شده ولی ورزشکاران در بسیاری از موارد این مواد را از مکان‌هایی غیر از داروخانه‌ها که به هیچ عنوان برای خرید تایید شده نیستند، تهیه می‌کنند. افراد سودجو با عرضه و فروش مکمل‌های تقلبی در مکان‌هایی ازجمله باشگاه‌ها، سوپرمارکت‌ها و حتی بوتیک‌ها به اهداف مورد نظر خود که پرکردن جیب‌شان است، دست پیدا می‌کنند. طبق گزارش‌های معتبر ارائه شده، درصد بسیاری از مکمل‌هایی که در مکان‌هایی غیر از داروخانه پخش و به فروش می‌رسند، اصل نیستند و آنچه روی بسته‌بندی مکمل درج شده با ترکیبی که درون بسته‌بندی است، متفاوت است. به طور کلی نظارت بر ورود کالاها ازجمله مکمل‌ها، بر عهده فرماندهی مرزبانی و اداره‌کل گمرکات است و زمانی‌ که کالا وارد سطح شهر می‌شود، اکیپ‌های مشترک بین ارگان‌هایی چون سازمان صنعت، معدن و تجارت، معاونت غذا و دارو، پلیس اماکن و شورای اصناف بر عرضه آن نظارت و بازرسی می‌کنند. انواع و اقسام عوارض جانبی مکمل‌ها از جمله اثرات جبران‌ناپذیر مصرف مکمل‌های تقلبی اختلال در فشار خون، افسردگی، مشکلات پوستی مثل آکنه، ریزش مو، بروز مشکل در کبد و کلیه، عقیمی، اختلالات روانی، ایجاد لخته‌های‌ خونی، بروز سکته‌های قلبی و مغزی و حتی مرگ عنوان می‌شود‌ بنابراین توصیه می‌شود، مکمل‌ها تحت نظر متخصص تغذیه، پزشک و داروساز مصرف شوند و برای خرید، تنها به داروخانه‌ها مراجعه و به دارا بودن برچسب حاوی اطلاعاتی ازجمله نوع مکمل، کارخانه سازنده، شرکت تولیدکننده، تاریخ تولید و انقضا و تاییدیه وزارت بهداشت دقت شود. همچنین نباید فراموش شود که نوع مکمل مصرفی باید متناسب با اهداف موردنظر شخص متقاضی باشد‌ چرا که هر مکملی برای اهداف خاص و تقاضای مصرف‌کنندگان تهیه می‌شود. بیشتر متقاضیان مکمل‌ها را جوانانی تشکیل می‌دهند که هدف‌شان رسیدن به موفقیت‌های بزرگ در کوتاه‌مدت است اما اگرچه مصرف مکمل‌ها برای ورزشکاران امری طبیعی و حتی لازم و ضروری است، مصرف خودسرانه به هیچ‌وجه راه مناسبی برای بهبود کارایی نیست. با توجه به اثرات مخرب مصرف مکمل‌های تقلبی بر روح و جسم افراد، ضروری است مسئولان ذی‌ربط با نظارت و کنترل بیشتر در مکان‌های توزیع چنین موادی و تشدید جرایم، از عرضه آنها جلوگیری کنند.