خسارات سنگین خشکسالی در ایلام

مهر: طی سال های گذشته و به خصوص در سال جاری خشکسالی خسارات سنگینی به پیکره استان ایلام وارد کرده است و طبق گفته کارشناسان این استان در ردیف اول استان های کشور در زمینه خشکسالی و در رنج شدید قرار دارد. خسارات سنگین خشک سالی در ایلام خشکسالی به عنوان بلای طبیعی و پدیده‌ای اجتناب ناپذیر، از دیرباز در پهنه وسیع کشورهای مختلف به خصوص کشورهای مستقر در مناطق گرم و خشک به کرات وقوع یافته و می‌یابد. مطالعات و بررسی های انجام شده نشانگر آن است که کشور ایران با توجه به وضعیت جغرافیایی و اقلیمی خود، همچون بسیاریاز کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا در وضعیت مناسبی از لحاظ تأمین آب قرار ندارد. این امر، بیانگر احتمال وقوع خشکسالی های بیشتری در آینده نسبت به گذشته می باشد. قدر مسلم آنکه، در صورت اعمال مدیریتهای ناکارآمد فنی و استفاده از استراتژی های نامناسب، علاوه بر هدررفت منابع موجود و تشدید اثرات مخرب خشکسالی، زمینه برای بروز خشکسالی های بعدی به طرز فزاینده ای فراهم می شود. استان ایلام با دو میلیون هکتار مساحت بیش از یک میلیون و 840 هزار هکتار جنگل و مرتع دارد که بر اثر خشکسالی های پیوسته چند سال اخیر میلیاردها ریال به عرصه های بیابانی، جنگلی و مرتعی این استان خسارت وارد شده است. تاسیسات زیربنایی نهالستان ها و پارک های جنگلی، فضای سبز حاشیه راه ها و مراتع در پی تداوم خشکسالی آسیب های فراوانی دیده اند و خشکسالی باعث شده تا تولید علوفه در مراتع استان کاهش یافته و اجرای طرح های بیابان زدایی با مشکل رو به رو شود. در سال گذشته استان ایلام با پدیده خشکسالی خیلی شدید و بی سابقه ای مواجه شد که 80 درصد اراضی کشت شده دیم و آبی استان ایلام بر اثر پدیده خشکسالی زیان دیده است. 185 هزار هکتار از زمین‌های آبی و دیم استان ایلام بر اثر پدیده خشکسالی خسارت دیده است و استان ایلام در سطح بندی خشکسالی در کشور در رنج شدید قرار گرفته است. ایلام یکی از استان های مهم و دارای پتانسیل مناسب برای توسعه بخش های مختلف کشاورزی است که در این استان 18 درصد از عرصه ها به کشت انواع محصولات کشاورزی اختصاص دارد. توسعه همه جانبه یک منطقه بستگی به وجود و ایجاد زیرساخت های توسعه و استفاده از ذخایر و معادن خدادادی آن منطقه و همچنین شرایط مناسب محیطی و جوی دارد. منطقه ای روند توسعه و آبادانی را طی می کند که این عوامل به موازات یکدیگر پیشرفت داشته باشند و هر کدام مکمل دیگری باشد. روستا به عنوان یک مرکز تولید در بخش کشاورزی و دامداری همیشه مورد توجه بوده است و در کشورهای توسعه یافته همیشه این مراکز تولیدی را تقویت کرده اند چرا که هر منطقه ای که پتانسیل کشاورزی و دامداری را داشته باشد، به عنوان یک منطقه تولیدی و درآمدزا برای کشور تلقی می شود. استان ایلام از نظر حوزه های آبریز به دو حوزه مشخص قابل تقسیم است. حوزه آبریز رودخانه های مرزی و حوزه آبریز سیمره و کرخه که رودخانه های مرزی در غرب استان قرار دارند و اکثرا از کبیر کوه سرچشمه می گیرند و پس از مشروب ساختن دشت های واقع در پایین دست حوزه های آبریز از مرز خارج شده و به کشورعراق می ریزند. رودخانه های دویرج، میمه، چنگوله، گاوی، کنجانچم، گدارخوش، و کنگیر مهمترین رودخانه های حوزه آبریز مرزی استان هستند که در سالهای اخیر تلاش برای کنترل آبهای مرز از سوی مسئولان بی نتیجه مانده است. رودخانه های حوزه آبریز سیمره و کرخه اکثرا از شمال و شرق کبیرکوه و سایر کوههای استان سرچشمه می گیرند که مهمترین آنها عبارتند از مولاب، سیاه کوه، دره شهر، سیکان، کلم، شیروان، زنگوا ، چرداول و جزمان است. مجموع روناب سالانه رودخانه های استان ایلام با احتساب سیمره در محدوده استان 4.5 میلیارد متر مکعب است که 1.9 آن مربوط به 14 رودخانه دائمی درون استان و مابقی روناب سالانه سیمره است. از مجموع چهار هزار و 500 میلیون متر مکعب روناب جریانهای سطحی استان 600 میلیون متر مکعب برداشت و مابقی از دسترس خارج می شود. بالا رفتن دمای هوا و خشک شدن چشمه ها در مناطق مختلف منطقه و تخریب زیستگاه ها باعث شده پرندگان حیات وحش منطقه را ترک و به مناطق خوش آب و هوا مهاجرت کنند. یک کارشناس مسائل اقتصادی در استان ایلام در این ارتباط اظهار داشت: در حال حاضر سیل 35 درصد، طوفان 29 درصد ، خشکسالی و قحطی 9 درصد، زلزله 8 درصد، بهمن و رانش زمین 7 درصد، آتش سوزی جنگلها 5 درصد، نوسان شدید دما 4 درصد، آتشفشان 2 درصد و سایر بلایا یک درصد بلایای طبیعی در سطح جهان را تشکیل می دهند. علیرضا صابری عنوان کرد: خشکسالی شدید و فراگیر طی سال های گذشته موجب کاهش رطوبت خاک شده به طوری که خاک در برابر هر نوع بادی قابلیت فرسایش پیدا کرده و فراوانی پدیده گرد و خاک افزایش یافته است. وی عنوان کرد: پدیده خشکسالی از دیگر بحران های طبیعی در 100 سال آینده است و مدل های مختلفی که برای این مطالعات انجام شده نتایج متفاوتی را نشان داد ولی به طور کلی نشان می دهد که در آینده میزان بارش ها در منطقه زاگرس کم می شود. وی افزود: استان ایلام به عنوان کم جمعیت ترین استان کشور و از مستعدترین استان های کشور در بخش کشاورزی و دامداری است. این کارشناس افزود: روستاهای این استان نیز سالانه تولیدات زیادی در بخش های مختلف همچون صنایع دستی،‌ کشاورزی و دامداری برای جامعه هدف داشته اند. وی اظهار داشت: اما در سال های اخیر برخی عوامل طبیعی و محیطی باعث مهاجرت روستاییان به دیگر شهرها شده است به طوریکه تا کنون روستاهای مختلفی این منطقه خالی از سکنه شده اند. وی یادآور شد: خشکسالی های چند سال اخیر در استان ایلام ضربات سختی بر پیکره منابع آبی استان ایلام زده است به طوری که هم اکنون بیشتر مناطق استان با کمبود آب مواجه شده اند. امید است مردم استان ایلام در دعاها و نیایش های شبانه روزی خود از خداوند منان طلب آمرزش و استغفار کرده و در اولین فرصت ممکن با همکاری و همراهی روحانیون معظم و مردم ولایتمدار استان، نماز استسقا را با شکوه هر چه تمام تر برگزار کرده تا ترنم ابرهای باران زا با نوازش خود، سرور و شادمانی را به مردم بازگرداند و طبیعت تشنه کام ایلام را سیراب کنند.