جزييات مذاكرات اشتون ـ جليلي

ایسنا: علي‌اصغر سلطانيه از پيشنهاد ايران براي توقف غني‌سازي 20 درصدي در ازاي لغو تحريم‌ها به نماينده 1+5 در استانبول خبر داد. خبرگزاري "اينترپرس سرويس" به نقل از علي‌اصغر سلطانيه، نماينده ايران در آژانس بين‌المللي انرژي اتمي گزارش داد كه ايران در نشست 19 سپتامبر (29 شهريور) ميان كاترين اشتون، رييس سياست خارجي اتحاديه اروپا و سعيد جليلي، مذاكره‌كننده ارشد ايران با 1+5، پيشنهاد كرده است غني‌سازي 20 درصدي را در ازاي رفع تحريم‌ها عليه ايران متوقف مي‌كند. او در ادامه گفت‌وگو با اين خبرگزاري با اشاره به مذاكرات ايران و آژانس افزود كه مقامات آژانس بين‌المللي انرژي اتمي ماه گذشته با درخواست ايران مبني بر اين‌كه اسناد فعاليت‌هاي منتسب داده شده به ايران به مقامات اين كشور ارايه شود، موافقت كرد، اما بعد از اين مصالحه عقب‌نشيني كرده است. سلطانيه گفت: ما آماده‌ايم غني‌سازي 20 درصدي را تعليق كنيم، مشروط بر اين‌كه يك گام متقابل سازگار با آن را مشاهده كنيم. وي گفت: اگر ما اين كار را انجام دهيم، نبايد تحريم‌ها وجود داشته باشد. نماينده ايران در آژانس مخالفت ايران با هرگونه توافقي كه شامل بستن سايت غني‌سازي فردو باشد را تكرار كرد و گفت: غيرممكن است كه ما انتظارات آن‌ها براي تعطيلي فردو را بپذيريم. در حالي كه توجيه آمريكا براي بستن فردو اين بوده كه اين تاسيسات تداوم غني‌سازي به سمت سطوح تسليحاتي را براي ايران تسهيل مي‌كند، سلطانيه گفت كه تبديل نيمي از ذخاير به صفحه سوخت براي راكتور تحقيقاتي تهران در گزارش 30 اوت آژانس مستند شده است. او افزود: مهم‌ترين چيز در گزارش آژانس اين بود كه درصد بالايي از اورانيوم با غناي 20 درصد به پودر براي استفاده در راكتور تحقيقاتي تهران تبديل شده است. بنابراين گزارش، تبديل شدن اورانيوم با غناي 20 درصد به پودر براي استفاده در صفحات سوخت امكان فرآوري مجدد آن به صورتي كه براي سطوح نظامي استفاده شود را از بين مي‌برد. اين ديپلمات ايراني گفت كه نمايش قابليت فني ايران براي انجام چنين فرآوري كه ظاهرا آمريكا و ديگر دولت‌هاي 1+5 را متعجب كرده است، درخواست 1+5 براي انتقال كل ذخاير 20 درصدي به خارج از كشور را نامربوط كرده است. وي افزود: اين قابليت نشان مي‌دهد كه ما به سوخت ديگر كشورها نياز نداريم. سلطانيه گفت كه دو مقام عالي‌رتبه آژانس در تازه‌ترين دور مذاكرات در ماه گذشته درخواست مهم ايران در "توافق ساختاري" درباره همكاري ايران درباره اتهامات مربوط به "ابعاد نظامي احتمالي" در برنامه هسته‌يي را پذيرفتند، اما در پايان نشست از آن عقب‌نشيني كردند. اين گزارش حاكي است: مساله، اصرار ايران براي دريافت كليه اسنادي است كه مبناي اتهامات عليه ايران قرار گرفته است. متن مذاكرات (دوم اسفند 1390) فوريه نشان مي‌دهد كه آژانس با ذكر عبارت "در صورت مقتضي" درصدد فرار از هرگونه تقاضا براي قرار دادن اسناد در اختيار ايران بوده است. با اين حال به گفته سلطانيه هرمان ناكارتس، معاون مديركل آژانس در امور پادمان‌ها و رافائل گروسي، دستيار مديركل در امور سياسي در مذاكرات 24 اوت (سوم شهريور1391) براي اولين بار با تعهد به "ارايه اسناد مربوط به فعاليت‌هايي كه ادعا مي‌شود توسط ايران انجام شده است" به تهران موافقت كردند. نماينده ايران در آژانس افزود كه به اين ترتيب در پايان نشست ناكارتس و گروسي موجب شدند اين موضوع حل نشده باقي بماند. بنا بر اين گزارش، محمد البرادعي، مديركل پيشين آژانس در كتاب خاطرات خود در سال 2011 نوشت كه "به طور مستمر منبع اطلاعات"ارايه شده عليه ايران را "تحت فشار مي‌گذاشتم تا به ما اجازه دهد رونوشت آن‌ها را در اختيار ايران قرار دهيم". وي افزود كه به منابعي كه اطلاعات ادعا شده را ارايه داده‌اند، گفته است "چطور مي‌توان بدون افشاي اتهامات عليه كسي او را متهم كرد؟" البرادعي هم‌چنين مي‌گويد كه رژيم صهيونيستي اواخر تابستان 2009 اسناد جديدي را ارايه كرده كه "ظاهرا نشان مي‌دهد ايران به مطالعات تسليحات هسته‌يي تا دست كم سال 2007 ادامه داده است". سلطانيه تاييد كرد كه مساله حل نشده ديگر اين است كه آيا تحقيقات آژانس بي‌نهايت خواهد بود يا خير. متن مذاكرات 20 فوريه نشان مي‌دهد كه ايران فهرستي از موضوعاتي را مي‌خواهد كه تحقيقات آژانس به آن‌ها محدود باشد و هر زمان كه ايران به سوالات پاسخ داد و اطلاعات مورد تقاضا را ارايه كرد آن مساله "پايان يافته" اعلام شود، اما آژانس اصرار دارد كه بتواند به موضوعاتي كه "پيش‌تر درباره‌اش مذاكره شده"، "مجددا برگردد". به گفته سلطانيه اين موضوع هنوز تغييري نكرده است. او به نقل از يك مذاكره‌كننده آژانس با ايران گفت: "اگر ماه بعد ما اطلاعات ديگر و بيش‌تري را دريافت كنيم چه؟" سلطانيه گفت: اگر آژانس به اين روش ادامه دهد به 10 يا 20 سال ديگر زمان نياز خواهد بود. وي افزود كه پيش از نشست شوراي حكام در اوايل ماه جاري با ناكارتس و گروسي درباره برگزاري نشست ايران و آژانس در نيمه اكتبر توافق شد. سلطانيه گفت كه مقامات آژانس قول دادند كه يوكيا آمانو، مديركل آژانس در طول نشست شورا زمان برگزاري نشست مورد توافق ميان ايران و آژانس را اعلام كند، اما آمانو هيچ اشاره‌اي به آن نكرد. بنا بر اين گزارش، در عوض آمانو پس از ديدار با فريدون عباسي، معاون رييس‌جمهور ايران و رييس سازمان انرژي اتمي اين كشور فقط به "آمادگي آژانس براي ديدار با ايران در آينده‌اي نزديك اشاره كرد". نماينده ايران در آژانس گفت كه "او به قولش عمل نكرد" و افزود كه ايران چگونگي پاسخ به اين موضوع را بايد "در پايتخت" بررسي كند. سلطانيه در توضيح اظهارات عباسي مبني بر اين‌كه قطع جريان برق در مسير منتهي به فردو يك شب قبل از درخواست بازرسان براي بازرسي سر زده نشان دهد كه آژانس مي‌تواند تحت نفوذ تروريست‌ها و خرابكاران قرار گيرد، گفت: اعتراضي كه داريم اين است كه مديركل از اطلاعات محرمانه حفاظت نمي‌كند. او افزود: وقتي آن‌ها اطلاعاتي درباره تعداد سانتريفيوژهايي كه در حال كار كردن هستند و اين كه چه تعدادي كار نمي‌كنند (در گزارش‌هاي آژانس) دارند، اين جاي نگراني بسياري جدي دارد.