در بازار صفر و یک، همه صفر شده‌اند!

گروه اقتصادی «فردا»: بالاگرفتن نوسانات نرخ ارز، بازارهای مختلف کالا و خدمات را دچار شوک و رکودهای حیرت‌انگیزی کرده است و این رخداد در جریان بازار دیجیتال شدت و حِدت بیشتری یافته است. بازار دیجیتال که بیشتر در گروی بازار رایانه و موبایل است، رابطه کاملا مستقیمی با ارز و به دنبال آن با واردات کالاهای مرتبطش دارد. بالا رفتن نرخ ارز از یک سو و بی ثباتی آن از سوی دیگر، موجب رکود نسبی خرید و فروش کالاهای رایانه‌ای شده و سردرگمی شایعی را بین مشتریان و فروشندگان ایجاد کرده است. چند هفته پیش که نرخ ارز می‌رفت تا آرامش نسبی را تجربه کند، فروشندگان به این امید بودند که جانی تازه در بازار دیجیتال دمیده شود اما با افزایش ناگهانی و شدید نرخ دلار، ریشه‌های این امید را خشکاند. اگر از مدتی پیش به فروشندگان کامپیوتر و لپ تاپ مراجعه می‌کردید، مسلماً ابهام را در پاسخ‌های بسیاری از آنان نسبت به کالاهای آتی و واردات پیشِ رو، در می‌یافتید. ابهاماتی که امروز بیش از پیش شده است. بلاتکلیفی درمورد نرخ ارز و امید به افزایش یا کاهش هر یک به نوعی موجب سردرگمی فروشندگان و واردکنندگان رایانه می‌شود. سیستم رایانه خانگی یا اداری که شاید تا چندی پیش با قیمتی در حدود 500- 600 هزارتومان قابل ارائه بود امروز به قیمتی معادل دو برابر آن افزایش یافته و این افزایش رونق بازار دیجیتال را به رکود کشانده است. اگر امروز یک نوت بوک را نشان کنید (تازه آن هم با سختی و محدودیت فراوان در انتخاب) هیچ امیدی نباید به فردا داشته باشید چراکه احتمال دارد یا خودش دیگر در بازار نباشد یا قیمتش دیگر آن قیمت دیروز نباشد! تا چندی پیش وجود لیست قیمت در فروشگاه های لپ تاپ و رایانه رایج بود، اما امروز نوسانات آنقدر زیاد شده که صحت یک فهرست قیمت شاید تا عصر هم تداوم نیابد! بر اساس آمارهای مندرج در پایگاه اطلاع رسانی اتاق بازرگانی تهران، واردات لپ‌تاپ طی پنج‌ماهه اول امسال نسبت به سال گذشته کاهشی نزدیک به 30درصد یافته است. واردات رایانه همراه، از فروردین تا مردادماه سال گذشته در حدود 1.8 هزارتن بوده است که امسال و در همین بازه زمانی به میزان 1.3 هزارتن کاهش پیدا کرده است. ارزش دلاری بازه سال گذشته به میزان 159.4 میلیون دلار بوده در حالی که بازه مشابه امسال ارزشی معادل 176.5 میلیون دلار یافته است. این موضوع نشان‌دهنده آن است که در عین کاهش 30درصدی واردات لپ تاپ نسبت به سال گذشته، ارزش دلاری رشد 10درصدی پیدا کرده است. پیش‌تر، رییس اتحادیه فناوران رایانه تهران از کاهش واردات لپ تاپ و انواع قطعات کامپیوتری به کشور خبر داده و اعلام کرده بود: افزایش نرخ ارز در بازار از ماه گذشته تا کنون باعث افت واردات انواع کالاهای دیجیتالی به خصوص لپ‌تاپ شده که با افزایش قیمت مجدد آن در شرایط فعلی واردات این کالا متوقف شده است. هم‌اکنون تهیه نرخ ارز در بازار آزاد به یکی از مهم‌ترین دغدغه های فعالان این حوزه تبدیل شده چرا که با شرایط فعلی که نرخ دلار به 2300 هزار تومان رسیده و فعالیت در این زمینه واقعا صرفه اقتصادی ندارد. با شرایط فعلی بیشتر واردکنندگان قانونی دچار سردرگمی شده‌اند چرا که قیمت ارز لحظه‌ای تغییر می‌کند که با استمرار این شرایط به نظر می‌رسد که سرمایه‌داران ایرانی نیز از این حوزه خارج شوند. مشتری یکی از بازارهای کامپیوتر تهران به خبرنگار ما می‌گوید: «تنوع لپ‌تاپ‌ها کم است و خود فروشندگان هم بلاتکلیف فروش هستند. لپ‌تاپی که ماه قبل قیمت کرده بودم، این ماه به راحتی افزایش 20درصدی قیمت پیدا کرده و واقعا قدرت خرید ما کاهش یافته است» فرد دیگری که به بازار فروش موبایل رفته بود اظهار می‌کند: «قیمت موبایل‌ها وضع درستی ندارد. بیشتر مغازه‌ها همین موبایل‌های ارزان و دم دستی را می‌فروشند؛ گوشی‌های گران قیمت تر را نگه داشته‌اند برای روزهای بعد!» اما این یک روی سکه و وضعیت و بلاتکلیفی خریداران است. از سوی دیگر وضعیت فروشندگان هم خیلی تعریفی ندارد! البته در این میان سوء استفاده کنندگان از فضای نوسانی اخیر نیز موجودیت دارند و با امید به کسب سود بیشتر به انتظار فردایی با نرخ دلار بالاتر نشسته‌اند. با این اوضاف، باز هم غالب فروشندگان بازار دیجیتال از وضع موجود راضی نیستند و از وضعیت بازار نالان‌اند و عدم ثبات نرخ دلار برای‌شان وضعیت بی ثباتی را ایجاد نموده است. از یک سو مشتریانی را می‌بینند که کما فی السابق به بازار علاقمند نیستد و از سویی دیگر برنامه‌ریزی برای آینده واردات و افزایش موجودی‌های محصولات برایشان دشوار گشته است. یکی از فروشندگان در جواب خبرنگار ما راجع به وضع خود و صنف‌اش فقط یک عبارت گفت: «افتضاح»!