ناگفته‌هایی ازهزینه‌های اجلاس غیرمتعهدها
رئیس جمهور مغولستان مي گفت آنقدر از ايران خوشم آمده كه ديگر براي دور آينده هم كانديداي رياست جمهوري نمي شوم و تلاش خواهم كرد تور گردشگري براي بازديد مردم كشورم از جاذبه هاي ايران ايجاد كنم.
*** روند دعوت سران كشور هاي عضو جنبش عدم تعهد براي شركت در اجلاس تهران چگونه بود؟ دعوت از مهمانان براي يك اجلاس بين المللي يك روند خاص و مشخصي دارد كه معمولا هم در همه سازمان هاي بين المللي همان روند انجام مي شود و بر اساس همان روند دعوتنامه صورت مي گيرد. اولين موضوع براي دعوت بحث ميزبان است و براي اين اجلاس از 3 سال پيش يعني در اجلاس شرم الشيخ ميزباني به عهده ايران گذاشته شده بود. سند اجلاس سران هم باز بر اساس عرفي كه در جنبش عدم تعهد وجود دارد، در اجلاس وزراي خارجه كه چند ماه قبل از برگزاري اجلاس سران برگزار مي شود تدوين مي شود و بر اين اساس محتواي اجلاس از قبل
مشخص مي شود. سند اجلاس تهران هم اوايل امسال در اجلاس وزراي خارجه كه در شرم الشيخ مصر برگزار شده بود تدوين شده بود و يك بار ديگر بر ميزباني ايران مهر تاييد گذارده شد. از آن زمان ما كار هاي اجرايي براي دعوت از سران كشور هاي عضو را آغاز كرديم. اما قبل از دعوت كشور ميزبان بايد امكانات لازم براي برگزاري اجلاس در سطح سران را فراهم كند كه در ايران هم از سال گذشته با صدور دو حكم از سوي رئيس جمهور اين كار شروع شد و دو ستاد تشكيل شد. يكي ستاد اجرايي بود كه آقاي دكتر احمدي نژاد طي حكمي آقاي سعيدلو را به عنوان مسئول آن مشخص كردند و حكم ديگر هم براي آقاي دكتر صالحي وزير امور
خارجه به عنوان مسئول ستاد محتوايي اجلاس سران صادر شد. كارهاي اجرايي از بعد از تعيين آقاي سعيدلو انجام شد و جلسات متعددي برگزار شد تا ستاد شكل بگيرد و معاونت هاي مختلفي هم براي ستاد تعيين شد. همچنين گروه هاي كاري مختلفي براي آن مشخص شد. براي تعيين محل برگزاري اجلاس هم اگرچه از قبل از اين، يعني از سال 89 كارهايي انجام شده بود و ابتدا كيش به عنوان محل برگزاري اجلاس مشخص شد اما به دلايلي ميزباني كيش منتفي شد و بعد از تشكيل ستاد اجرايي به صورت منسجم تري موضوع تعيين محل برگزاري تجلاس پيگيري شد. چرا كيش منتفي شد؟ مهم ترين دليلي كه براي منتفي شدن ميزباني كيش مطرح بود
مشكل امنيتي بود كه ارگان هاي مربوطه برگزاري اجلاس در آن را تاييد نكردند. بنابراين قرار شد كه اجلاس در داخل كشور برگزار شود. بعد از بررسي هاي اوليه اصفهان مطرح شد و به دليل اينكه هم ترافيك تهران را نداشت و هم شهر تاريخي اي بود و از جاذبه هاي بالايي براي ميهمانان برخوردار بود از مزيت هاي بالايي براي ميزباني اجلاس برخوردار بود. با اين حال بزرگترين مشكل اصفهان اين بود كه مكان مناسب براي برگزاري اجلاس در اين سطح را نداشت و همچنين محل مناسب براي اقامت سران هم در آن موجود نبود. اول پيشنهاد شد كه محل اجلاس و نيز محل اسكان سران در اصفهان ساخته شود. چندين جلسه با حضور
استاندار و معاونين استانداري اصفهان و نيز نهاد رياست جمهوري و وزارت امور خارجه برگزار شد. نهايتا با توجه به اينكه مقداري از زمان از دست رفته بود و زمان باقي مانده شايد كفايت لازم را براي انجام همه كار ها از صفر و ايجاد زيربناهاي مورد نياز وجود نداشت اصفهان هم منتفي شد. زماني كه اصفهان منتفي شد چقدر زمان تا برگزاري اجلاس باقي بود؟ حدود يك سال تا يك سال ونيم قبل از اجلاس اين بحث مطرح شد. ضمن آنكه علاوه بر زمان اندك، هزينه ساخت محل برگزاري اجلاس و اسكان سران هم بالا بود و نهايتا تصميم گرفته شد اجلاس در تهران و با امكانات موجود برگزار شود. چون هم در هزينه ها صرفه
جويي مي شد و هم مكان هايي براي برگزاري اجلاس وجود داشت و نهايتا حدود يك سال قبل از اجلاس برگزاري آن در تهران به تصويب نهايي رسيد و مقرر شد امكانات موجود بازسازي و بهسازي شود و همين امكانات براي برگزاري اجلاس مورد استفاده قرار گيرد. قرار شد اجلاس در همان ساختمان سران كنفرانس اسلامي برگزار شود و يكي دو سالن هم به عنوان پشتيبان و جايگزين در نظر گرفته شد و براي محل اسكان هم از امكاناتي كه در سعدآباد موجود بود و سوئيت هاي مناسبي كه در هتل هاي تهران وجود داشت و نيز مهمانسراهاي سازمان ها و نهادهاي دولتي كه از شأنيت خوبي هم برخوردار بودند استفاده شود. برآورد اوليه
حاكي از اين بود كه مي توانيم اين كار را انجام دهيم و فقط لازم است بازسازي و بهسازي صورت بگيرد و ستاد اجرايي به رياست آقاي دكتر سعيدلو اين كار را پيگيري كردند و انجام دادند و با بسيج همه امكانات و با استفاده از ظرفيت ها و توان وزارتخانه هاي موجود و سازمان هاي دولتي و با بهره گرفتن از امكانات مهندسي داخلي خوشبختانه هم سالن اجلاس را به نحو شايسته اي بازسازي كرديم و هم محل هاي اسكان با هزينه هاي بسيار كمتري از هزينه هايي كه براي ساخت چنين اماكني لازم است بازسازي شد. بعد از اينكه ما مطمئن شديم كه مي توانيم اين كار ها را انجام دهيم اول تاريخ برگزاري اجلاس را براي بعد
از ماه رمضان مشخص كرديم و اين تاريخ به تاييد رئيس جمهور رسيد و به دفتر هماهنگي جنبش كه وين و از طريق آن به همه كشور هاي عضو هم اعلام شد. بعد از تعيين تاريخ مرحله بعد تنظيم و ارسال دعوتنامه ها براي سران كشور هاي عضو جنبش بود كه دعوتنامه براي سران 120 كشور عضو اصلي و 17 كشور عضو ناظر تنظيم شد و به امضاي رئيس جمهور رسيد و از كانال هاي ديپلماتيك مختلف مانند وزارت امور خارجه، سفرا، معاونين رئيس جمهور و فرستادگان ويژه تقديم سران كشور هاي عضو شد. در اين مرحله قرار شد علاوه بر كشور هاي عضو و ناظر، مهماناني هم دعوت شوند كه آقايان پوتين از روسيه و عبدالله گل از تركيه به
عنوان مهمانان ويژه دعوت شدند. پس چرا مهمانان ويژه نيامدند؟ آنها مهمان بودند و ما فقط خواستيم احترام بگذاريم و معمولا مهمانان در چنين اجلاس هايي در سطح سران شركت نمي كنند. تركيه و روسيه هم حضور پيدا كردند اما نه در سطح سران. بقيه كشور هاي ميهمان در سطوح پايين تر از سران دعوت شدند. ساختمان اجلاس از كِي به شما تحويل داده شد؟ دقيقا دو هفته قبل از برگزاري اجلاس كار هاي عمراني ساختمان اجلاس به پايان رسيده بود. چون هم بايد يك ساختمان به عنوان ساختمان تشريفات بايد در كنار ساختمان اصلي ساخته مي شد و هم خود ساختمان اصلي تعمير و بهسازي مي شد و دكوراسيون داخلي آن تغييراتي
مي كرد و فقط كارهاي نظافت و تعبيه سيستم هاي صوتي و تصويري و كارهاي اينچنيني مانده بود كه قبل از اجلاس به اتمام رسيد. اما ما شنيديم كه ساعت 5 صبح روز آغاز اجلاس سالن تحويل داده شد؟ نه اگر منظورتان تحويل نهايي به اين معنا است كه همه كار ها انجام شده باشد خب تا يك ساعت قبل از آغاز اجلاس هم در سالن كار انجام مي شد اما تحويل به اين معنا كه كار ساخت و ساز و بهسازي تمام شده باشد دو هفته پيش از اجلاس انجام شده بود. صحبت هاي زيادي در باره هزينه هاي اجلاس در سطح جامعه وجود دارد. لطفا در اين خصوص توضيح بفرماييد. ببينيد اينكه بخواهيم دقيق بگوييم چقدر هزينه شده است هنوز كامل
برآورد نشده تا بتوان رقم دقيقي ذكر كرد. چون كار گستردگي هاي زيادي داشت اما انچه كه الان مي توانم بگويم اين است كه برگزاري اجلاس سران كشورهاي عضو جنبش عدم تعهد علي رغم گستردگي زياد و تعداد مهمانان و كشورهاي شركت كننده در مقايسه با اجلاس سران كنفرانس اسلامي كه حدود يك سوم اين تعداد كشور در آن شركت كرده بودند شايد حدود نصف آن مبلغ هزينه داشت. مگر در اجلاس كنفرانس اسلامي چه هزينه هايي شده بود؟ چون براي آن اجلاس ساختمان كنفرانس ساخته بودند و ساختن آن هزينه بر بود. براي اسكان مهمانان هم ساختمان هايي در مجموعه هاي حافظيه و سعدآباد ساخته شده بود و ما از همين امكانات
استفاده كرديم. بنابراين طبيعي است كه هزينه هاي ما كمتر شد. البته شما نرخ تورم را از 16 سال پيش تا كنون در نظر بگيريد. با وجود اين هزينه ريالي برگزاري اين اجلاس حدود نصف اجلاس پيشين بود. اتومبيل هاي بنزي هم كه براي اجلاس در نظر گرفته شده بود از ديگر موضوعات مورد بحث بود. آقاي سروش پور؛ مسئول تشريفات مصاحبه اي كرده بودند و گفتند كه اين بنزها را از كشور هاي همسايه اجاره كرديم. اما در يكي از سايت ها خبري منتشر شده بود كه نشان مي داد ظاهرا بنزهاي زيادي هم خريداري شده بود. لطفا در اين رابطه هم توضيح بدهيد. ما براي برگزاري اجلاس در چند رده به اتومبيل نياز داشتيم. يك رده
اتومبيل هايي بوده كه براي جابجايي سران مورد استفاده قرار مي گيرد و اتومبيل هاي زرهي هستند كه بايد براي روساي جمهور و نخست وزيران شركت كننده در اجلاس مورد استفاده قرار مي گرفت. ما اين اتومبيل ها را نداشتيم و بايد تهيه مي كرديم. بنابراين يك تعداد از اين اتومبيل ها را وارد كرديم كه بعدا هم مي تواند در مورد مهمانان خارجي و سران كشور هايي كه به تهران سفر خواهند كرد مورد استفاده قرار گيرد. مازاد بر آن را به جاي اينكه خريداري شود و هزينه هنگفتي صرف خريد ماشين هاي لوكس شود كه مورد استفاده اي هم غير از اجلاس ندارند، تصميم بر اين شد كه از كشور هاي همسايه كه اين امكان را
دارند اجاره كنيم. از كدام كشور ها اجاره كرديد؟ از يكي از كشورهاي همسايه چند دستگاه بنز اجاره شد؟ براي سران 20 اتومبيل لازم بود كه 10 عدد را خودمان خريداري كرديم و 20 مورد ديگر را اجاره كرديم. چون هزينه نگه داري اين اتومبيل‌ها هم زياد است و استفاده چنداني هم ندارند. مابقي اتومبيل هاي استفاده شده به چه صورت بود؟ اتومبيل هاي اجاره اي كيفيت خيلي بالايي نداشتند، اما آنهايي كه خريداري كرديم از كيفيت خيلي خوبي برخوردارند. غير از سران رده هاي ديگري هم هستند كه شامل وزرا و هيات هاي عالي رتبه مي شوند كه باز نيازمند اتومبيل هاي تشريفاتي هستند. اينها هم يك مقداري از قبل
داشتيم و يك مقداري هم تامين شد. براي اعضاي عادي هيات ها هم اتومبيل هايي لازم بود كه بايد در اختيار آنها قرار مي گرفت كه اينها هم تماما از اتومبيل هاي توليد داخل مانند ماكسيما و مگان و زانتيا استفاده شد و تعداد خيلي كمي هم هيوندا بود كه اين هم باز با شركت قرارداد اجاره بسته شد و قرار شد بعد از پايان اجلاس درصورتي كه ارگان ها نياز داشته باشند به ارگان ها فروخته شود. پر جمعيت ترين هيات مربوط به كدام كشور بود؟ هيات هندوستان بود. بالاخره هيات هند 250 نفر بودند يا 150 نفر؟ خود هيات هند حدود 200 نفر بود منتها سفارت هند تمام كارمندهايش بسيج شده بودند براي تنظيم امور اين
هيات و حتي يك تعدادي از ديپلملت هاي هندي هم از كشور هاي همسايه آمده بودند براي كمك. در مجموع هيات هندي با كارمندان سفارتخانه هاي كشور هاي همسايه كه به ايرا آمده بودند حدود 250 نفر شدند. هيات هندي از كجاها بازديد كردند؟ از مكان هاي ديدني تهران بازديد كردند اما از تهران خارج نشدند. آقاي بان كي مون در كجا اسكان داده شده بود؟ و از چه مكان هايي بازديد داشت؟ بان كي مون در جمع برخي از محققين و تحليلگران و دانشجويان و اساتيد سياست خارجه در دانشكده وزارت امور خارجه حاضر شد. به دفتر خودشان يعني دفتر سازمان ملل در تهران رفتند و طبيعتا جاهاي مختلف تهران را هم از نزديك ديده
اند اما مكان خاصي كه ايشان تقاضا داشته باشند ببينند وجود نداشت. كم تعدادترين هيات كدام بود؟ ما هيات هاي يك نفره زياد داشتيم. مثلا از موريس فقط وزير امور خارجه به تنهايي شركت كرده بود و از روسيه هم فقط نماينده ويژه آقاي پوتين آمده بود. خيلي از كشور هاي ديگري هم كه در سطوح پايين تري شركت كرده بودند با هيات هاي يك نفره آمده بودند. در سال هاي گذشته دولت نهم و دهم روابط بسيار خوبي با كشور هاي آمريكاي لاتين داشته و حتي آقاي سعيدلو شخصا دعوتنامه هاي كشور هاي آمريكاي لاتين را تحويل دادند اما حضور اين كشور ها در اجلاس تهران خيلي كمرنگ بود. علت آن چيست؟ كشورهاي آمريكاي
لاتين حضور خوبي در اجلاس تهران داشتند. درست است كه در سطح سران نيامدند اما سطح حضورشان قابل قبول بود. كشورهايي مانند كوبا، ونزوئلا، بوليوي و نيكاراگوئه در سطح معاونين رئيس جمهور و وزير امورخارجه شركت كرده بودند. بقيه كشور هاي آمريكاي لاتين هم در سطح وزرا شركت كرده بودند. چرا در سطح سران شركت نكردند؟ آقاي چاوز خوب مي دانيد كه به علت بيماري اي كه دارد كلا سفر نمي رود و همه مسافرت هايش را كنسل كرده است. آقاي رائول كاسترو رئيس جمهور كوبا هم بنابر دلايلي كه اعلام كردند نتوانست بيايد و معاون خودش را فرستاد. نيكاراگوئه و بوليوي هم اگرچه اعلام كرده بودند كه مي آيند و
همه برنامه ها براي آمدنشان فراهم بود اما باز به دليل كارهايي كه پيش آمده بود و شايد يكي از آنها هم بحثي بود كه كشورهاي آمريكاي لاتين براي برخورد با دولت انگليس در قضيه آسانژ باشد. چون اگر خاطرتان باشد در همان مقطع آسانژ به سفارت انگليس در اكوادور پناهنده شده بود و بحران ديپلماتيك ميان اكوادور و انگليس به وجود آمده بود و همه كشورهاي آمريكاي لاتين هم از اكوادور حمايت كردند و شايد همين موضوع باعث شده باشد كه برخي كشور هاي اين منطقه برخلاف هماهنگب هاي قبلي نتوانند در اجلاس حاضر شوند. تركيه و آدربايجان چرا در سطح سران نيامدند؟ تركيه كه اصلا عضو جنبش نيست و
آذربايجان هم در سطح وزير امور خارجه شركت كرد ولي در همان زمان گويا برنامه تداخل كاري پيش آمده بود و علي اف سفري به بلاروس داشت و نتوانست در اجلاس تهران حاضر شود. برخي از نمايندگان تذكر داده بودند كه چرا از مجلس براي اين اجلاس دعوت به عمل نيامده بود و حتي يكي از نمايندگان در تذكري گفته بود دولت بايد چند نفر از نمايندگان را به عنوان ناظر دعوت مي كرد. آيا واقعا از نمايندگان دعوت به عمل نيامده بود؟ اولا براي مراسم افتتاحيه ما از مجلس دعوت كرده بوديم و تعدادي از نمايندگان هم حضور هم پيدا كرده بودند كه حداقل بيش از 15 نماينده را من خودم در مراسم افتتاحيه ديده بودم. در
طول برگزاري اجلاس هم باز نمايندگاني از مجلس در اجلاس حضور داشتند. يعني چه در مراسم افتتاحيه و چه در طول مدت برگزاري اجلاس و چه مراسم اختتاميه نمايندگاني از مجلس حضور داشتند. چه تعداد قراردادهاي اقتصادي در حاشيه اجلاس بسته شد؟ ببينيد ماهيت اجلاس و فلسفه دعوت از كشور ها بين المللي بود. يعني كشورها براي حضور در يك اجلاس بين المللي در اجلاس حضور پيدا كرده بودند و اعضاي هيات هاي خودشان را متناسب با اجلاس انتخاب كرده بودند. معمولا دراين هيات ها بحث هاي اقتصادي و قراردادي مطرح نيست. فقط چند كشور كه براي سفرهاي دوجانبه به ايران آمده بودند هيات هايشان متناسب با بحث
هاي دوجانبه و اقتصادي تنظيم شده بود كه از آن جمله مي توان به هند، مغولستان، رئيس پرزديوم كره شمالي اشاره كرد. خب اينها افرادي براي مذاكرات دوجانبه در هيات هاي خودشان پيش بيني كرده بودند و مذاكراتي هم صورت گرفت و بعضا توافقاتي هم انجام شد. مثلا در سفر رئيس جمهور مغولستان دو سند ميان دو كشور به امضا رسيد و نيز در سفر نخست وزير هند هم مذاكرات اقتصادي ميان مسئولان ايران و هند صورت گرفت. چه هيات هايي بيشتر از تور هاي تهران گردي استقبال كردند؟ ما براي اينكه بتوانيم حداكثر استفاده را از حضور كشورها در تهران ببريم و اين كشور ها با تهران و ايران آماده شوند، تورهايي را
به همين منظور در نظر گرفتيم كه اگر هيات ها بخواهند از اماكن ديدني تهران مانند پارك ها، موزه ها، مراكز خريد و ... تهران ديدن كنند تسهيلاتي براي آنان فراهم باشد و اكثر كشورها هم از اين امكانات استقبال كردند. البته هيات هاي كشورهاي عربي بيشتر بيشتر علاقه به خريد آجيل و فرش از بازار تهران داشتند. كشور هاي ديگر هم به تناسب نياز و علاقه شان از اين امكانات بهره بردند. اما در ميان محصولات داخلي فرش و آجيل و صنايع دستي و نيز لباس با استقبال بسيار زيادي مواجه بود. بيشتر از كدام شهرها بازديد داشتند؟ از شهر هاي زيادي بازديد صورت گرفت. زنجان، شيراز، مشهد و حتي شمال مورد
بازديد مهمانان واقع شد اما تعداد بازديد ها از اين شهر ها زياد بالا نبود. چون اغلب سران زود باز مي گشتند و وزراي خارجه هم چون قبلا بايد در اجلاس وزراي خارجه شركت مي كردند خيلي زمان براي سفر نداشتند. هزينه اين تورها را رياست جمهوري پرداخت كرد يا خود مهمانان؟ تهران گردي كه چندان هزينه نداشت و ايران گردي هم هيات هايي كه مهمان ما بودند هزينه هايشان بر عهده ما بود كه البته فقط يك مورد بود و آن هم هيات مغولستان بود و بقيه هيات ها اگر تمايل به بازديد از شهري داشتند هزينه آن به عهده خودشان بود. خيلي از هيات ها و روساي هيات هاي خارجي كه براي شركت در اجلاس تهران آمده بودند
از ديدن آنچه كه در تهران جريان داشت خيلي شگفت زده شده بودند چون تصوير و ذهنيتي كه براي آنان ساخته شده بود با آنچه مي ديدند تفاوت بسيار زيادي داشت. اكثرا اينها فكر مي كردن ايران كشوري است كه چون تحريم است وضعيت اجتماعي نا بساماني دارد و در فقر به سر مي برد. مخصوصا با تبليغاتي كه روي قيمت مرغ شده بود اين تصور تقويت مي شد. اما وقتي وارد تهران شدند در همان نگاه اول مشاهده اوضاع ايران آنها را شگفت زده كرد و تعدا زيادي از اين هيات ها در صحبت هايي كه با مقامات ما يا مهمانداران خود داشتند اين را مطرح مي كردند كه براي ما اصلا قابل تصور نبود كه ايران چنين وضعيتي داشته باشد
و يك كشور پيشرفته و داراي جمعيت زنده و با نشاط باشد كه اثري از تحريم در آن مشاهده نمي شود. همه اذعان داشتند كه ايران واقعا برخلاف تبليغاتي كه صورت مي گيرد يك كشور قدرتمند و پيشرفته است كه از فرهنگ بالايي برخوردار است. جالب ترين اظهار نظر در مورد ايران از سوي چه كشوري بود؟ اظهارات زيادي در خصوص ايران و مكان هاي ديدني آن صورت گرفت اما شايد جالب ترين آنها اظهارات رئيس جمهور مغولستان بود كه در صحبتي كه با خودم داشت مي گفت از ايران خيلي خوشم آمده. كشور بسيار زيبايي است، كشور بسيار ثروتمند و با تمدن غني و قديمي اي است. البته ما مي دانستيم كه ايران از تمدن كهني
برخوردار است اما فكر نمي كرديم به اين خوبي تمدن مدرن را با تمدن كهن آميخته باشد. چون روز قبل هم از سلطانيه بازديد كرده بود مي گفت خيلي برايم شگفت انگيز بود كه شما هم تمدن قديم خودتان را به طور كامل حفظ كرده ايد و هم تمدن مردن را پذيرفته ايد و آميختگي بسيار جالبي را ايجاد كرده ايد. و مي گفت آنقدر من از ايران خوشم آمده كه ديگر براي دور آينده هم كانديداي رياست جمهوري نمي شوم و تلاش خواهم كرد تور گردشگري براي بازديد مردم كشورم از جاذبه هاي ايران ايجاد كنم.