جولان سايتهاي همسريابي در سایه سکوت
پسر خجالت‌زده، گونه‌هايش گل انداخته بود و دختر با اجاز‌ه والدين با سيني چاي وارد اتاق مي‌شود. شايد فقط در لحظه برداشتن چاي آن هم براي لحظه‌اي كوتاه، چشم‌هايشان به هم دوخته مي‌شد. سرنوشت‌ها در پس انتخاب والدين به هم گره خورده بود، پسران به موقع پدر مي‌شدند و دختران چه زودتر از اين روزها، با مرد سوار بر اسب سفيد آرزوهايشان همراه مي‌شدند.
ایسنا: انواع دوستي‌هاي قبل از ازدواج و پيدايش فضاي مجازي روز به روزعامل پوست اندازي نسل قبلي و پيدايش نسلي شد كه به دنبال همسر آينده خود در كوچه پس كوچه‌هاي سايتهاي همسريابي، تاس بخت و اقبال خود را به بالا پرتاب مي‌كنند تا شايد هنگامي كه بر زمين مي‌نشيند جفت شش بيايد. اما آشنايي‌هايي كه در محيط‌هاي مجازي مانند چت روم‌ها، فيس بوك و سايتهاي همسريابي صورت مي‌پذيرد تا چه ميزان مي‌تواند بنيان‌هاي يك ارتباط درست و زمينه‌هاي تشكيل يك زندگي مستحكم را رقم بزند؟ بهرام بيات، جامعه شناس و استاد دانشگاه در مورد فعاليت سايتهاي همسريابي معتقد است: سايتهاي همسريابي با روش‌هاي نوين تبليغاتي، با تاكيد بر ويژگي‌هاي روان شناختي، زيبايي شناختي و ... نيازها و تمايلات نسل جديد كه عموما نيازهاي جنسي است را درك كرده‌اند و خيل عظيمي از افراد را به فضاي خود وارد مي‌كنند. هرچند عموم كارشناسان نگاه مثبتي به پيدايش سايتهاي همسريابي دارند؛ اما شرايط اين سايت‌ها را در حال حاضر اصلا قانون مند و قابل اعتماد نمي‌دانند و وجود هويت‌هاي جعلي و غير واقعي را در اين سايت‌ها بسيار خطر آفرين مي‌دانند. عزيزاله تاجيك اسماعيلي - نايب رييس انجمن روانشناسي اجتماعي ايران - با تاكيد بر اينكه سايتهاي همسريابي يك ابزار كمكي در فرآيند ازدواج است، مي‌گويد: هيچ تضميني براي صحيح بودن هويت افراد در سايتهاي همسريابي وجود ندارد و تعاملي كه در اين فضا صورت مي‌پذيرد اصلا قابل اعتماد نيست. وي ادامه مي‌دهد: به عنوان يك فرد فعال و كنشگر وقتي وارد اين فضاي مجازي مي‌شويد با هر تعداد هويتي مي‌توانيد خود را معرفي كنيد و به هيچ وجه نمي‌توان تشخيص داد اطلاعات اين اشخاص درست يا نادرست است و براي جذب ديگران مي‌تواند از خود يك موجود واهي كه داراي ايده آل و امكانات بسيار است بسازد. دبير كل جامعه فاطميون نيز از سايتهاي همسريابي بيشتر براي دوست يابي ياد مي‌كند و مي‌افزايد: افراد با چت كردن، با يكديگر دوست مي‌شوند و سرانجام اين روابط، معمولا ازدواج نيست. به گفته طاهره رحيمي ازدواج مهمتر از آن است كه افراد بدون مطالعه كافي و نديده و نشناخته تنها بر اساس ارتباط خود در سايتهاي همسريابي بخواهند به آن بپردازند، از سوي ديگر نيزهرچقدر به سمت مدرنيته شدن پيش برويم روابط انسان‌ها كمتر و در نتيجه شناخت آنان از يكديگر كاهش مي‌يابد، بنابراين شايد بتوان با بسترسازي مناسب در آينده از سايتهاي همسريابي به منظور ازدواج جوانان استفاده كرد. بيات نيز در عين حال كه سايتهاي همسريابي را ظرفيتي مي‌داند كه مي‌تواند جوابگوي نيازهاي جوانان در زمينه ازدواج باشد، اظهار مي‌كند: عدم ورود دولت و سيستم‌هاي نظارتي براي كنترل سايتهاي همسريابي عامل گسترش روز افزن اين سايت‌هاست. مجوز نداشتن فعاليت اين سايت‌ها بارها توسط نهادهاي متولي مانند وزارت فرهنگ و ارشاد و وزارت ورزش و جوانان اعلام شده است، اما مهم اين است كه اين سايت‌ها همچنان به صورت علني در فضاي مجازي در حال فعاليت و عضو گيري هستند و هيچ گونه نظارتي توسط هيچ نهادي انجام نمي‌گيرد و انتشار اخبارهاي مختلف كلاهبرداري و تجاوز در قالب سايتهاي همسريابي نيز نتوانسته سكوت مسئولان در اين باره را بشكند و ضرورت ساماندهي اين سايت‌ها را به صورت عملي در دستوركار قرار دهند. سايت همسريابي انتشار شماره‌هاي حساب بانكي در سايتهاي همسريابي براي پرداخت مبالغ متفاوت و بعضا كلان به اقتضاي ميزان اشتراك مدت زمان عضويت از سوي افرادي كه مي‌خواهند در اين سايت‌ها به صورت دائم عضو شوند و با افراد مدنظر ملاقات كنند، اين تصور كه شناسايي و رديابي صاحبان سايت‌ها غيرممكن است را باطل مي‌كند و اين پرسش را در ذهن ايجاد مي‌كند كه علت عدم برخورد يا ساماندهي و نظارت بر فعالان اين عرصه توسط نهادهاي مسئول چيست؟ به گزارش ايسنا، عضويت عادي در اين سايت‌ها به صورت رايگان ممكن است، اما براي عضويت دائم در برخي از اين سايت‌ها بسته به مدت زمان اشتراك مبالغي از ۱۲ هزار تومان طي ۳ ماه تا ۳۶ هزار تومان در يك سال بايد پرداخت شود. بيات در اين باره عنوان مي‌كند: دستگاه‌هاي اطلاعاتي، قضايي و پليس با توجه به اينكه شماره حساب موسسان اين سايت‌ها در شعبه‌هاي بانك‌هاي داخلي است مي‌توانند كمتر از ۴۸ ساعت جلوي فعاليت آنها را بگيرند. وي تصريح مي‌كند: نهادهاي متولي دوست دارند كه اين سايت‌ها باشند ولي جرات و جسارت بر عهده گرفتن مسئوليت آن را ندارند. دبير كل جامعه فاطميون نيزبه نقش دولت در زمينه نظارت بر سايتهاي همسريابي، اشاره و اظهار مي‌كند: لازم است دولت برسايت‌هاي همسريابي نظارت كند و امكان سوءاستفاده از آنها را كاهش دهد تا جوانان با اطمينان بيشتري بتوانند به عضويت اين سايت‌ها در بيايند. محمد كاظم توكلي - روان شناس اجتماعي - هم با تاكيد بر ضرورت ورود نهادهاي متولي در امر مجوز دهي، نظارت و ساماندهي سايتهاي همسريابي بيان مي‌كند: فعاليت اين سايت‌ها در حالي كه هيچگونه نظارتي وجود ندارد تنها عرصه را براي حضور افراد سودجو باز مي‌كند و در اين ميان ممكن است بازي‌هاي كثيفي در اين سايت‌ها اتفاق بيفتد و جوانان مورد سوء استفاده‌هاي احساسي، عاطفي و مالي قرار گيرند. توكلي نفي و ناديده گرفتن سايتهاي همسريابي را اشتباه و نادرست مي‌داند و در ادامه مي‌افزايد: پيرايش سايتهاي همسريابي به راهي واقعي براي ازدواج در دنياي مدرن و عصر اينترنت و فضاي مجازي تبديل شده است. بيات نيز مي‌گويد: مي‌توان با ساماندهي، نظارت و كنترل سايتهاي همسريابي توسط نهادهاي متولي از اين راهكار و شيوه‌ي جديد نهايت استفاده را برد. ورود و عضويت افراد به سايتهاي همسريابي در حالي كه خود اين افراد نيز مي‌دانند بسياري از هويت‌ها در اين سايت‌ها جعلي و ساختگي است بسيار قابل تامل است. مكالمه‌هايي كه غالبا با اتهام دروغ گويي و با عدم اعتماد به طرف مقابل شكل مي‌گيرد. راه كار برخورد با اين سايت‌ها طبق نظر تاجيك اسماعيلي اين است كه بايد به جاي نگاه امنيتي، نگاه فرهنگي به فعاليت اين سايت‌ها داشت و فيلترينگ راه كار مناسبي نيست. فريده حميدي - روان شناس و استاديار دانشگاه - راه اندازي سايتهاي بومي و داخلي متناسب با فرهنگ ايراني و نياز جوانان را ضرورتي اجتناب ناپذير مي‌داند. وي همچنين معتقد است: بايد افراد در سنين مختلف مهارت هايي پيدا كند كه با ورود به هرگونه سايت و محيط مجازي دچار خود باختگي نشوند. دبير كل جامعه فاطميون نيزبا اشاره به ضرورت فرهنگ سازي در زمينه استفاده از سايتهاي همسريابي مي‌گويد: لازم است رسانه‌ها در زمينه پذيرش و قبول چنين شيوه‌هايي براي همسريابي فعاليت كنند. حميدي در پايان مهارت‌هاي ارتباط موثر، روابط بين فردي، خودشناسي، دگرشناسي و ... در عدم خودباختگي افراد در ورود به سايتهاي همسريابي و ساير محيط‌هاي مجازي موثر دانسته و مي‌گويد: تا زماني كه مهارت‌هاي لازم براي شناخت اين چنين فضاهايي به افراد آموزش داده نشود شاهد خطاها و آسيب‌هاي فردي زيادي خواهيم بود و به دليل نظارت كمي كه انجام مي‌گيرد روز به روز شاهد قرباني‌هاي بيشتري خواهيم بود.