آیتالله مهدویکنی چگونه نخست وزیر شد؟
رئیس کنونی مجلس خبرگان رهبری، یکی از پنج روحانی هسته اصلی شورای انقلاب و وزیر کشور دولت‌های شورای انقلاب، رجایی و باهنر بود.
خبرآنلاین: پس از شهادت رجايي و باهنر در 8 شهريور سال 60، حزب جمهوري اسلامي ايران، نخستين نهادي بود که آيتالله مهدوي کني را به عنوان يکي از گزينههاي پيشنهادي نخست وزيري آينده کشور - در کنار گزينههاي ديگري چون غرضي و پرورش- برگزيد تا برگزار کننده انتخابات رياست جمهوري بعد باشد. آنگونه که در خاطرات آيتالله هاشمي رفسنجاني آمده است، او به عنوان رئيس وقت مجلس به همراه آيتالله موسوی اردبیلی، برای مشورت نزد امام(ره) ميروند و ايشان با گلايه از کم احتیاطی، با صدارت مهدویکنی، موافقت نمودند. اما او قبول نمی‌کرد. روز 10 شهريور نيز هاشمي در جلسه هيات دولت شرکت ميکند تا در اين باره هم فکري کنند. باز هم گزينههاي مطرح مهدویکنی، غرضی و پرورش بودند. قرار بر اين ميشود که به طور غیر رسمی از مجلسیان استمزاج شود و هر کس بیشتر رأی آورد، بپذیرد و پذیرفته شود. به نوشته هاشمي، از 179 رأی، 148 رأی به مهدویکني و 23 رأی به غرضی و 8 رأی به نام پرورش داده ميشود. به اين ترتيب شوراي ریاست جمهوری، هاشمي و موسوی‌اردبیلی، رسما مهدویکني را به مجلس معرفی ميکنند. دو روز قبل از جلسه علني مجلس، دو آيتالله - مهدويکني و هاشمي- درباره اعضاي کابينه به توافق ميرسند و نخست وزير جديد روز 13 شهريورماه راهي خانه ملت ميشود تا از کابينهاش دفاع کند. کابینهاي که با 170 رأی موافق، 4 رأی مخالف و 13 رأی ممتنع به تصویب رسيد. در مشروح مذاکرات آن روز مجلس آمده است که آيتالله مهدوي کني در دفاع از کابينه خود گفته است: ما دو وزیر به کابینه اضافه کردیم. بقیه وزراء همان وزاری سابق هستند. بنابراین بود که کابینه تغییر نکند و روش کابینه سابق ادامه پیدا کند و ما فعلا نیازی به تغییر نمی بینیم. او که خود وزير کشور دولت رجايي بود، سید کمال الدین نیکروش را به عنوان جايگزين خود در کابينه برگزيد که به گفته وي، «در استانداري کهکيلويه و بوير احمد، فرد موفقي بوده و در تصفیه دانشگاه به حدی که مورد طعن و لعن مخالفین قرار گرفت موفق بود و در شهرداري تهران نيز صرفه جويی کرده است». مهدويکني همچنين هادی نژادحسینیان را به عنوان يک «مدیرقاطع» به جاي مرحوم کلانتری به عنوان وزير راه انتخاب کرد. نخست وزير جديد در آن جلسه از نمايندگان خواست تا بدون بحث به کابينهاش راي بدهند، اما چنين نشد. مخالفت با تنها يک وزير در کابينه آيتالله مهدويکني آيتالله سيدمحمد خامنهاي، علي موحدي ساوجي، فواد کريمي و بهرام تاجگردون از مخالفان کابينه آيتالله مهدويکني بودند که مهمترين مخالفتشان با وزارت نيکروش بود. کما اينکه موححدي ساوجي معتقد بود او اگرچه فردي متدين است اما عملکردش نشان می دهد که توانائی اداره وزارت کشور را ندارند . فواد کريمي هم که ميگفت مخالفتش به منظور تقويت کابيه است، اظهار داشت: شرایط کنوني مهم است اما او از نظر سیاسی بسیار ضیق است حال آنکه ما باید در اعمالمان سرعت عمل و صحت عمل هم داشته باشیم تا در دامی نيفتيم که دشمن خیلی خوشحال شود. آيتالله خامنهاي هم با بيان اينکه «ارادت بنده به آقاي مهدوي کني به بیش از ربع قرن میرسد» در مخالفتش با کابينه او، گفت: به عدهای از وزراء ایمان دارم بسیاری ازآن ها را خود من پیشنهاد کردهام به دوستان و علاقمندم و می شناسمشان اما یک کابینه مثل یک ماشین است . با کمبود یک جزئی از اجزاء گاهی ساقط میشود و ما نمیتوانیم عدهای مسافر را سوار کنیم به عنوان این که ما راننده هستیم و اینها اختیار خودشان را بسپارند و ما در آخر عملا یا زباناً بفهمانیم که نتوانستیم. نگرانی من این است که در یک چنین بحرانی از اجتماع و ناامنیها از یکی از این حملات خدای نا کرده آسیب ببینیم. مساله را به حساب شورای انقلاب یا مدرسه رفاه یا کارهای شخصی محدوده های کوچک دوستانه نگذاریم مردم تاکنون تحمل کرده اند و امتحان دادهاند در این امتحانها سایش پیدا کردهاند، فرسوده شدهاند و خسته شدهاند. تاجگردون هم اگر چه صلاحيت ديني و اخلاقي نيکروش را تاييد مي کرد؛ برخورد وي با ضد لنقلاب را قاطع نميدانست. عمده اين مخالفتها به دليل آن بود که او در دولت موقت و منتخب هاشم صباغيان وزير کشور آن دولت به عنوان استاندار بوده است. موافقت تمام قد هاشمي رفسنجاني با کابينه آيتالله مهويکني حسين هراتي، فضل الله محلاتي و محمدرضا عباسيفرد در موافقت با اين کابينه نطق کردند اما حسن ختام اين موافقتها با نطق آيتالله هاشمي رفسنجاني رقم خورد که به نقل از ربانی املشی، از نيکروش به عنوان يکي از متعهدترین عناصر تحصیل کرده ياد کرد و افزود: مفيد است براي هر کاری را که میخواهیم بکنیم، بپرسيم با شرع سازگار است یا سازگار نیست؟ من که به عنوان عضو شورای موقت ریاست جمهوری، قبلا با مطالعه به آقاي مهدويکني راي داده بودم عرض میکنم که با شرایط موجود، مناسب ترین عنصری که ما میشناختیم برای وزارت کشور، آقای نیکروش است و در این کابینه بهترین کسی که میتواند وزارت کشور را انشاءالله در حد موجود حرکت بدهد. توقع اعجاز نداشته باشید در حد موجود ایشان است. نهايتا با شعارهاي «الله اکبر، خمینی رهبرو مرگ بر ضد ولایت فقیه و مر گ بر آمریکا»، نمايندگان رايي بالا به کابينه آيتالله مهدوي کني دادند. هاشمي رفسنجاني از کرسي رياست مجلس به او تبريک گفت و افزود: امیداوریم که این اعتماد در آینده هم پا برجا بماند و نمایندگان مجلس شورای اسلامی با همین قاطعیت در آینده بتوانند از اعمال دولت حمایت بکنند و دولت بتواند رضایت مردم و رضایت مجلس و مخصوصاً رضایت امام را که مجموعه اینها رضایت امام زمان را هم همراه دارد برای کارهای خودش جلب بکند. از آنجا که رايگيري آن روز مجلس علني بود؛ اسامي راي دهندگان در مشروح مذاکرات آمده است. ممتعین ، آقایان «صلاح الدین بیاني، غلامحسین نادی و موحدی ساوجی» بودند. علی اکبر معصومی، سید محمد خامنهای، فؤاد کریمی و تاجگردون راي مخالف دادند. اين در حالي بود که نام سيدهادي خامنهاي در ميان 170 نمايندهاي که راي موافق داده بودند؛ ثبت شده بود. گفتني است دولت موقت آِتالله مهدویکنی پس از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و انتخاب آيتالله سيد علی خامنهای به ریاست جمهوری در 7 آبان 1360 به فعالیت خود خاتمه داد.