تلاش اردوغان برای جانشینی عبدالله گل

مهر: اکونومیست در گزارشی با اشاره به جاه طلبی‌های اردوغان نوشت: در شرایط کنونی اوضاع چندان بر وفق مراد اردوغان نیست. او در برابر آزمون‌هایی قرار گرفته که پیش از این هرگز با آن رو به رو نشده بود. ابتلا به بیماری سرطان، بروز اختلاف با احزاب اسلامگرای ترکیه، تشدید بحران کردها و ناآرامی‌ها در سوریه از مشکلات مهم نخست وزیر ترکیه است. اکونومیست نوشت: در روزهای اخیر تصویری از اردوغان منتشر شد که در آن وی کلاهی همانند کلاه آتاتورک به سرداشت. البته شکی نیست که وی پس از آتاتورک مهمترین چهره سیاسی ترکیه در چند دهه اخیر بوده است. حزب عدالت وتوسعه نیز با رهبری وی توانسته از سال 2002 به این سو به موفقیت‌های قابل توجهی در حوزه اقتصادی و محدود کردن نقش نظامیان داشته است. اصلاحات وی اتحادیه اروپا را تشویق کرد تا باب مذاکره با این کشور را در سال 2005 برای ورود به این اتحادیه باز کند. اما در شرایط کنونی به نظر می‌رسد اوضاع چندان بر وفق مراد اردوغان نیست و وی در برابر آزمون‌هایی قرار گرفته که پیش از این هرگز با آن رو به رو نشده بود. ابتلا به بیماری سرطان، بروز اختلاف با احزاب اسلامگرای ترکیه، تشدید بحران کردها و ناآرامی‌ها در سوریه از مشکلات مهم پیش روی نخست وزیر ترکیه است. اردوغان به مرور زمان تبدیل به یک فرد تمامیت خواه شده و از هم اکنون برای جانشینی عبدالله گل به عنوان رییس جمهور آتی ترکیه در سال 2014 دور خیز کرده است. همین بلند پروازی‌های اردوغان و عدم پایبندی به وعده‌ها برای پیشبرد دمکراسی است که مورد انتقاد بسیاری از رسانه‌ها و سیاستمداران ترکیه قرار گرفته است. بسیاری از وعده‌های وی از جمله استفاده از زبان کردی در بخش آموزش تحقق نیافته است. اردوغان در تلاش است تا با تصویب طرحی در پارلمان ترکیه اختیارات رییس جمهوری را افزایش دهد و با توجه به اینکه اصلاح قانون اساسی مستلزم کسب اکثریت آراست و حزب وی نیز دوسوم کرسی‌های پارلمان را در اختیار ندارد، ناچار است تا طرح‌های خود را به رفراندوم بگذارد. البته بخت نیز با وی چندان یار نیست. دولت آنکارا در یک سال گذشته سیاست‌های شدیدی را علیه کردهای این کشور در پیش گرفته است و با اعمال زور فراوان اقدام به دستگیری گسترده فعالان کرد نموده است. صلاح الدین دمیرتاس رهبر حزب صلح و دمکراسی کردستان می‌گوید:« هم اکنون ارتباط میان ترک‌ها و کردها روز به روز درحال کمرنگ شدن است.» از سوی دیگر، صاحبان رسانه‌ها نیز به دلیل ترس از مقامات دولتی، روزنامه نگاران منتقد دولت را اخراج می‌کنند. هم اکنون دست کم 80 روزنامه نگار که بیشتر آنها ترک هستند به اتهام عضویت در پ ک ک در زندان هستند. عدم تساهل دولت ترکیه دامن دانشجویان این کشور را نیز گرفته است. هم اکنون 2824 دانشجو زندانی شده‌اند که اتهام بخش عمده‌ای از آنها عضویت در گروه‌های تروریستی است. مخالفان سکولار اردوغان وی را متهم می‌کنند که وی به اصل و ریشه اسلامی خود باز گشته و برای مدارس دوره‌های آموزش قرآن و زبان عربی در نظر گرفته است. از سوی دیگر، سیاست‌های وی در برخی حوزه‌ها نیز دستاورد مثبتی در برنداشته است. حمله به مواضع کردها نتیجه مثبتی نداشته، سربازان بسیاری جان خود را از دست داده‌اند و شورشیان کرد نیز با افزایش حوزه‌های عملیاتی خود، فعالیت‌هایشان را به ازمیر کشانده‌اند. در این میان، اردوغان از سیاست‌های بشار اسد انتقاد می‌کند و او را مسئول افزایش خشونت‌ها می‌داند. اما مخالفان اردوغان می‌گویند که سیاست‌های حزب عدالت و توسعه و حمایت آنکارا از شورشیان سوری موجب بروز دشمنی سوریه و ایران با این کشور شده است. با توجه به زندانی شدن نظامیان و ژنرال‌های ترکیه به اتهام تلاش برای کودتا و براندازی، بسیاری از آنها سیاست سکوت را در پیش گرفته‌اند. البته هم اکنون بسیاری از حامیان حزب عدالت و توسعه نیز قمار ترکیه در سوریه را مورد انتقاد قرار داده‌اند. با توجه نزدیک شدن زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا، تشدید بحران اقتصادی در اروپا و به بن بست رسیدن گفتگوهای عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا، به نظر می‌رسد که دوستان اردوغان در غرب تا حدودی از وی دور شده‌اند. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که هم اکنون تنها 17 درصد شهروندان ترک نسبت به پیوستن این کشور به اتحادیه اروپا خوش بین هستند. بسیاری از مردم ترکیه نگران این امر هستند که کشورشان درگیر یک جنگ منطقه‌ای شود. از سوی دیگر، محبوبیت اردوغان نیز به تدریج در حال افول است. به نظر می‌رسد در شرایط کنونی بهتر است نخست وزیر ترکیه شرایط داخلی ترکیه را سر و سامان ببخشد و از اجرای قانون اساسی استقبال کند که تمام شهروندان این کشور را زیر سایه خود بگیرد؛ نه فقط جاه طلبی‌ها و بلندپروازی‌های ریاست جمهوری وی را. پیش از این نیز برخی از اعضای برجسته حزب عدالت و توسعه از مخالفت خود با سیاست‌های رهبران این حزب در تسریع سقوط اسد سخن به میان آورده بودند. برخی از اعضای این حزب نیز که به ایران تمایل دارند به هیچ عنوان خواستار درگیر شدن این کشور در یک جنگ نیابتی با ایران در سوریه نیستند. یوسف کانلی تحلیلگر روزنامه حریت چاپ ترکیه با اشاره به انفجارهای اخیر در مناطق مرزی ترکیه درباره مداخله دولتمردان ترکیه در مسائل سوریه هشدار داده بود. کانلی به این موضوع اشاره کرده بود که دولت ترکیه با پذیرفتن آوارگان سوری اقدام به وارد کردن بحران سوریه به داخل خاک ترکیه می کند؛ به طوریکه مناطقی مثل هاتایو غازی آنتپ تبدیل به مناطقی ناامن در ترکیه شده‌اند و همکاری دولت ترکیه با سنی‌های افراطی مخالف سوری، ترکیه را تبدیل به جبهه نبرد درگیری‌های قومیتی سوریه کرده است.