رابطه گسل آذربایجان و زلزله تهران چیست؟

دنیای اقتصاد: زلزله 6/2 ریشتری بعد از ظهر شنبه استان آذربایجان شرقی این نگرانی را در بین برخی کارشناسان زلزله به وجود آورده که «با جابه‌جایی مجموعه گسل آذربایجان، خواب طولانی گسل البرز به زودی به پایان می‌رسد و زمان زلزله بزرگ در تهران نزدیک خواهد شد.» «دنیای اقتصاد» روز گذشته این شایعه کارشناسی را در گفت و گو با دو زلزله شناس مطرح مورد بررسی قرار داد. این دو زلزله شناس معتقدند: درباره رابطه بین فعالیت دو دسته گسل البرز و آذربایجان دو فرضیه وجود دارد که اولی این دو گسل را در امتداد یکدیگر و دومی آنها را جدا از هم توصیف می‌کند. با این حال نتایج به دست آمده از هر دو فرضیه حاکی است: به دلیل فاصله طولانی بین تهران و تبریز، بحث تحریک گسل‌های تهران (البرز) در نتیجه زلزله اخیر تبریز منطق علمی ندارد و قابل قبول نیست. زلزله شناسان همچنین با رد هر گونه امکان پیش‌بینی زلزله در ایران تصریح کردند اخباری که ظرف روزهای اخیر به نقل از برخی کارشناسان در ارتباط با پیش‌بینی زلزله تبریز قبل از وقوع آن منتشر شده کذب محض است. زلزله تبریز پیش‌بینی شده بود؟ معاون پژوهشی پژوهشگاه زلزله شناسی با رد هر گونه امکان پیش‌بینی زلزله در ایران به «دنیای اقتصاد» گفت: در روزهای اخیر اخبار کذبی به نقل از برخی کارشناسان، مبنی بر پیش‌بینی زلزله اخیر آذربایجان شرقی منتشر شده است که هیچ یک از این اخبار صحت ندارد. مهدی زارع افزود: اگر کسی مدعی است که می‌تواند زلزله را حتی ثانیه‌ای پیش از وقوع آن پیش‌بینی کند اعلام کند؛ چرا که در حال حاضر چنین امکانی در ایران وجود ندارد. وی گفت: ما نیز از قبل می‌دانستیم که تبریز از لحاظ زلزله خیزی موقعیتی خطرپذیر دارد، اما هیچ کس نمی‌تواند پیش‌بینی کند که چه زمانی و با چه شدتی زلزله در این شهر اتفاق می‌افتد. زارع وقوع زلزله در شهرستان اهر را نتیجه فعال شدن گسل جنوب این شهر عنوان و خاطرنشان کرد: تبریز مکانی پرخطر از نظر لرزه خیزی محسوب می‌شود و در طول تاریخ تاکنون ۱۲ بار در اثر وقوع زلزله به طور کامل ویران شده است. وی افزود: آخرین زلزله ویرانگر تبریز ۲۳۲ سال قبل در سال ۱۷۸۰ میلادی اتفاق افتاده است که برآوردهای موجود حاکی است بزرگی آن بیش از ۷/۷ ریشتر بوده است.زارع گسل شمال تبریز را یکی از خطرناک‌ترین گسل‌های لرزه خیز کشور دانست و تصریح کرد: هر چند به دلیل سابقه تاریخی لرزه خیز بودن این شهر و گذشت سالیان سال از آخرین زمین لرزه بزرگ، انتظار وقوع زلزله ویرانگر در تبریز چندان دور از انتظار نیست و ما هم این امر را پذیرفته ایم، اما این به معنای امکان پیش‌بینی زمان زلزله در این شهر نیست. احتمال تلاقی گسل تبریز و تهران؟ معاون پژوهشی پژوهشگاه زلزله شناسی در پاسخ به اینکه آیا می‌توان زلزله تبریز را مقدمه‌ای برای زلزله بزرگ تهران دانست، به «دنیای اقتصاد» اعلام کرد: بین زلزله تهران و تبریز و همچنین بین زلزله تبریز و اهر هیچ ارتباطی وجود ندارد. وی افزود: اگر گسل‌ها در دو منطقه با یکدیگر تلاقی داشته باشند می‌توانند بر فعالیت هم اثر بگذارند، اما چون زلزله تبریز بر اثر فعالیت گسل شمال این شهر، زلزله اهر بر اثر فعالیت گسل جنوب اهر و زلزله تهران هم نتیجه فعالیت گسل‌های مربوط به خود است و این سه دسته گسل هیچ نقطه تلاقی با هم ندارند در نتیجه هیچ کدام نمی‌تواند باعث تحریک دیگری و وقوع زلزله در مناطق نام برده شوند. زلزله بعدی، تهران؟ در همین زمینه، علی مرادی، زلزله شناس، در خصوص ارتباط زلزله اخیر آذربایجان شرقی با احتمال وقوع زلزله بزرگ در تهران به «دنیای اقتصاد» گفت: شهر تهران خود مستعد زلزله است، اما اینکه آیا زلزله تبریز می‌تواند مقدمه زلزله بزرگ تهران باشد نمی‌توان به قطعیت آن را پذیرفت. وی توضیح داد: در ارتباط با گسل آذربایجان و گسل البرز به عنوان دو گسل اصلی برای زلزله در دو استان آذربایجان شرقی و تهران دو نظر متفاوت بین زلزله شناسان وجود دارد که بر مبنای آن برخی این دو گسل را در امتداد یکدیگر و یکسان می‌دانند، اما برخی دیگر معتقدند این دو گسل، یکسان نیستند و ارتباطی هم به یکدیگر ندارند. مرادی ادامه داد: با این وجود حتی اگر این دو گسل را در ارتباط با یکدیگر فرض کنیم به دلیل وجود فاصله زیادی که بین تبریز و تهران وجود دارد حتی اگر در زمان وقوع زلزله تبریز در تهران زلزله رخ می‌داد، این دو واقعه هیچ ارتباطی به هم نداشتند. وی تاکید کرد: بنابراین با وجود این فاصله زیاد نمی‌توان گفت زلزله تبریز می‌تواند حتی باعث تحریک گسل‌های تهران شود. مرادی تصریح کرد: با این وجود تاکید می‌کنم که شهر تهران خود منطقه‌ای مستعد به لحاظ لرزه خیزی است و عدم وجود ارتباط بین گسل‌های تهران و آذربایجان نمی‌تواند نافی احتمال وقوع زلزله بزرگ پایتخت باشد. وی یادآور شد: زلزله احتمالی شهر تهران در اثر فشار روی گسل‌های اطراف این شهر خواهد بود که در حال حاضر هم وضعیت این گسل‌ها به نحوی است که مستعد زلزله احتمالی است.