ماجرای اختراع نان سنگک

شفاف : در سرزمین کهن ایران، بر اثر تجربه‌ها و اعمال سلیقه‌ها در طول سالهاي دراز، غذا‌ها و پختنی‌های گوناگون رسم شده و بوجود آمده که نزد بسیاری از کشورهای دیگر و حتی مردم سرزمین ما، به عنوان غذاهای ملی و سنتی معروف شده‌اند. در اين ميان نان سنگک از نظر مزه، طعم، هضم و بهداشت و سلا‌مت یکی از بهترین نان‌های ایرانی است که مورد توجه خانواده‌ها مخصوصا در ماه مبارک رمضان قرار دارد. ویژگی این نان پخت آن روی سنگ ریزه‌های داغ است که به کیفیت آن می‌افزاید. در سال‌نمای کمیته ‌نانوایان تهران (در ۱۹ اردیبهشت سال ۱۳۲۶ شمسی در تهران چاپ شده) درباره‌ تاریخچه و چگونگی پیدایش نانوایی و نان سنگک این گونه آمده است: «شاه عباس برای رفاه حال طبقات تهی‌دست و لشگریان خود که غالباً در سفر به نان و خورش موقت و فوری نياز داشتند و لازم بود به هر شهری می‌رسند نانواهایی باشند که بتوانند به قدر مصرف سربازان نان تهیه كنند، درصدد چاره برآمد و حل این مشکل را از « شیخ بهایی» که از اجلّه‌ علما و دانشمندان ایران بود خواست. شیخ بهایی نیز با تفکر و تعمق تنور سنگکی را ابداع كرد.» این اختراع به قدری با دقت و هوشیاری طراحی و عملی شده که پس از گذشت چند صد سال هنوز به‌‌ همان صورت اولیه پخته می‌شود و نانی که از تنور سنگکی بدست می‌آید، محبوب‌ترین نان ایرانی است. برخی نقل‌ها نیز قدمت نان سنگک را قبل از ورود اسلام به ایران و در زمان پادشاهان ساسانی می‌دانند. «شیخ بهایی» عالم و دانشمند مشهور قرن ۱۰ و ۱۱ هجری است که در فلسفه‌، منطق‌، هیأت و ریاضیات تجربهٔ زیادی داشت‌. به پاس خدمات این دانشمند بزرگ به علم ستاره‌شناسی‌، یونسکو سال ۲۰۰۹ را به نام او سال «نجوم و شیخ بهایی» نامگذاری کرد‌. از او حدود ۹۵ کتاب و رساله باقی مانده است‌. شخصیت علمی‌، ادبی و اخلاق و پارسایی او باعث شد تا از ۴۳ سالگی تا پایان عمرش (۷۵ سالگی) منصب شیخ‌الاسلامی پایتخت صفوی را در دربار مقتدر‌ترین شاه صفوی‌، شاه عباس اول‌، بر عهده داشته باشد‌. شیخ بهایی در سال ۱۰۰۰ خورشیدی در اصفهان درگذشت و به وصیت خودش جنازهٔ او را به مشهد بردند و در جوار مقبرهٔ علی‌ابن‌موسی‌الرضا (ع) جنب موزهٔ آستان قدس دفن کردند‌.