تأثیرات مثبت روزه برسلامت بدن

مهر: روزه گرفتن در ماه رمضان یکی از احکامی است که علاوه بر فواید معنوی، دارای فواید پزشکی و روانشناختی بیشماری برای بدن است که علم امروز تنها بخشی از آنها را مورد اشاره قرار داده است و تحقیقات درباره آثار مثبت آن همچنان ادامه دارد.

به طور کلی روزه داری برای علل پزشکی در علم طب به کرات مورد استفاده قرار گرفته است که در آن میان می توان به مدیریت وزن بدن، کاهش چربی ها و استراحت دستگاه گوارش اشاره کرد. برای برخی روزه ها مضراتی هم شمرده شده است و بسیاری از آنها در زمره رژیمهای سختی دسته بندی می شوند که نه تنها برای بدن هیچ منفعتی در پی ندارد بلکه به آن صدماتی را وارد می کند و چه بسا که این صدمات جبران ناپذیر هم باشند.

این درحالی است که روزه در اسلام با چنین رژیمهای غذایی و چنین برنامه های روزه داری متفاوت است چرا که در ماه رمضان هیچ نوع سوء تغذیه یا عدم جذب کالریهای کافی وجود دارد. جذب کالری در زمان ماه رمضان به آرامی تحت راهبردهایی روزه داری ماه رمضان که هرساله توسط بسیاری از پزشکان توصیه می شوند صورت می گیرد.

علاوه بر این روزه داری در ماه رمضان از سوی هیچ پزشکی برای افرادی که دارای بیماریهای مختلف هستند توصیه نمی شود.

اگر درسهای رمضانی چه برحسب جذب و مصرف مواد غذایی و چه برحسب تقوا و پرهیزگاری پس از این ماه مبارک نیز ادامه یابد می تواند برای کل زندگی فرد موثر واقع شود. علاوه بر این نوع غذاهایی که فرد در طول ماه رمضان مصرف می کند هیچ کدام از معیارهای گزینشی رژیمهای سخت را چون مصرف صرف پروتئین یا مصرف صرف میوه ها را در پی ندارد. در ماه رمضان مصرف خوردنی ها در حد اعتدال بلامانع است.

توصیه پزشکان به روزه داران

پزشکان و متخصصان معتقدند فواید روزه بر سلامت بدنی بهتر حاصل می شود که روزه دار امساک روز را با زیاده ‌روی در فاصله زمانی افطار تا سحر تلافی نکند، چرا که پر خوری خود موجب زیانهای چشمگیری برای دستگاه گوارش می شود.

تنها تفاوت میان رمضان با سایر برنامه های غذایی مسئله زمان بدنی است ما در ماه رمضان با مصرف یک صبحانه زودهنگام، از خوردن وعده ناهار صرف نظر کرده و هنگام غروب افطار می کنیم.

براساس آنچه برخی محققان اعلام می کنند، پرهیز از نوشیدن آب در طول این ماه نه تنها مسئله منفی نیست بلکه در حقیقت موجب می شود که تمام مایعات بدن متمرکز شود و آب زدایی به آرامی صورت گیرد. بدن ما دارای مکانیسم حفاظت از آب است، تحقیقات علمی نشان داده است که در زندگی گیاهان آب زدایی آرام و حفاظت از آب می تواند بر طول عمر آنها تأثیرگذار باشد.

تأثیرات فیزیولوژی روزه بر بدن

تأثیر فیزیولوژی و کارکرد بدن در زمان روزه داری دربرگیرنده کاهش قند خون، کاهش کلسترول و کاهش فشار سیستولی خون است. سیستول به فرآیند انقباض قلب گفته می ‌شود. حقیقت امر این است که روزه داری توصیه ایده آل برای درمان دیابتهای خفیف، متوسط، ثابت و غیر انسولینی، چاقی و فشار خون بالا است.

روزه داری وضعیت سلامتی بدن را به خطر نمی اندازد

در سال 1994 در نخستین کنگره " سلامتی و رمضان" که در کازابلانکا برگزار شد، 50 مقاله تحقیقاتی از سراسر دنیا از سوی محققان مسلمان و غیر مسلمانی ارائه شد که تحقیقات جامعی درباره ابعاد پزشکی روزه داری انجام داده بودند. در این مقالات علاوه بر اینکه بهبود شرایط پزشکی بسیاری برای بدن مورد استناد قرار گرفته بود این مسئله مورد تأکید قرار گرفته بود که روزه‌داری براساس سنت اسلامی به هیچ وجه وضعیت سلامتی هیچ بیماری را به خطر نیانداخته و شرایط پزشکی وی را تشدید نکرده است. اما از سوی دیگر توصیه شده است که بیمارانی که از بیماریهای شدیدی چون دیابت یا انسداد شرائین اکلیلى قلب، سنگ کلیه رنج می بردند، نباید روزه بگیرند.

کارشناسان بهداشت جسم و فعالیتهای ورزشی اعتقاد دارند که روزه تغییرات متابولیکی در بدن ایجاد می کند که این تغییرات از کربوهیدراتهای اضافی استفاده کرده و اتکا به چربی را به عنوان یک لایه برای تأمین انرژی افزایش می دهند.

تأثیرات روانشناختی روزه داری

برای روزه داری همچنین تأثیرات روانشناختی را نیز برشمرده اند که درمیان فهرستی از این تأثیرات مثبت می توان به آرامش روزه داران، تقویت صبر در آنان، به حداقل رسیدن رویکردهای خصمانه در فرد و کاهش جرم و جنایت اشاره کرد. این تأثیرات مثبت روانشناسی را می توان به ثبات قند خون در زمان روزه داری نیز نسبت داد.

درنهایت این مسئله عادی است که در هفته اول ماه رمضان احساس خستگی می کنیم، این امر نشان می دهد که بدن برای انطباق خود با شرایط جدید به زمان نیاز دارد. پرهیز از فعالیت جسمانی شدید در ماه رمضان از جمله توصیه های صورت گرفته توسط پزشکان است که البته نباید در آن چون هررویکرد دیگری افراط کرد.

افزایش احساس خستگی ممکن است در نتیجه کمبود خواب یا اختلال در الگوهای عادی خواب باشد. رژیم غذایی مناسب و اصلاح وضعیت خواب و زمان بندی کاری می تواند هر تأثیری را بر عملکرد بدن به حداقل رسانده و حتی حذف کند. بنابراین به سادگی می توان استدلال کرد که روزه داری نه تنها به علمکرد بدن و شرایط جسمی صدمه نمی زند بلکه به سلامت جسم کمکهای شایانی خواهد داشت.