شکست خصوصیسازی در فوتبال باشگاهی
از سوی دیگر تیمهای صنعتی فوتبال ایران که تا یک سال و اندی قبل در ریخت و پاش از جیب دولت یکه تاز بودند، پس از تصویب ممنوعیت هزینه کرد دولتی در ورزش حرفهای به کما رفتند. آنها حالا نه دولتی محسوب میشوند که از صاحبان دولتی خود بودجه بگیرند و نه وجهه خصوصی دارند که از محل درآمدهای مربوط به آن هزینه کنند.
تهران امروز: با آغاز فصل نقل و انتقالات فوتبال ایران تبعیض و شرایط مالی نامتوازن در بین تیمهای شرکت کننده بیش از هر نکته دیگری جلب نظر میکند. در حالی که برخی تیمهای با ارائه پیشنهادهای نجومی به ستارهها قیمتها را بالا بردهاند تعداد دیگری از تیمهای هنوز نتوانستهاند قراردادهای فصل گذشته خود را تسویه کنند. باشگاههای دولتی بعضا در خرج کردن رقمهای درشت یکه تاز هستند و البته گروه دیگری از دولتیها مرتب از شرایط مالی نامساعد خود و عدم دریافت بودجههای وعده داده شده مینالند. از سوی دیگر تیمهای صنعتی فوتبال ایران که تا یک سال و اندی قبل در ریخت و پاش از جیب دولت یکه تاز بودند، پس از تصویب ممنوعیت هزینه کرد دولتی در ورزش حرفهای به کما رفتند. آنها حالا نه دولتی محسوب میشوند که از صاحبان دولتی خود بودجه بگیرند و نه وجهه خصوصی دارند که از محل درآمدهای مربوط به آن هزینه کنند. تیمی مثل ذوب آهن که دو سال قبل تا فینال لیگ قهرمانان آسیا پیش رفت اکنون به دلیل مشکلات ناشی از خارج شدن از دامنه حمایت مالی دولت و موانعی که بر سر راه خصوصی شدن آن وجود دارد در آستانه فروپاشی است. این در حالیاست که در سالهای اخیر دولتمردان بارها و بارها شعار خصوصیسازی باشگاهها را مطرح کردهاند اما حتی در معدود مواردی که این اتفاق رخ داده هم به دلیل موانع بسیار و مشخص نبودن سازو کار درآمدزایی بخش خصوصی در فوتبال ایران، فجایع شگفت انگیزی رخ داده است. تیمهایی مثل شموشک نوشهر و استقلال اهواز پس از خصوصی شدن عملا از صحنه فوتبال ایران کنار رفتند. مدیران آنها بارها فریاد زدند به عنوان یک باشگاه خصوصی حق دارند از امتیازاتی مثل حق پخش تلویزیونی یا تبلیغات اطراف زمین بهرهمند شوند اما بنای قدیمی و دولتی فوتبال ایران این اجازه را به آنها نمیداد. در طول این سالها بارها و بارها از خصوصیسازی تیمهای استقلال و پرسپولیس صحبت به میان آمده اما این وعدههای سرخرمن هربار با اما و اگرهای بیشتری به بایگانی سپرده میشود. ۲۶ اردیبهشت سال ۸۸ محمود احمدینژاد از محمدعلی آبادی، رئیس وقت سازمان تربیت بدنی خواست «به منظور ارج نهادن به علاقه و احساسات پرشور و ارزشمند مردم و توسعه و پیشرفت هرچه بیشتر، دو باشگاه استقلال و پرسپولیس به «طرفداران» آنها واگذار شوند.» پس از ابلاغ این دستور علی آبادی از رئیسجمهور تشکر و اعلام کرد در سریعترین زمان ممکن دستور را اجرا میکند اما پس از گذشت سه سال نه تنها این اتفاق رخ نداده بلکه ریخت و پاشهای مدیران دولتی شدت هم گرفته و جالب اینجاست که این مدیران به پولهایی که برای بستن تیمهایشان خرج کردهاند افتخار میکنند و آن را جزو محاسن کارنامه مدیریتی خود میدانند. خصوصیسازی استقلال و پرسپولیس هرازگاهی به عنوان یک حربه تبلیغاتی مطرح میشود اما تجربه نشان داده دولت حاضر نیست مالکیت دو تیم پرطرفدار کشور را از دست بدهد. چه آنکه علی فتح اللهزاده، مدیرعامل باشگاه استقلال هم در یکی از مصاحبههایش گفت: «اگر دولت میخواست استقلال و پرسپولیس را واگذار کند در بیست سال گذشته این کار را انجام میداد.» در این شرایط عجیب نیست که واگذاری سهام پرسپولیس و استقلال در حد وعدههایی چون «سهام سرخابی قطعا در سال ۹۰ واگذار میشود»؛ «ارزشگذاری برند سرخابی برای واگذاری»؛ «تکذیب عدم واگذاری استقلال و پرسپولیس»؛ «انتقال سرخابی به گروه ۲ واگذاریها»؛ «احتمال واگذاری سرخابی در نیمه اول سال ۹۱» و «واگذاری استقلال و پرسپولیس تا سال ۹۳» باقی مانده است. راهآهن آخرین باشگاه داخلی بود که سال گذشته به سمت خصوصیسازی رفت اما تجربه موفقی را پشت سر نگذاشت. آنها در آخرین روزهای فصل در لیگ برتر ماندنی شدند و مالکان جدید باشگاه که زیاندهی بزرگی را به چشم میدیدند از میانههای راه حاضر نشدند سرمایهشان را در تیم فوتبال هدر بدهند. اولین فراخوان فروش سهام باشگاه راهآهن در فرابورس به دلیل نبود خریدار ناکام ماند. در فراخوان دوم ارزش پایه هر سهم از ۵۹ میلیون به ۴۱ میلیون؛ ارزش کل پایه سهام قابل واگذاری از ۵۹ میلیارد و ۱۸۰ میلیون به ۴۱ میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال (کاهش ۸/۱ میلیارد تومانی) و مبلغ سپرده شرکت در مزایده هم از یک میلیارد و ۷۷۵ میلیون ریال به یک میلیارد و ۳۴۵ میلیون ریال کاهش یافت. شرایط آسانتری هم برای جذب خریدار در نظر گرفته شد؛ از جمله اینکه حداقل درصد پیش پرداخت نقدی از ۲۰ درصد به ۱۵ درصد کاهش و مدت زمان پرداخت اقساط از ۳ به ۵ سال افزایش داده شد. در این فراخوان تنها یک خریدار وارد رقابت شد و بدون رقیب توانست سهام این شرکت را تصاحب کند. خریداری که اکنون برگه زیان چند میلیارد تومانی را در جیب دارد و برای تیم فوتبال راهآهن دنبال مشتری میگردد.